Microsoft Word ulker dissertasiya docx

25 

 

bərabər çıxışı,  onu yaradılan bərabər şərait və ictimai birliklərlə darvanış 

üsulları; 

4.

  peşəkarlıq və vətəndaş qulluqçularının bacarığı; 

5.

  vətəndaş xidmətinin sabitliyi; 

6.

  vətəndaş xidməti haqqında informasiyanın mümkünlüyü; 

7.

  ictimai birləşmələrlə və vətəndaşlarla qarşılıqlı təsir; 

8.

  dövlətin  peşəkar  xidməti  fəaliyyətinə  qanunsuz  müdaxilədən  vətəndaş 

qulluqçularının təhlükəsizliyi. 

Bütün  bu  sadaladıqlarımız  qanunverici  kateqoriyalara  və  qruplara  dövlət 

vətəndaş xidmətinin bütün vəzifələrini bölür. 

Vətəndaşların dövlət vasitəsi ilə idarə edilməsi müəyyən həcmdə hakimiyyət 

üstünlüyünə  ehtiyacın  olduğunu  göstərir.  Dövlət  ərazi  timsalında  daxil  olan 

prosesləri tənzimləyici rolunu oynayaraq idarəetməni yekcins həyata keçirir. Dövlət 

orqanlarında  qanunlar  obyektiv  xarakter  daşıyaraq  vətəndaş  hüquqlarının 

nizamlamlanması qismində çıxış edir. Bu baxımdan konstitusiya hüququnda istifadə 

olunan  terminlərdən  biridə  vətəndaşdır.  Vətəndaş  —  müəyyən  dövlətlə  siyasi-

hüquqi  münasibətlə  bağlı  olan  fərddir.  Bu  bu  münasibətlərə  malik  olmayan  digər 

cəmiyyət üzvlərinə nisbətən müəyyən hüquqlara və vəzifələrə malik olmağa imkan 

verir. Öz hüquqi statusuna görə vətəndaş bu ölkənin ərazisində yaşayan digər ölkə 

vətəndaşlarına və ya vətəndaşlığı olmayan şəxslərdən fərqlənir. 

Vətəndaşlarla  münasibətlərin  qurulmasını  təşkil  edən  orqandövlət 

xidmətçiləri(və  ya  dövlət  qulluqçuları)  adlanır.  Aşağıdakı  sxemdə(4)  dövlət 

xidmətçilərinin ümumi təsnifatı göstərilmişdir: 

 

 

 

 

 

 

---

26 

 

Hakimiyyətin bölünməsi 

prinsipinə uyğun olaraq 

Dövlət xidmətçilərinin təsnifatı 

Hakimiyyət 

orqanlarının 

fəaliyyətimiqyasında 

dövlət qulluğu 

vəzifələri tutanlar 

 

dövlət qulluqçuları 

Dövlətin mülki 

xidmət subyektləri 

 

 

 

 

 

qanunverici 

orqan aparatı 

Digər xidmətləri 

həyata keçirən 

orqan (təmsilçilər-

səfirlik) 

Xidməti aparat.  

(alt sistem 

idarəetmə) 

Qanun aparat 

orqanları 

 

məhkəmə 

orqan aparatı 

Başqa  

dövlət orqanları 

Dövlət orqanlarında 

xidmətin 

xüsusiyyətləri üzrə 

 

Diplomatik dərəcələr, 

hərbi və xüsusi 

rütbələr sinifi üzrə 

Vəzifə səlahiyyətlərini 

həcminə görə 

Mülki qulluqçular 

Hərbçilər 

Hüquq-mühafizə ikinci 

xidmət əməkdaşları 

Vətəndaş xidmətinin 

vəzifələrini əvəz edənlər- 

diplomatik dərəcələr 

Hərbi vəzifələri əvəz 

edənlər – 

hərbi rütbələr 

Vəzifəli şəxslər 

Qeyri-

müəyyən 

müddətə 

 

Peşə  təhsilinin  artırılması  və  ya 

ixsitsasın  ötürülməsi  üçün  müəyyən 

müddətdə  işdən  ayrılma  şərti  ilə 

vəzifədən uzaqlaşma 

 

Müəyyən 

müddətə 

 

Müddətlər üzrə 

vəzifələrə təyin 

edilənlər 

Dövlət qulluqçuları olmayan vəzifəli şəxslər 

Sxem 4. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Müstəqilliyin  mahiyyəti  haqda  onu  demək  olar  ki,  milli  (ölkədaxili)  və 

beynəlxalq  səviyyədə    suverenliyin  əsas  məzmun  təcəssüm  etdirir.  Kifayət  qədər 

yerli  ədəbiyyatda  bu  hamının  qəbul  etdiyi  beynəlxalq  hüququn  müəyyən  etdiyi 

---

27 

 

dövlətin  müstəqilliyi  beynəlxalq  münasibətlərdə  öz  ərazisində  başçılığın  əsasını 

göstərir.Beləliklə, “müstəqillik” — bu hüquq anlayışıdır, ən ümumi hüquqi azadlıq 

xüsusiyyətlərini  özünəməxsus  formada  təcəssüm  etdirir.  Müstəqilliyin  hüquq 

ə

lamətləri  real  ictimai  münasibətlərdə  görünən  istənilən  dövlətin  əsl  keyfiyyətli 

xüsusiyyətlərini  ifadə  edir.  Dövlətin  real  güc  kimi  mövcuddur,  bacarıqla  öz 

ə

razisində  hakimiyyəti  həyata  keçirmək  və  beynəlxalq  münasibətlərdə  suveren 

müstəqil təşkilat rolunda çıxış etmək. 

darəetmə elmdə dövlətin aşağıdakı əsas əlamətləri göstərilir: 

  Məcburetmə. Heç kim dövlətdən kənar olması və dövlət hakimiyyətinə 

tabe olmaması haqqında özbaşına qərar qəbul edə bilməz, çünki dövlət 

mənsubiyyəti ictimai zərurətdir. 

  Zor  tədbiq  etmək  hüququ.  Dövlətin  xüsusi  zor  orqanları  vardır  və 

qanunu nəzərdə tutduğu hallarda o onlara əl atır. 

  Suverenlik.  Suverenlik  müəyyən  ərazidə  ali  hakimmiyyəti  nəzərdə 

tutur.  Hamı  üçün,  hər  bir  təşkilat  və  təsisat  üçün  məcburi  xarakter 

daşıyan hakimiyyət yalnız dövlətə mənsubdur. 

  Ümumilik. Dövlət hakimiyyəti onun ərzisində yaşayan bütün adamlara 

aiddir. 

  Hüquq.  Dövlət  onun  müəyyən  etdiyi  hüquq  qaydaları  və  normaları 

çərçivəsində fəaliyyət göstərir. 

  Əhalidən  vergi  və  mükəlləfiyyətlər  toplamaq  hüququ.  Dövlət 

idarəetmə  strukturlarını  mühafizə  və  müdafiə  qurumlarını  saxlaməq 

üçün əhalidən vergilər  və  müxtəlif  mükəlləfiyyətlər  şəklində vəsaitlər 

toplayır. 

  Pulsuz təhsil haqqı 

Dövlətin  suverenliyi  -  dövlətin  müstəqillik  xüsusiyyətidir  və  başqa 

dövlətlərdən  və  başqa  təşkilatlardan  asılı  olmayaraq  öz  daxili  və  xarici 

funksiyalarını  həyata  keçirmək  (  yəni  ölkənin  daxilində,  həm  də  onun  hüdudları 

xaricində, beynəlxalq münasibətlərdə öz işlərini həll etməkdəazaddır).  

---