Microsoft Word M?mm?dov Orxan 709 docx
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.3. Dövl ət standartları il ə t ənziml ən ən keyfiyy ət göst əricil əri
24
səbəb olur [21, 40, 42].
Mühitin nəmliyinin də məhsulların saхlanılmasında rolu böyükdür. Mühitin nəmliyi iki göstərici ilə, yəni nisbi və mütləq nəmlik(rütubət) ilə göstərilir.“Müəyyən temperatur və təzyiqdə 1m 3 havada olan faktiki su buхarının həmin şəraitdə 1m 3
havada olan doymuş su buхarına olan nisbətinə nisbi nəmlik deyilir”. Nisbi nəmlik faizlə göstərilir və bu nə qədər az olarsa, havada bir o qədərnəmlik az olmaqla hava quru olur. Məsələn, 1m 3 havada 12 q su buхarı varsa və həmin temperatur və təzyiqdə doymuş su buхarının miqdarı 15 q olarsa, ondahavanın nisbi rütubəti 12 : 15 х 100 = 80% olar.Havanın 1m 3 -də olan su buхarının qramla miqdarına mütləq nəmlik deyilir [26, 30].
Dövlət standartlaşdırma sistemində əsas informasiya daşıyıcısı normativ-texniki sənədlər hesab olunur. Bunlar məhsulun emalından istifadəsinə qədər olan bütün dövrlərdə qida məhsulunun keyfiyyətinə nəzarət etmək üçün əsas vasitə hesab olunur [25].
Keyfiyyətin idarə edilməsi öz inkişaf yolunda bir neçə əhəmiyyətli mərhələdən keçir: keyfiyyətin yoxlanması, keyfiyyətin idarə edilməsi, keyfiyyətin təmin edilməsi, keyfiyyətin ümumi idarə edilməsi.
Ə gər ilkin mərhələlərdə hazır məhsulun keyfiyyətini yoxlamağa imkan verən metodlar istifadə edilirdisə, sonrakı mərhələlərdə keyfiyyətin ümumi idarə edilməsində istehlakçıların tələbatını ödəmək məqsədilə müəssisənin bütün fəaliyyətinin daimi olaraq yaxşılaşdırılması metodları realizə edilir [33, 19].
Keyfiyyətin ümumi idarə edilməsi ( TQM – Total quality management ) – kefyiyyətin idarə edilməsinin müasir konsepsiyası olub, şirkətlərin rəqabət qabiliyyətinin uğurla inkişafının çoxillik təcrübəsini özündə əks etdirir.
Keyfiyyətin ümumi idarə edilməsi konsepsiyasının əsas prinsipləri SO 9001 standartında əks olunub ki, bu standart, standartlaşdırma üzrə 176 beynəlxalq təşkilat 25
tərəfindən təşkil olunmuş texniki komitə tərəfindən təşkil olunub [28, 31]. Məhsulun keyfiyyətinin idarə edilməsi onun emalında, istehsalında, istismarında və ya tələbatın ödənilməsində keyfiyyətin lazımi səviyyədə təmin edilməsi üçün görülən işlərlə xarakterizə edilir. Bu fəaliyyət məhsulun keyfiyyətinin sistematik yolla yoxlanması və məqsədyönlü fəaliyyət şərtləri və amilləri ilə həyata keçirilir.
Keyfiyyətin idarə edilməsi bir proses olaraq məhsula olan tələbatın həcmini və xarakterini, onun keyfiyyətinin faktiki səviyyəsini emalını, məhsulun keyfiyyətinin planlaşdırılmış səviyyəsinin təmin edilməsində müəssisələrin işinin realizasiyası qiymətləndirir [28].
DÜST 15467-79 - Məhsulun keyfiyyətinin idarə olunması üçün qəbul olunmuş dövlət standartıdır. Məhsulun keyfiyyəti onun təyinatına müvafiq istifadəyə yararlılığını müəyyən edən xassələrinin cəmi hesab olunur. Məhsulun bir və ya bir neçə xüsusiyyətinin cəminə keyfiyyət göstəricisideyilir.
Standartlar və texniki şərtlər ölkə daxilində və xaricdə olan elmi - texniki, texnoloji nailiyyətlər və qabaqcıl təcrübə əsasında hazırlanır.
konkret məhsula, onların emal qaydasına, istehsalına və istifadəsinə həmçinin, başqa standartlaşma obyektlərinə dövlət orqanları tərəfindən qoyulan normativ texniki sənədlərdir.
Standartlaşma isə elm, texnika, texnologiya, istehsal və iqtisadiyyat sahəsində optimal dərəcədə qayda yaratmağa nail olmaqla istiqamətləndirilən fəaliyyət sahəsidir.
Texniki şərt –konkret məhsul növünə qoyulan normativ –texniki sənəddir. Texniki şərtlər sahələrə müvafiq olaraq məhsul hazırlayan, göndərən, saxlayan, nəql edən və istifadə edən müəssisə və təşkilatlar üçün məcburidir. ş in əhatə dairəsindən asılı olaraq standartlaşma milli (dövlət), regional və beynəlxalq ola bilər. Dövlət standartlaşması bir ölkədaxilində olan standartlaşmadır.
Standartlaşma işinin aparılması DÜST 1.0-85 “Dövlət standartlaşması” 26
sistemilə həyata keçirilir. Bu standartlaşdırma digər məhsullarla yanaşı qida məhsullarının keyfiyyət göstəricilərinin yoxlanılması, qida məhsulların keyfiyyətinin idarə edilməsi problemləri ilə məşğul olurlar [27, 28]. Dövlət standartları,sahələrarası istehsal yaxud tətbiq üzrə eyni növ məhsullar üçün hazırlanır. Məsələn, qənnadı məmulatları, süd məhsulları, çörək, konservlər və. s. Dövlət standartları Dövlət standartlaşdırılma darəsinin qərarı ilə hazırlanır.
Qənnadı məmulatları qida rasionumuzda bütün yaş qrupları üçün geniş istifadə olunan qida məhsullarından olduğuna görə, istehlakı zamanı onların keyfiyyət və təhlükəsizlik göstəricilərinin qiymətləndirilməsi daha çox aktuallıq kəsb edən məsələlərdəndir.
Qənnadı məmulatları qeyri-standart daşınma və saxlama nəticəsində korlana, yaxud keyfiyyətini itirə bilər. stehsal tarixi qeyd olunmayan və yaxud saxlanma müddəti keçən məhsullar insan sağlamlığı üçün ciddi təhlükə mənbəyidir. Qeyd etmək lazımdır ki, qənnadı məmulatları yüksək qidalılıq dəyərinə malik qida məhsuludur. Tərkibindəki qidalı maddələr orqanizmdə tez və asan həzm olunur.Bu məmulatlar kimyəvi tərkibinə, qidalılıq dəyərinə və hazırlanma texnologiyasına görə fərqlənirlər. stehsalında əsas xammal kimi un, şəkər, yağ, yumurta, süd, süd məhsulları, müxtəlif ədviyyatlar, qida boyaları, ətirverici maddələr və digər vəsaitlərdən istifadə olunur.
Qənnadı məhsullarının qablaşdırılması məhsulun konkret çeşidi və normativ texniki sənədlərin tələblərinə uyğun olmalıdır. Bu məmulatlar əsasən içərisinə perqament kağızı sərilmiş taxta, yaxud karton yeşiklərə, çəki ilə satılanları isə karton qutulara və sellofan kisələrə qablaşdırırlar. Qablaşdırılmayan məhsullar haqqında informasiya isə ticarət zalında məlumat vərəqində göstərilməlidir. Qənnadı məhsulları qablaşdırıldıqdan sonra mütləq markalanmalıdırlar [7, 2, 46].
Realizə zamanı unlu qənnadı məmulatlarından olan və keyfiyyət göstəriciləri standartın tələblərinə cavab verən tort və pirojnaların forması düzgün, zədəsiz olmalı, dadı və iyi çeşidinə müvafiq olmalı, kənar iy və dad verməməlidir. Şəkərli qənnadı Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|