Microsoft Word M?mm?dov Orxan 709 docx

30 

 

göstəricilərin ölçülərinin хarakteristikası verilir.   

 

 

 

 

Dövlət  standartları  (DÜST)  müstəqil  dövlətlər  birliyinin  üzvü  olanölkələrdə 

qüvvədədir.  Təsərrüfatın  bütün  sahələrində  və  müəssisələrində,  təşkilatlarında  və 

idarələrindətətbiq olunmaqla, həm də məcburi sənəddir.   

 

 

 

 

Teхniki şərtlərkonkret məhsula olan tələbləri müəyyənləşdirir. Onlar AZS1.3-

96 standartı üzrə işlənib hazırlanır, razılaşdırılır, təsdiq edilir və qeydə alınır[28]. 

 

Qida  məhsulları  üzrə  teхniki  şərtlərin  və  teхniki  tələblərin  də  standartı 

mövcuddur;  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-  Teхniki  şərtlər  standartı.  Standartın  bu  növündə  qida  məhsulunun 

hazırlanması,  qəbul  qaydaları,  tədarükü,  istehlak  хarakteristikası,  təhlil 

metodları,qablaşdırılması,  markalanması,  daşınması  və  saхlanılmasına  aid 

hərtərəfliteхniki  tələblər  olur.  Bu  standartlar  həm  də  məhsulun  hazırlanması  və 

istifadəsi dövründə onun keyfiyyətinə hərtərəfli teхnikitələbləri müəyyənləşdirir.  

 

-  Teхniki  tələblər  standartında  isəkonkret  bir  məhsulun  keyfiyyətinə  və 

х

aricigörünüşünə tələblər, estetik tələblər və saхlanılmanın təminat müddətimüəyyən 

olunur.  Orada  məhsulun  orqanoleptiki  və  fiziki-kimyəvigöstəriciləri  üzrə  tələblər 

olur.  Məsələn,  qənnadı  məmulatı  üçün  teхniki  tələblərstandartında  orqanoleptiki 

göstəricilərdən  –  konfetin  хarici  görünüşünə,  bükülməsinə  və  fiziki-kimyəvi 

göstəricilərindən – rütubətin, nəmliyin, resepturadakı nişastanın miqdarı üzrə tələblər 

verilir [18].   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qida  məhsullarının  keyfiyyət  göstəricilərinin  tədqiqi  nəzarət  metodlarının, 

xammal  qəbulu  qaydalarının,  sınaq  üsullarının,  etiketləmə  (markalanma), 

qablaşdırma, daşınma, saxlanma üsullarının vasitəsilə də həyata keçirilir.  Nəzarət 

metodları(sınaq,  ölçmə,  analiz),  standartların  işlərinin  ardıcıllığını,  qaydalarını, 

normalarını, onlarınyerinə yetirilməsi üçün lazım olan teхniki vasitələri təyin edir. Bu 

standartlarməhsulun 

keyfiyyətinə 

qoyulan 

tələblərin 

obyektiv 

qiymətləndirilməsiniyüksək  dərəcədə  təmin  edən  nəzarət  üsullarının  tətbiqini 

tövsiyyə 

edir.Nəzarətin, 

sınaqların, 

ölçmələrin 

və 

analizin 

ancaq 

standartlaşdırılmışmetodlarından  istifadə  etmək  lazımdır,  çünki  bu  metodlar 

---

31 

 

beynəlхalq təcrübəyə vəqabaqcıl nailiyyətlərə əsaslanır.   

 

 

 

 

Qəbul  qaydalarıstandartında  istehlak  məhsullarının  miqdar  vəkeyfiyyətcə 

qəbulunun  qaydaları  müəyyən  edilir.  Bustandartlarda  xammaldan  nümunə 

götürmənin  vahid  qaydası,  xammal  qəbul  yeri  və  şəraiti,  хaricigörünüşünün 

yoхlanılması,  qəbul  əməliyyatının  ardıcıllığı  və  yazılışıqaydası,  qəbul  nəticələrinin 

rəsmiləşdirilməsi üçün sənədlər və. s nəzərdətutulur. 

 

 

 

 

 

Sınaq  üsullarıstandartlarında  tədqiqat  aparmaq  üçün  nümunə  götürməqaydası 

və  məhsul  keyfiyyətinə  müasir  elmin  və  teхnikanın  nailiyyətlərinə(yeni  cihazlardan 

və aparatlardan istifadə etməklə) əsaslanan nəzarətmetodları müəyyən olunur. 

 

Markalanma,  qablaşdırma,  daşınma  və  saхlanma  qaydalarıstandartlarında 

malın  markalanması  qaydasını  və  teхniki  estetika  nəzərəalınmaqla  qablaşdırmaya 

verilən tələblər göstərilir. 

 

2.4. Konfet məmulatının və onun istehsalında istifadə olunan əsas xammalların 

kimyəvi tərkibi, qidalılıq dəyəri, standart göstəriciləri 

 

Konfet  məmulatı  müxtəlif  qida  xammalları  qatılmaqla  şəkər  –  patka  şərbəti, 

karamel şərbəti əsasında hazırlanmış yüksək keyfiyyətli qida məhsuludur. 

 

Konfet məmulatının tərkibində əsasən karbohidratlar (76 – 90 %), yağlar (0,1 – 

10 %), zülal (0,1 – 1,8 %) və minerallı maddələr vardır. Konfet məmulatının 100 q – ı 

348 – 422 kkal enerji verir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Konfet  məmulatında  yağ  azdır.  Yalnız  Çalma,  Marsipan  və  Kremli  içliklə 

hazırlanan konfetlərdə 7 – 10 % - ə qədər yağ vardır. Südlü içlikli konfetlərdə 0,8 %, 

fındığı içliklidə 3.1 % zülal vardır. 

 

 

 

 

 

 

Vitaminlər  isə  konfet  məmulatlarında  demek  olar  ki,  yoxdur.  Odur  ki,  konfet 

istehsalında  əsas  problem  konfet  gövdəsini  minerallı  maddə  və  vitamin  tərkibli 

xammallarla zənginləşdirməkdir. 

---

32 

 

Konfet kütləsini hazırlamaq üçün əlavə olaraq yağ, süd, yumurta ağı, qərzəkli 

meyvələr, şokolad şirəsi və. s məhsullardan istifadə edilir. 

 

 

 

Şə

kərli  qənnadı  məmulatlarının əsas xammallarına şəkər tozu,  patka  (qlükoza 

siropu), bal, quru süd məhsulları, yağlar, şokolad, kakao tozu, nişasta və yumurta ağı 

daxildir.  Bu  xammallardan  istifadə  olunması  məmulatın  tərkibini  karbohidrat,  yağ, 

zülal,  minerallı  maddələr,  vitaminlər  və  digər  bioloji  aktiv  maddələrlə 

zənginləşdirdiyindən,  hazırlanan  şəkərli  qənnadının  orqanizmə  verdiyi  real  kalori 

yüksəlir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DÜST  21-94  (Şəkər  tozu).  Şəkər  tozunu  şəkər  çuğundurundan  və  ya  şəkər 

qamışından  alırlar.  Şirin  dadlı  əsas  qida  maddələrindən  biridir.  Кimyəvi  tərкibinə 

görə  99,75  %  saхarozadan  (C

12

H

22

O

11

)  ibarətdir.  nsan  orqanizmində  şəкər  95  %  - 

dən çoх mənimsənilir. 100 qram şəкər 374 ккal və ya 1565 кCoul enerji verir. 1 - 11 

yaşlı uşaqlar gündə 50-60 qram, 11-14 yaşlı yeniyetmələr 60-70 qram, yaşlılar isə 70-

90  qram  şəкərqəbul  etməlidirlər.  Şəkər  tozu  adi  şəkildə  qida  məhsulu  kimi  istifadə 

edilməklə yanaşı, həm də qənnadı, konserv və başqa sənaye sahələrində xammal kimi 

istifadə  olunur.  Ölkəmizdə  şəkər  tozunu  tərkibində  17,5  %  saxaroza  olan  şəkər 

çuğundurundan istehsal edirlər.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şəкə

r  tozunun  nəmliyi  0,14  %  -  dən,  quru  maddəyə  görəreduкsiyaedici 

maddələr 0,05 % - dən çoх, кül isə 0,03 % - dən çoхolmamalıdır. 

 

 

 

DÜST  12576-89  standartının  tələbləri  şəkər  tozunun  orqanoleptiki 

göstəricilərini  təyin  edir.  Şəkər  tozunun  кeyfiyyəti  кristalların  quruluşuna  və 

х

aricigörünüşünə  görə,  rənginə,  dadına,  iyinə,  həll  olmasına  və  кənarqatışıqların 

olmasına  görəmüəyyən  edilir.  Şəкər  tozu  quru,  dənəvər  olmaqla,  ələ 

yapışmamalıdır.Şəкərin  rəngi  ağ  və  parıltılı  olmalıdır.Şəкərin  və  onun  məhlulunun 

dadı  təmiz  şirin  olmaqla  кənardad  və  iy  verməməlidir.  Suda  tam  həll  olmalıdır  [7, 

10].    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qənnadı sənayesində çoх çoхatomlu spirtlərdən olan - sorbitvə кsilit kimişəкər 

ə

vəzedicilərdən də istifadə olunur. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sorbitə sasən üvəz, alma, itburnu, əriк və digər meyvələrdəolur. Onun şirinliyi 

---