27
məmulatları mürəbbə, cem, povidlo, müxtəlif konfet məmulatları, şokolad məhsulları
və. s, şüşə yaxud tənəkə bankalara, eləcə də karobkalara, karton yeşiklərə
qablaşdırılaraq satışa çıxarılır. Hər bir istehsalçı və satıcı bilməlidir ki,
qablaşdırılmasında nöqsan olan qənnadı məmulatlarının satışı qadağandır.
Tez xarab olan qənnadı məhsullarının daşınması 6
○
C - yə qədər temperaturda və
xüsusi nəqliyyat vasitələrində həyata keçirilməlidir. Bu məmulatların spesifik iyi olan
məhsullarla bir yerdə daşınması və saxlanması qadağandır. Qənnadı məmulatlarının
saxlama müddəti texnoloji prosedurlara və resepturaya uyğun olaraq istehsalçı
tərəfindən müəyyən edilir[7, 38].
Unlu qənnadı məmulatları mütləq soyuducuda, əsasən 18ºC-dən aşağı
temperaturda və 65 – 75% nisbi rütubətdə saxlanmalıdır. Bu rejimlərə əməl edilməklə
növ və çeşidindən asılı olaraq tort və pirojnalar 3 saatdan 1 aya qədər, pryaniklər 10-
45 gün, kekslər 2-12 gün, ruletlər 5 gün, vaflilər 1-3 ay, romlu kökələr 2 gün
saxlanıla bilər.
Şə
kərli qənnadı məmulatları isə növ və çeşidindən asılı olaraq 10-20ºC-də
saxlanılmalıdır. Belə ki, mürəbbə və cem pasterizə edilmiş halda 6 ay, hermetik
qabda olanlar 12 ay, şokoladlar 2 – 6 ay, konfetlər 6 - 8 aya qədər, irislər 2-6 ay,
karamel məmulatı 15 gündən 6 aya qədər, hermetik qablarda 12-18 ay saxlanıla bilər
[10, 11, 21].
Hər bir istehlakçı bu məhsulları alarkən onun dadına, formasına, saxlanma
şə
raitinə və son istifadə tarixinə diqqət yetirməlidir. Standartların tələblərinə cavab
verməyən, zəruri sənədləri olmayan, istehlakçıda məhsulun təhlükəsizliyi ilə bağlı
istehsalçının təqdim etdiyi informasiya şübhə yaradanda, saxlama müddəti
göstərilməyən və ya başa çatan, markalanmayan qənnadı məhsulları almaqdan
çəkinmək lazımdır.
Keyfiyyətsiz məhsullar son nəticədə insanların genetik inkişafına mənfi təsir
etməklə yanaşı, gələcək nəsillərin sağlam yetişməsində uzun illər aradan qaldırılması
mümkün olmayan fəsadlar yarada bilir [7, 35].
28
II FƏS L. EKSPER MENTAL H SSƏ.
2.1. Tə
dqiqat obyekti
Tədqiqat obyekti kimi biz qənnadı məhsullarından olan şəkərli qənnadı
məmulatlarının, əhalinin bütün yaş qrupları tərəfindən ən çox istehlak olunan konfet
məmulatlarını seçmişik. Şəkərli qənnadı məmulatlarına meyvə-giləmeyvə şirniyyatı;
ş
oкolad və кaкao tozu; кaramel məmulatı; кonfet məmulatları və. s daxildir ki, onlar
da yüksək keyfiyyət göstəricilərinə malikdirlər. Konfet məmulatlarının əsas
xammallarına şəkər, nişasta, bal, süd, şokolad, patka və. s aiddir. Bu qida xammalları
insan orqanizmi üçün əsas enerji mənbəyinə, yüksək qidalılıq dəyərinə malik
təhlükəsiz təbii qida məhsullarıdır. Belə ki, bu xammallardan müxtəlif çeşiddə
ş
okoladla şirələnən və şirələnməyən konfet məmulatları hazırlanır.
2.2. Tə
dqiqat üsulları
Orqanoleptiki, fiziki-kimvəyi tədqiqat üsullarından istifadə edərək konfet
məmulatlarının keyfiyyət göstəriciləri yoxlanılır. Konfetlərin orqanoleptiki
göstəricilərinə forması, xarici görünüşü, konsistensiyası, quruluşu, dadı və iyi aiddir.
Fiziki-kimyəvi göstəricilərinə isə nəmliyi, ümumi şəkərin və reduksiya olunan
şə
kərlərin miqdarı, yağı və turşuluğu aid edilir. (DÜST 4570-93).
Konfetin forması növünə uyğun olmaqla bərabər zədəsiz və deformasiyasız,
səthi quru, ələ yapışmayan, çirksiz, ləkəsiz və. s, konsistensiyası zərif və yumşaq
olmalıdır. Konfetlərin dadı və iyi aydın hiss olunan, hər bir sort üçün spesifik və
xoşagələn olmalıdır.
Konfetlərin fiziki-kimyəvi keyfiyyət göstəricilərindən
nəmliyi, ümumi şəkərin və reduksiyaedici şəkərlərin miqdarı, yağı və kakao tozu
müvafiq standartlarda normalaşdırılır.
Ş
irələnmədən sonra konfetlərin korpusunda ən azı 22 % şokolad şirəsi
29
olmalıdır. Konfet məmulatlarının keyfiyyət göstəriciləri üzrə daha ətraflı məlumat
DÜST 4570-93 standartında verilmişdir.
Ə
ldə etdiyim nəticələr aşağıda göstərilən təyinat üsullarından istifadə
edilməklə alınmışdır.
1. Şəkərlərin ümumi miqdarı yodometrik üsulla təyin edilmişdir.
2. Şəkərlərin ümumi miqdarının yodometrik üsulla təyini.
3. Qənnadı yağının orqanoleptiki, fiziki və kimyəvi keyfiyyət göstəriciləri.
4. Şokolad şirəsində yağlılığın refraktometr üsulu ilə təyini.
5. Konfetlərdə şokolad örtüyünün miqdarının çəki üsulu ilə təyini [7].
2.3. Qida mə
hsullarının dövlə
t standartlarının, texniki şə
rtlə
rin və
texnoloji
tə
limatların tə
lə
blə
rinə
uyğ
unluğ
unun tə
dqiqi
Dövlət standartları qida məhsullarına bir sıra mühüm tələblər qoyur. Bu
tələblər ilk növbədə qida məhsullarının təhlükəsiz, insanların həyatı, sağlamlığı və
ə
traf mühit üçün zərərsiz olmasına yönəldilir. Odur ki, onlar məcburi sürətdə yerinə
yetirilməlidir.
Qida məhsullarının keyfiyyətinin yüksəldilməsini təmin edən normativ-texniki
sənədlər sistemində standartlar əsas yerlərdən birini tutur.
Normativ-teхniki sənəd – qida məhsulları istehsal edən sahələrdə istifadə üçün
məcburi olan standartlaşdırma tələblərinə uyğunluğu müəyyən edən sənəddir. Bu
sənəd müəyyən olunmuş qaydada hazırlanır və səlahiyyətli təşkilatlar tərəfindən
təsdiq olunur. Standartlaşdırma üzrə mövcud normativ-teхniki sənədlərə standartlar
vəteхniki şərtlər misal ola bilər. Normativ-teхniki sənədlər qidanın istehsalından
tutmuş, onun istehlakına kimi olan bütün mərhələlərdə məhsulların keyfiyyətinə
nəzarəti təşkil edən vasitəsidir.Standartlarda keyfiyyətin əsas göstəriciləri və bu