80
yüksəldir, vacib reklam informasiya vasitəsi sayılır. Daşınma, yükləmə, boşaltma
ə
məliyyatlarının mexanikləşdirilməsini asanlaşdırır.
Respublikamızda müxtəlif qida məhsullarından istifadə mədəniyyəti artır və
onların çeşidi günü – gündən genişlənir. Bununla əlaqədar olaraq taraların növlərinin
sayı artır və buna müvafiq olaraq qablaşdırıcı materiallara da olan tələbat artır.
Qablaşdırıcı material qablaşdırılacaq məhsulun biokimyəvi, fiziki – kimyəvi
xüsusiyyətlərindən, materialın xassələrindən, saxlanma müddətindən və şəraitindən
asılı olaraq seçilir.
Qənnadı məhsullarında, əsasən konfet və şokolad məmulatlarının tərkibi
nişastadan, zülallardan, yağlardan, mikroelementlərdən, vitaminlərdən təşkil olunub.
Bu maddələrin varlığı məhsulun turşuluğa meyilliyini artırır. Şokolad məhsulu
kifayət qədər yağlara malik olduğundan saxlanma zamanı acı dada malik olur. Yağlar
həm də ağarmaya səbəb olan amillərdən biridir. Bu maddələrin varlığı həmçinin,
məhsulu nəmlikdən, oksigendən və havanın təsirindən etibarlı qorumağı tələb edir.
Tara növ müxtəlifliyi, quruluş tipləri, onların hazırlanmasında istifadə olunan
materialların müxtəlifliyi və istifadə sahələri ilə xarakterizə olunur. Bu onun
təsnifatını müəyyənləşdirir. Bütün çoxsaylı taralar öz funksional təyinatına görə
nəqliyyat və istehlak taralarına bölünür. Tara fiziki, kimyəvi və bioloji nöqtieyi-
nəzərdənbütün tələblərə cavab verməlidir. Taranın düzgün seçilməsi və onun
tərtibatımüəyyən mənada məhsulların istehlakçılar tərəfindən bəyənilməsinə
yönəldilməlidir. Konfet məmulatlarının qablaşdırılmasındaəsas tara kimi etiket-
bükücü və yağıburaхmayan kağızlardan istifadə olunur.
Yağı çəkməyən kağızlara perqament, podperqament və perqaminaiddir.Bu
kağızlar yağ və su çəkmədiyi və havanı az buraхdığı üçünyağlı qənnadı
məmulatlarının
qablaşdırılmasında
istifadə
olunur.
Konfet
məmulatları
parafinləşdirilmiş etiket kağızlara büküldükdən sonra yeşiklərə yığılır. Qöfrələnmiş
kartondan hazırlanan yeşiklər DÜST 13511-79-un tələbinə uyğun olmalıdır.
Gigiyenik tədqiqatlar əsasında qablaşdırma materiallarına verilən tələblər
aşağıdakılardır.
81
1. Konkret qida sahəsində polimer materiallardan hazırlanan məlumatlar
Səhiyyə Nazirliyinin təyinatına əsasən ancaq 3 markada buraxıla bilər.
2. Standart qida məhsulunun resepturasında bir komponentin digər
komponentlə əvəz edilməsi yalnız Dövlət Sanitar-epidemioloji xidmətin razılığı ilə
edilə bilər.
3. Məmulatın hazırlanması üçün normativ texniki sənədlər sanitar orqanları ilə
razılaşdırılmalıdır.
4. Məlumat üçün məhsulun emalı zamanı texnoloji rejimlərin dəyişməsi ilə
ə
laqədar olaraq məmulatın keyfiyyətində dəyişikliklər baş verə bilər. Ona görə də
istehsalat, fabrik buraxan hər partiya məhsulun istehsal – laborator yoxlanılmasını
həyata keçirməlidir.
5. stehsalçı müəssisə hər partiya məhsula sertifikat verməlidir.
stifadə olunan qablaşdırıcı materiallar qüvvədə olan standartın tələbinə cavab
verməlidir.
3.3.2. Saxlanma şəraitlərindən asılı olan keyfiyyət göstəriciləri
Texnoloji proses zamanı bütün parametrlər düzgün təşkil olunsa da, yenə də
saxlanma zamanı şəraitdən asılı olaraq qida məhsulunun tərkibində baş verən
proseslər onun keyfiyyət göstəricilərinin dəyişməsinə səbəb olur. Saхlanılma
şə
raitində temperatur, nisbi rütubət qida məhsulların keyfiyyətinə təsir göstərən əsas
amillərdəndir.
Məhsulun tərkibində olan suyun miqdarı da saхlanılmağa təsir edən əsas amil
hesab olunur. Хassəsindən və kimyəvi tərkibindən asılı olaraq adi şəraitdə
saхlanılmağa davamlılığına görə qənnadı məhsulları, o cümlədən konfet
məmulatları, tərkibində suyun miqdarı 20 % - dək olduğuna görə saхlanıldıqda
keyfiyyətində kəskin dəyişiklik baş vermir.
Temperatur və temperatur dəyişmələri, şokoladla şirələnmiş konfet
82
məmulatlarında saxlanılma zamanı ağarmanın əmələ gəlməsində mühüm rol oynayır
.
Qida məhsulu saхlanılan anbarlarda temperaturu ölçmək üçün müхtəlif tipli
termometrlərdən istifadə olunur. Temperaturu lazım olan həddə saxlamaq üçün anbar
ə
razisinin müxtəlif yerlərində kondisionerlər quraşdırılır. Temperaturun optimaldan
yüksək olması məhsulda gedən kimyəvi,biokimyəvi və mikrobioloji proseslərin
sürətlənməsinə və onların tez хarab olmasına səbəb olur. Temperaturun yüksək
olması həm də məhsullarda baş verəntəbii itkiləri artırır. Konfet məmulatlarının
keyfiyyət göstəriciləri saxlanma zamanı temperaturdan asılı olaraq aşağıdakı kimi
dəyişir.
Aşağı temperatur (˂ 18 C˚).18C˚ və daha aşağı temperaturda saxlanma 12 ay
ə
rzində konfetin ağarmasının qarşısını ala bilir. Ümumiyyətlə aşağı temperatur sıfır
ağarma deməkdir.
Orta temperatur (18˂T˂30 C
○
). Bu temperatur aralığı şokolad şirəsindəki
kristalların ərimə dərəcəsinə çox yaxındır, lakin hər hansı bir temperatur artımında
sürətlə konfetin ağarması baş verə bilər.
Yüksək temperatur (32- 34 C
○
). Bu temperatur aralığında şokolad yağı qismən
ə
riyir və əgər təkrar soyudularsa da, tablaşma ittiyi üçün heç tablaşdırmamış şokolada
bənzər konfetdə ağarma baş verir.
Saxlanma temperaturundakı dəyişmələr konfet məmulatının ağarmasına qarşı
induksiyanı azaldır və ağarma dərəcəsini artırır. Çox kiçik dəyişmələrdə belə
(24C ̊±1) ağarmanın artan təcillə sürətləndiyi müşahidə olunur.
Standarta əsasən şokoladla şirələnmiş konfet məmulatını 24±1
○
C temperaturda
və 60 – 75 % nisbi rütubətdə, 1 aydan 4 aya və 6 aya qədər saхlamaq olar.
Havanın temperaturu yüksəldikcə nəmlik, yəni nisbi rütubət də artır. Əgər
anbarın temperaturu kəskin dəyişib aşağı düşərsə, havada olan su buхarı şeh şəklində
məhsulların səthinə və anbarın döşəməsinə çökür, nəticədə məhsulun nəmliyi artır.
Havanın nisbi rütubəti psiхrometr vasitəsilə ölçülür.
Qida məhsullarının saхlanılması zamanı anbar havasının nəmliyinin
tənzimlənməsinin məhsulun keyfiyyətli saхlanmasında əhəmiyyəti böyükdür.
Dostları ilə paylaş: |