77
identifikasiyası qida məhsulları istehsalının bütün mərhələlərində nəzərdə tutulur.
HACCP bir qayda olaraq müəssisələrin xüsusiyyətlərinə və istehsal
texnologiyalarına əsasən qurulur, texlonoji proseslərdə baş verən dəyişikliklərə də
uyğunlaşdırıla bilir.
HACCP - ın 7 əsas prinsipi mövcüddur:
1. stehsal prosesinin hər bir mərhələsində yarana biləcək potensial təhlükələrin
müəyyən edilməsi.
2. Kritik nəzarət nöqtələrinin müəyyən olunması. Risklərin aradan qaldırılması,
onların yaranma ehtimalının azaldılması və ya təhlükənin minimal səviyyəyə
salınmasına nəzarət edilə biləcək kritik nöqtələrin, prosedurların və ya əməliyyat
addımlarının tapılması.
3. Kritik nöqtələrin monitorinqini təmin edə biləcək kritik hədlərin təyin
olunması.
4. Müşahidə və təhlilin planlaşdırılması yolu ilə kritik nəzarət nöqtələri ilə
bağlı monitorinq sisteminin tətbiqi.
5. Monitorinq zamanı kritik nöqtələrdən hər hansı birinin nəzarətdən çıxdığının
müəyyən edildiyi halda, sistem tərəfindən atılacaq addımların müəyyən edilməsi.
6. HACCP sisteminin effektiv işləməsinin təminatı üçün əlavə müşahidə və
təhlil də daxil olmaqla yoxlamaların aparılması.
7. Yuxarıda göstərilən prinsiplərlə bağlı qaydalara riayət olunmasını əks
etdirən bütün sənədlərin toplanması və onların işlək vəziyyətdə saxlanılması.
HACCP qida məhsullarının istehsalı zamanı yarana biləcək riskləri qabaqcadan
müəyyən etməyə və məhsulun təhlükəsiz qaydada hazırlanmasına imkan verir[15].
Beynəlxalq standartlar arasında “BRC” və “ FS” standartları da mühüm yer
tutur.
BRC (British Retail Consortium) - Qida təhlükəsizliyinə dair Britaniya
standartıdır. BRC Qlobal Standartı - qida məhsullarının istehsalı, qablaşdırılması,
daşınması və saxlanması, həmçinin istehlak məhsullarının istehsalı ilə məşğul olan
ş
irkətlərə tələbləri müəyyən edir.Britaniya pərakəndə satış müəssisələrinin
78
konsorsiumu (BRC - British Retail Consortium) 1998 -ci ildə qida məhsullarına
texniki standart və protokolu yəni, BRC- ni işləyib hazırlamışdır.
BRC Global Standartı ilə yanaşı Britaniya pərakəndə satış müəssisələrinin
konsorsiumu tərəfindən bu gün dünyanın müxtəlif ölkələrində uğurla tətbiq edilən
digər standartlar da işlənib hazırlanmışdır. Hazırda BRC – nin yeni versiyası işlənib
hazırlanır [5].
FS ( nternational Food Standard) - BeynəlxalqQidaStandartı. FSstandartı
Almaniya Pərakəndə Satıcılar Birliyi və Fransa Satış və Distribusiya Müəssisələri
Federasiyasının birgə hazırladığı standartdır.Bu standartın əsas məqsədi məhsulun
onun spesifikasına uyğun olaraq istehsalının və çatdırılma imkanlarının
qiymətləndirilməsindən ibarətdir.
FS, SO 9001 və НАССР prinsipləri üzərində qurulub və qida məhsullarının
istehsalı zamanı qida məhsullarının təhlükəsizliyinin təmininə istiqamətlənib[17].
3.3. stehsal edilmiş hazır məhsulların qablaşdırılması və ambalaj
edilmə sinin müasir tə lə blə r sə viyyə sində təş kili
Hazır məhsulun qablaşdırılması və ambalaj edilməsi onun keyfiyyət
göstəricilərinin səviyyəsini yüksək göstərən əsas proseslərdən biridir. Qida
məhsulunun estetik xarici görünüşü onun istehlakçılar tərəfindən bəyənilən birici
amilidir. Həmçinin, qida məhsullarını rütubətdən və çirklənmələrdən qorumaq və
onların uzun müddət xarab olmadan saxlanılmasını təmin etmək üçün, qablaşdırıcı
materialların rolu əvəzsizdir. Ona görə də qablaşdırma zamanı istifadə olunan ikinci
dərəcəli materialların əhəmiyyəti böyükdür.
К
onfetlər büкülmüş, qismən büкülmüş və büкülməmiş olur. Onların ambalaj
edilməsi üçün büкücü кağızlardan, etiketdən, folqadan, sellofandan, qöfrələnmiş və
79
preslənmiş кarton qutulardan istifadə olunur.
Ş
oкoladla şirələnmiş кonfetlərin əкsəriyyəti, şirələnməmişlərin isə bir çoхu
çəкilib-büкülmüş buraхılır. Кonfetləriəкsər hallarda iкiqat, az hallarda isə birqat
к
ağıza büкürlər. Bükücü kağız rənglənmiş, naxışlanmış və parafinləşdirilmiş, rütubət
buraxmayan kağızdan ibarət olur. Bükülmə üsulları burulma və bağlanma olmaqla iki
yerə bölünür. Müasir sənaye sahələrində konfet məmulatlarını daha çox burulma
üsulu ilə bükürlər. Bu proses müxtəlif konstruksiyaya malik yüksək sürətli
avtomatlaşdırılmış aparatlarda icra olunur.
Yüкsəк кeyfiyyətli кonfetləri əlavə olaraq folqaya da (büкücü кağızla etiкet
к
ağızının arasına) büкürlər. Büкülmə üçün кaşirovкa edilmiş folqadan istifadəedilir.
Belə folqanın səthinə 0,012 mm qalınlıqda laк çəкilir, digərsəthinə isə sıхlığı 60
q/sm
2
olan büкücü кağız və ya podperqamentyapışdırılmış olur.Folqa buхar və qazı,
həmçinin yağı хarab edən ultrabənövşəyişüaları buraхmır.
К
onfetlər1 kq – lıq sellofan paçkalarda, karton qutularda və 5-10 kq – lıq
çəкilib satılmaq üçün кarton qutularda qablaşdırılır.
Son zamanlar qida məhsullarının qablaşdırılması üçün yeni taravə qablaşdırıcı
materiallardan daha geniş miqyasda istifadə olunur və onların da hazır məhsulun
keyfiyyət göstəricilərinə böyük təsiri vardır.
3.3.1. Qablaşdırıcı materialların keyfiyyət göstəricilərinə təsiri
Qablaşdırmanın əsas funksiyası – hazır məhsulu çirklənmədən, itkidən
vəziyanvericilərdən qorumaq, ikinci funksiyası isə istehlakçının diqqətini cəlb
etməkdir. Qablaşdırma məhsulun saxlanması, daşınması və istifadəsi zamanı onun
xassələrinin pisləşməməsinin qarşısını almaq deməkdir. Bir sözlə, qida məhsulunun
keyfiyyətinin sabit saxlanılmasında qablaşdırıcı materialların böyük əhəmiyyəti
vardır. Təbii itkilərin qarşısını almaq, məhsulun keyfiyyətinin yüksək saxlanılmasını
təmin etmək üçün vacibdir. O həmçinin istehlakçıların özünəxidmət mədəniyyətini
Dostları ilə paylaş: |