66
Ş
okolad şirəsində yağı müəyyən miqdarda monobromnaftalin və ya
monoxlornaftalinlə ayrırlar. Həlledicinin və yağ məhlulunun şüasındırma əmsalını
təyin etməklə yağın faizlə miqdarını hesablayırlar.
Ləvazimat və reaktivlər. Universal refraktometr, diametri 7 sm – dən böyük
olmayan həvəngdəstə, diametri 3 sm – dən böyük olmayan qıf, 25 – 30 ml – lik
stəkan, 0,02 ml bölgülü olan 2 ml – lik mikropipetka, filtr kağızı, hiqroskopik
pambıq, monobromnaftalin və ya monoxlornaftalin.
ş
in gedişi. Analitik tərəzidə 0,5 q şokolad çəkib, çini həvəngdə 2 – 3 dəq
ə
zişdirilir. Sonra ölçülü pipetka ilə 2ml monobromnaftalin əlavə edib bircinsli məhsul
alınana kimi qarışdırılır. Alınmış kütlə kiçik qöfrələnmiş filtrdən süzülür, filtrat
stəkana və ya saat şüşəsinə yığılır. Universal refraktometrin köməkliyi ilə təmiz
monobromnaftalinin və filtratın şüasındırma əmsalı (20
○
C – də) təyin edilir. ş 2 – 3
dəfə və daha çox təkrar edilib orta hesabi qiymət tapılır. Yağın miqdarı faizlə (X)
aşağıdakı düstur vasitəsilə hesablanır:
X =
୰ ∙ୢ୨
ୈ
∙
୰ ି୰୨
୰୨ ି୨
·
100
burada; V
r
– götürülmüş bromnaftalinin miqdarı, ml – lə;
d
j
– 20
○
C – də xüsusi çəkisi (2.6 saylı cədvəldən götürülür);
Nr–monobromnaftalinin refraksiya əmsalı;
Nr
j
–
yağın monobromnaftalində refraksiya əmsalı;
N
j
– yağın refraksiya əmsalı (2.6 saylı cədvəldən götürülür);
D – məhsulun kütləsi, q – la;
100 - nəticəni faizlə hesablamaq üçün.
Cədvəl 2.6.
Yağların adları
Sıxlıq kq/m
3
Refraksiya əmsalı
Kakao yağı
Qənnadı yağı
937.0
928.0
1.4647
1.4674
67
Marqarin
Soya yağı
Günəbaxan yağı
Kərə yağı
Qarğıdalı yağı
Kokos yağı
Küncüt yağı
Mətbəx yağı
Yerfındığı yağı
Fındıq yağı
928.0
922.0
924.0
930.0
920.0
928.0
918.0
926.0
914.0
912.0
1.4690
1.4756
1.4736
1.4637
1.4745
1.4567
1.4730
1.4724
1.4704
1.4706
2.6.4. Konfetlərdə şokolad örtüyünün miqdarının çəki üsulu ilə təyini
Şokolad örtüyü nəinki məhsulun yaxşı qalmasını təmin edir, həm də onun dad
və qida dəyərini yaxşılaşdırır. Şokolad örtüyünün miqdarının çəki üsulu ilə təyin
edilir və faizləgöstərilir.
Ləvazimatlar. Lanset, saat şüşəsi, texniki tərəzi.
ş
in gedişi. Texniki tərəzidə 200 q kağızsız konfet çəkib götürməli. Lansetlə
konfetdən şokolad örtüyünü elə təmizləyib ayırmaq lazımdır ki, oraya içlikdən və
ə
sas korpusdan qarışmasın. Hansı hissədə itki az olmuşsa, onu çəkib, kütlə fərqinə
görə ikinci hissənin kütləsi tapılır.
Ş
okolad örtüyünün kütləsini konfetin ümumi kütləsinə bölüb 100 - ə vurmaqla
ş
okolad örtüyünün faizlə miqdarı tapılır.
Qüvvədə olan standarta əsasən şokolad örtüyünün miqdarı 22 % - dən az
olmamalıdır.
68
III FƏ
S L. TEXNOLOJ H SSƏ
.
3.1. Hazır mə
hsulların temperatur rejimlə
rinə
dayanıqlığ
ı və
bunun keyfiyyə
t
göstə
ricilə
rinə
tə
siri
Temperatur - əsas fiziki göstərici olmaqla ayrı-ayrı məhsulların istilik
vəziyyətini müəyyən edir, həmçinin məhsulun temperaturu ətraf mühitin
temperatundan da asılı olur. Hazır məhsulun bir mühitdən digərinə yerdəyişməsi
zamanı temperatur fərqi yaranır. Hazır konfet məhsulları soyuducu tuneldən
çıxdıqdan sonra, lentin üzərində əvvəlcə bükmə aparatlarına daxil olur, sonra isə tam
şə
kildə ambalajlanaraq lazımi yerdə yerləşdirilir. Bu proses zamanı hazır məhsulun
və taraların üzərinə kondensat nəmliyin çökməsinə, həmçinin məhsulun
nəmlənməsinə səbəb ola bilir. Hazır məhsulun temperaturu soyuducudan çıxan
zaman ətraf havanın şeh nöqtəsindən yuxarı olmalıdır ki, şeh onların üzərinə
hopmasın. Bu da mikrokondensat vasitəsilə yoxlanılaraq, daim nəzarətdə saxlanılır.
Bütün bunların nəticəsində hazır məhsulun kütləsi artır və konfetdə arzuolunmaz
keyfiyyyət dəyişkənliyi, yəni mikrobioloji xarabolma, biokimyəvi proses başlanır.
Nəticədə məhsulun saxlanma müddəti də aşağı düşür.
Ona görə də məhsul istehsalı zamanı, hər bir mərhələ üçün maksimal
temperatur hədləri müəyyən olunur.
Hazır məhsulun ayrı-ayrı komponentlərinin bərk haldan maye hala və ya maye
haldan bərk hala keçdiyi temperatur, ərimə və ya bərkimə temperaturu adlanır. Belə
dəyişikliklər əsasən yağlarda, bir sıra doymamış karbohidratlarda müşahidə olunur.
Yüksək temperaturda 180 – 190
○
С
– də şəkərdə də ərimə müşahidə edilir. Konfet
kütləsinin bişirilməsi, gövdələrin şokoladla minalanması, hazır məhsulun
qablaşdırılması, daşınması və saxlanması zamanı temperatur rejiminin seçilməsində
qızdırılma, ərimə və bərkimə temperaturlarının nəzərə alınması çox vacibdir. Bu,
hazır məhsulun keyfiyyətinin aşağı düşməməsinə, qüsurların yaranmamasına və