57
Tablaşdırmanın prinsipal effekti soyutmadan öncə müəyyən qədər nüvə kristalları
ə
mələ gətirməkdir ki, soyutma zamanı heterogen kristallanmanın qarşısı alınsın.
Tablaşdırmanın təsirli ola bilməsi şokolad yağının 0,1-1,15 % - i qədər nüvə
kristalları təmin etməsindən asılıdır. Tablaşdırma zamanı yetərli qədər “βv”
kristalları əmələ gəlməlidir ki, soyutma zamanı şokolad yağı “βv” formasında
kristallanmağa davam gətirsin.
Şə
kil 2.11. Şokolad yağının kristal formaları
Az tablaş dırma. Nüvə kristallarının sayı soyutma zamanı düzgün kristallanma
təmin etmədikdə, şokolad az tablaşdırılmış sayılır. Bu halda kristallaşma artır,
(soyuducudan çıxan konfet tam bərkiməmiş halda olur, şokolad örtüyü əriyir)
soyutma zamanı stabil olmayan formada kristal formaları əmələ gəlir ki, bu cür
konfetdə 2 gün ərzində ağarma müşahidə olunur.
Çox tablaş dırma. Çox tablaşdırılmış şokoladda həddindən artıq nüvə kristalları
ə
mələ gəlir ki, buda istənilən məhsulu əldə etməyə imkan vermir. Bu halda şokoladın
səthi donuq boz bir rəngə bürünür. Çox tablaşdırılmış şokoladda ağarma şokoladın
qatılaşdırılması, yəni soyudulması zamanı əmələ gəlir, qatılaşdırmanın sonunda pik
nöqtəsinə çatır və bu zaman içərisi dəyişmir.
Soyutma. Konfetin soyutma prosesi də ağarmanın qarşısını almaq üçün
ə
həmiyyətli proseslərdən biridir. Şirələnmədən sonra soyuducuya daxil olan konfet
məmulatı çox sürətlə soyudulduqda stabil olmayan kristallar və gözənəklər əmələ
gətirir ki, bunlar da gələcəkdə ağarmaya səbəb olur. Homogen şəkildə təşkil olunmuş
soyutma, hansı ki, konfetin şokolad örtüyündə dartılma yaratmır, gələcəkdə
ağarmanın qarşısını alır.
çlikli konfetlərdə gövdənin temperaturu da böyük əhəmiyyətə malikdir.
58
Ş
irələnmədən öncə gövdəsin temperaturu şokoladın temperaturundan daha çox
olmalıdır. Uyğun olmayan temperatur (çox isti və ya çox soyuq) şokoladın əriməsinə,
çatlamasına və rütubət yığılmasına səbəb olur. Rütubət yığılması isəşəkər qusmasına
səbəb olur. Şəkər qusması konfetin ağarmasının başqa bir növünə deyilir. Şəkər
qusması zamanı, şokolad örtüyünün səthi yağ qusmasında olduğu kimi yumşaq yağla
deyil, daha sərt boz rəngli şəkər kristalları ilə əhatə olunur. Konfetin səthindəki şəkər,
yığılan nəmlikdə həll olur və yenidən kristallanması ilə əmələ gəlir. Ümumiyyətlə,
səthdə şəkər, damlacıqlar şəklində görünür. Əgər şəkər qusması ciddi şəkildə
yayılıbsa, onda su miqrasiyası bakterioloji inkişafa səbəb olub, məhsulu tamamilə
keyfiyyətsiz edə bilər.
3.Saxlanma şə raiti. Proses zamanı bütün parametrlər düzgün təşkil olunsa da,
yenə də ağarma saxlanma şəraitindən asılı olaraq hər hansı bir zamanda və hər hansı
bir temperaturda ortaya çıxa bilər.
Konfetin ağ armasının mexanizmi. Prosesin bu hissəsinə qədər sıralanan
ağarmaya səbəb olan bütün hallar, tablaşdırma zamanı yaradılmış, soyutma zamanı
çoxaldılmış, saxlanma müddətində isə qorunmuş şokolad yağındaki “βv” kristallarını
“βvı” kristal formasına çevirərək ağarmaya səbəb olur ( şəkil 2.12).
Ağarmanın səbəblərinə nəzər yetirdikdən sonra deyə bilərik ki, proses və
saxlanma şəraitində yarana bilən qüsurlar aradan qaldırılarsa, asanlıqla deyə bilərik
ki,müşahidə olunan ağarma əsasən tərkiblə bağlıdır. Keyfiyyətsiz hazır məhsul
alınmasının başlıca səbəbi, keyfiyyətsiz xammal qəbuludur. Bəzi konfet
məhsullarında, buna səbəb fındıq və yerfındığı yağlarının şokolad təbəqəsinə olan
miqrasiyasıdır.
59
Yağ miqrasiyası. Yağ miqrasiyası konfetin, yüksək maye yağ tərkibli qərzəkli
meyvələrlə fındıq, yerfındığı və. s ilə hazırlanması zamanı ortaya çıxır. Mərkəzdən
ş
okolad təbəqəsinə doğru yönələn bu miqrasiya saxlanma zamanından,
temperaturdan, korpus - şokolad nisbətindən və mərkəzlə şokoladın yağ
kompozisiyasından asılıdır. Yuxarıda göstərildiyi kimi yağlar çox sayda
triqliseridlərin qarışığından ibarətdir. Şokolad şirəsinin yağı triqliserid
kompozisiyasına görə konfetin içlik yağlarından fərqlənir. Şokolad yağı əsasən POP
(palmitin, olien, palmitin), POS (palmitin, olein, stearin) və SOS (stearin, olein,
stearin) triqliseridlərindən, fındıq yağı isə əsasən maye halda olan OOO (olein, olein,
olein) triqliseridindən təşkil olunmuşdur. Bu qeyri - bərabər paylanma maye içlik
yağlarının güclü, qatı şokolad yağının isədaha az miqdarda miqrasiya olmasına səbəb
olur.Yəni mərkəzdən şokolad təbəqəsinə doğru yönələnmiqrasiya daha intensivdir.
Maye triqliseridlər konfetin səthinə kapilyarlar vasitəsi ilə miqrasiya olunur. Konfetin
səthinə nüfuz edən yağ əvvəl şokolad yağının “βv” kristal formasını pozur , sonra isə
bu yağla birlikdə səthə çıxaraq kristallaşır.
Yağın miqrasiyasıilə ağarmaya məruz qalmış məhsulların səthindən götürülən
yağ nümunələrinin kimyəvi analizi nəticəsində 15 % OOO (triolein - şokolad yağına
məxsus olmayan triqliserid) aşkarlanmışdır ki, bu da mərkəzdən şokolada olan
miqrasiyanı bir daha sübut edir.
Tamamilə bu problemin qarşısını almaq çətindir, lakin onun təsir dərəcəsini və
effektlərini azaltmaq mümkündür. Bunun üçün aşağıdakılara diqqət yetirmək
Şə
kil 2.12.Şokoladın ağarma səbələri
Dostları ilə paylaş: |