birinə çevirən strategiyanın həyata keçməsinin məqsədi innovasiya fəaliyyətinin
balanslaşdırılmış sektorunun və səmərəli innovasiya sisteminin yaradılmasıdır.
Xarici və qabaqcıl ölkələrdə M S təcrübəsinin öyrənilməsi, onun bizim şəraitə
uyğunlaşdırılması və dünya təcrübəsinin ən yaxşı nailiyyətlərinin tətbiqi Azərbaycanda
innovasiya potensialının istifadəsinin optimallaşdırılmasına, M S-in yaradılması
ə
sasında milli iqtisadiyyatın rəqabətə davamlılığının artırılmasına imkan verər. Dövlət
tərəfindən M S inkişafını tənzimlənməsi üçün: iqtisadiyyatın innovasiya inkişafı
strategiyasının işlənməsi; müəyyən müddətə texnoloji inkişaf proqnozunun işlənməsi və
elmi-texnoloji prioritetlərin təyin edilməsi; dövlətin elmi-texniki və innovasion
siyasətinin, onun normativləri, resursları və kadr təminatının formalaşması; innovasion
sahibkarlığın inkişafına, M S-in əsas subyektlərinin qarşılıqlı fəaliyyətini
yaxşılaşdırmağa köməklik edilməsi; innovasiya
infrastrukturunun inkişafının
dəstəklənməsi; innovasiya fəaliyyətinin maliyyə tədbirlərinin birbaşa və dolayı
stimullaşdırılmasının işlənməsi və həyata keçməsi; innovasion menecment sahəsində
kadrların hazırlanması; tədqiqatlar və işləmələr sahəsinin dəstəklənməsi istiqamətində
böyük işlər görülməlidir.
nnovasiya siyasətii ölkənin iqtisadi inkişafına təsir göstərir. Azərbaycan
Respublikası milli innovasiya sisteminin formalaşması və innovasiya inkişafının
üstünlüklərinin həyata keçməsi istiqamətində aşağıdakı məsələlərin həll edilməsi
zəruridir: innovasiya inkişafının münasib texnoloji iqtisadi mühitinin formalaşması
üçün qanunçuluq bazasının yaradılması; intellektual mülkiyyətin mühafizəsi və idarə
edilməsi dövlət proqramının işlənməsi; elmin maddi texniki bazasının inkişafı dövlət
proqramının hazırlanması və həyata keçirilməsi.
qtisadi sistemin idarəçiliyinin əsas xüsusiyyətlərindən biri sənaye, sosial,
regional siyasəti innovasiya siyasətində birləşdirməkdir. Milli iqtisadiyyatın inkişafı
istehsalın klassik amillərinə əsaslanan iqtisadiyyatdan biliyə əsaslanan iqtisadiyyata
keçidin qanunauyğunluğu nəticəsində mümkündür.
stənilən dövlətin iqtisadiyyatının rəqabətədavamlılığı müxtəlif sahələrində
texnoloji dəyişikliklərdən və yüksək texnoloji istehsalatın formalaşmasından başqa
iqtisadiyyatın bütün sahələrini və sektorların milli innovasiya sisteminə birləşdirən
təşkilati yeniliklərdən də asılıdır.
qtisadiyyatı innovasiya istiqamətinə yönəltmək qəliz prosesdir. Lissabon
strategiyasında Avropa ölkələrinin innovasiya inkişafı sahəsində müəyyən çətinliklərlə
üzləşməsi aşağıdakı amillərlə qeyd olunmuşdur:
innovasiya inkişafının qənaətbəxş olmaması;
Avropa ölkələrində iqtisadiyyatın inkişaf tempinin geri qalması;
məhsuldar işçi qüvvələrinin qocalması;
Avropa Birliyinin daha zəif inkişaf etmiş ölkələr hesabına genişlənməsi.
« nnovasiya siyasəti: Lissabon strategiyası kontekstində müasir yanaşma»
sənədində Avropa ölkələrində innovasiya siyasətinin təkmilləşməsi üçün müəyyən
təkliflər və aşağıdakı prioritet istiqamətlər qeyd edilmişdir:
milli siyasətin bütün istiqamətlərində innovasiyanın tərkib hissələrini
gücləndirmək və birləşdirmək yolu ilə innovasiya mühitini yaxşılaşdırmaq;
innovasiyaya bazar tələblərini stimullaşdırmaq;
dövlət sektorunda innovasiyaların stimullaşdırılması;
regional innovasiya siyasətinin gücləndirilməsi.
Avropa Birliyi ölkələri üçün həm vahid Avropa elmi və innovasiya mühitinin
formalaşması kontekstində, həm də dövlət və region səviyyəsində texnoloji
ə
məkdaşlığın və onun tənzimlənməsi üsullarının əhəmiyyəti getdikcə artır. Bu ölkələr
üçün innovasiya siyasəti üç səviyyəlidir: regional, milli və dövlətləri birləşdirən üst
milli komponentlər.
Regional komponentlər günbəgün strukturlaşırlar. Dövlət fundamental
tədqiqatlar, kadr hazırlığı ilə məşğul olur, regionlar isə innovasiyaların yayılması
siyasətini həyata keçirirlər, Avropa Birliyinin məqsədi müxtəlif ərazilərdə texnoloji və
innovasiya inkişafı arasında mütənasiblik yaratmaqdır, çünki dövlətlər elmi-texnoloji
inkişaf etmiş regionlara üstünlük verirlər.
Müxtəlif ərazilərdə innovasiya inkişafına Avropa Birliyinin təsiri innovasiyanı
yayan mərkəzlərin regional şəbəkəsinin fəaliyyətidir ( nnovation Relay Centers – RC).
Belə mərkəzlər texnologiya və biznes sahəsində sərbəst məsləhətçi təşkilat statusuna
malikdirlər. Onlar Avropa komissiyasından sahibkarlığa və innovasiya biznesinə
aşağıdakı istiqamətdə kömək edirlər:
texnologiya transferi;
ETTK nəticələrinin kommersiyalaşdırılması;
əqli mülkiyyət obyektlərinin müdafiəsi;
şirkətin yeni texnologiyaya keçid imkanları və uyğunlaşma imkanlarının
inkişafı;
transmilli təşəbbüslərin həyata keçməsi;
2011 AMEA Xə bə rlə ri. Elmvasiya
innovasiya siyasəti haqqında informasiyanın yayılması.
nnovasiya fəaliyyətinin subyektləri arasında əlaqə, vahid innovasiya siyasəti
hələ zəifdir. Respublikada sabit iqtisadi artımı və rəqabətə davamlılığı təmin etmək
üçün vahid innovasiya sisteminin yaradılması lazımdır. Vahid innovasiya sistemi
innovasiya proseslərini idarə etməyə, respublikada olan səy və ehtiyatları
birləşdirilməyə imkan verir. Bu da M S-in 3 altsisteminin birgə inkişafını tələb edir.
Regional innovasiya əməkdaşlığının inkişafı sərhəd proqramları Avropa
tədqiqatlar şəbəkəsinin (European Researsh Area-ERA) yaradılması proqramı ilə
nəzərdə tutulub. ERA bütün Avropa dövlətlərinin potensiallarını birləşdirməyə imkan
verir. Avropa Birliyinin digər layihələri də var. Azərbaycanın və digər MDB ölkələrinin
Avropa Birliyinin layihələrində iştirakı beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən əlaqələndirilir
və yeni dövlətin ERA inteqrasiyasına kömək edir.
M S-in kompleksinin tətbiqinə nail olmaq üçün respublikada innovasiya
subyektlərində mövcud olan aşağıdakı daxili və xarici problemlərin həllini qısa
müddətdə sürətləndirmək vacibdir.
Daxili problemlərə:
innovasiya proseslərinin innovasiya subyektləri ilə obyektləri arasında
fəaliyyətin əlaqələndirilməsi, vahid məqsədə yönəltməli;
nazirliklərin, komitələrin, səhmdar cəmiyyətlərin, müəssisə və təşkilatların,
mülkiyyət sahibliyindən asılı olmayaraq innovasiya aktivliyini sürətləndirmək;
kiçik innovasiya biznesinin inkişafını dəstəkləmək.
Xarici problemlər:
Dostları ilə paylaş: |