ə
mtəələrin (xidmətlərin) reallaşdırılmasının yeni forma və metodlarından istifadə
edilməsi və s. çıxış edir.
Azərbaycanın innovasiya sisteminin yaradılmasını və innovasiya fəaliyyətinin
genişləndirilməsini şərtləndirən əsas amillər aşağıdakılardan ibarətdir:
- iqtisadi təhlükəsizliyin təmin edilməsi, yeni texnologiyalar sahəsində imkanların
beynəlxalq iqtisadi əlaqələrdə istifadəsi;
- elmi-texniki və innovasiya sferalarında dövlət siyasətinin aparılması;
- elmi nəticələrin ənənəvi inzbati-amirlik metodları ilə tətbiqinin yenisi ilə əvəz
edilməsinin labüdlüyü;
- ölkənin əmək potensialının bütün növləri və ilk növbədə yüksək ixtisaslı kadrlar
üçün iş yerlərinin yaradılması zərurəti;
- elm tutumlu istehsal mədəniyyətinin yenidən bərpa edilməsi.
Yuxarıda sadaladığımız faktorlar və həmçinin bu mövzunun bütün aspektlərinin
lazımınca araşdırılması tədqiqat işinin mövzusunun aktuallığını şərtləndirir.
Tədqiqatın məqsəd və vəzifələri. Magistr işinin əsas məqsədi milli iqtisadiyyatın
inkişafında innovasiyanın mahiyyəti və xüsusiyyətləri, mövcud vəziyyətinin təhlili,
innovasiya siyasətinin perspektivləri, ölkəmizdə innovasiya iqtisadiyyatının
formalaşma istiqamətlərinin araşdırılması və öyrənilməsidir.
Tə dqiqatın informasiya və nə zə ri ə sasları. nformasiya mənbəyi kimi mövzu
ilə əlaqədar mövcud milli və xarici elmi və dərslik ədəbiyyatından, yerli və xarici
alimlərin və mütəxəssislərin araşdırmalarından, internet saytlarından istifadə edilmişdir.
Ölkəmizdə özəl sektorun daha da inkişaf etdirilməsi istiqamətində həyata
keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində bu gün sahibkarlıq Azərbaycan
iqtisadiyyatının inkişafında başlıca rol oynayır. Müasir dünya iqtisadiyyatı göstərir ki,
iqtisadi və sosial inkişafın aparıcı amillərindən birinə çevrilən sahibkarlıq fəaliyyəti, o
cümlədən özəl sektor olmadan əhalinin maddi rifah halının dinamik yüksəlişi mümkün
deyil. Çünki sahibkarlıq dinamizm, təşəbbüs, yenilik, yüksək məhsuldarlıq anlayışları
ilə sıx bağlıdır.
Bütün beynəlxalq aparıcı qurumlar iqtisadi inkişafla bağlı Azərbaycanı
nümunəvi ölkə kimi qiymətləndirir. Son 10 il ərzində Azərbaycan qədər inkişaf edən
ikinci ölkə olmayıb. On ildə Azərbaycan iqtisadiyyatı 3,4 dəfə artıb. Əgər ilk illərdə bu
artım daha çox neft amili sayəsində olmuşdusa, hazırda qeyri-neft sektorunun inkişafı
bu artımı təmin edir və gələcəkdə də təmin edəcək.
Cəmiyyət inkişaf prosesinin elmi-intellektual əsaslar üzərində qurulmuş yeni
innovasion mərhələsinə qədəm qoymuş, Azərbaycanda yüksək ixtisaslı kadrlar
hazırlayan yeni-yeni ali və orta ixtisas məktəbləri açılmışdır. Ulu öndərin 2003-cü il 17
fevral tarixdə imzaladığı "Azərbaycan Respublikasının inkişafı naminə informasiya-
kommunikasiya texnologiyaları üzrə Milli Strategiya (2003-2012-ci illər)" müasir
informasiya texnologiyalarının Azərbaycanda tətbiqi sahəsində strateji vəzifələri
müəyyənləşdirmişdir. lk dəfə olaraq məhz bu sənəddə dövlətin innovasiya inkişafında
elmin rolu önə çəkilmiş, elmtutumlu yeni texnologiyaların inkişafı məsələsi zəruri tələb
kimi əksini tapmışdır.
Tə dqiqatın elmi-praktiki ə hə miyyə ti. Tədqiqatın elmi-nəzəri müddəaları gələcək
elmi tədqiqatın işlərində, elmi və pedaqoji fəaliyyət sahəsində istifadə oluna bilər.
Bu dissertasiya işində əsasən, ölkəmizin iqtisadi inkişafında innovasiya
siyasətinin perspektivlərindən bəhs edilir, innovasiya proseslərinin mövcud vəziyyətinin
təhlili aparılmış və müəyyən nəticəyə gəlinmişdir.
Dissertasiyanın strukturu. Dissertasiya işi giriş, 3 fəsil, nəticə və istifadə
olunmuş ədəbiyyat siyahısından ibarətdir.
I FƏ S L
M LL QT SAD YYATIN NK Ş AFINDA NNOVAS YA AM LLƏ R N N
ÖYRƏ N LMƏ S N N NƏ ZƏ R Ə SASLARI
I.1.Milli iqtisadiyyata, onun inkiş afına dair nə zə riyyə lə r və konsepsiyalar
qtisadi ədəbiyyatda milli iqtisadiyyat təliminin ilkin tədqiqatçıları kapitalizm
cəmmiyyətinin nümayəndələri, klassik iqtisadi nəzəriyyə məktəbinin yaradıcıları A.Smit
və D.Rikardo olmuşlar. Onlar hesab edirdilər ki, milli iqtisadiyyatın formalaşması
cəmiyyətin iqtisadi inkişafınmın qanunauyğun nəticəsidir. Нər bir ölkə iqtisadi inkişafının
müəyyən mərhələsində müstəqil milli iqtisadiyyat formalaşdırmaq səviyyəsinə gəlib
çıxacaqdır. Ölkələr iqtisadi inkişaf səviyyələrinə görə bir-birindən fərqləndikləri üçün
milli iqtisadiyyatın formalaşmasına bir qrup ölkələr tez, digər qrup ölkələr isə gec gəlib
çıxırlar. Milli iqtisadiyyat ölkənin istehsal sahələri arasında iqtisadi əlaqələrin çevikliyini,
təkrarlığını, milli maraqların ödənilməsini tələb etdiyindən onun formalaşması da bu
münasibətlərin kifayət dərəcədə yetkinləşdiyi kapitalizm cəmiyyətində baş verir.
Kapitalist istehsal münasibətləri müxtəlif iqtisadi alətləri hərəkətə gətirməklə (kapitalın
sərbəst şəkildə bir sahədən digərinə axması, milli resurslardan səmərəli istifadənin bazar
mexanizmi, əmək bölgüsünün dərinləşməsi) iqtisadiyyatın bir tam kimi inkişaf etməsini
stimullaşdrır. qtisadiyyatın bütün sahələri istehsal amillərinin səfərbər edilməsi
nəticəsində gəlir gətirmək imkanına malik olduğundan heç bir saə kapitalın diqqətindən
kənarda qalmır. A.Smit, D.Rikardo öz dövrlərinin irıkişaf etmiş ölkəsi olan ngiltərənin
iqtisadiyyatını tədqiq edərək bu qənaətə gəlmişlər ki, bazar iqtisadi münasibətlərinin
sistemli inkişafı ngiltərənin iqtisadi həyatında bir tamlıq yaratmışdır ki, bu da milli
iqtisadiyyat üçün səciyyəvidır
Artıq XVII-XVIII əsrlərdə ngiltərədə kapitalist münasibətləri kifayət dərəcədə
inkişaf etmişdi. nkişaf etmiş ölkənin iqtisadiyyatı onu təşkil edən struktur ünsürlərinin
qarşılıqlı əlaqə və təsiri şəklində fəaliyyət göstərirdi. Həm də bu fəaliyyət xarici aləmdən
təcrid olunmuş şəkildə deyil, onunla sıx əlaqədə baş verirdi. Bu baxımdan, milli
iqtisadiyyat dedikdə daxili və xarici iqtisadi amillərin təsiri altında qarşılıqlı əlaqə və
asılılıqda olan və fəaliyyət göstərən təsərrüfat ünsürlərinin ölkə miqyasında mövcud
xüsusi kompleksini başa düşmək olar. Milli iqtisadiyyat daha çox mənafelərin
Dostları ilə paylaş: |