Microsoft Word D\335n ve d\326vlet elaqeler\335 as\375l
Yüklə 478,48 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4 - T ƏR Q ƏTL ƏR
11
“ Allahın ipinə hamınız birlikdə sım-sıx sarılın; bir-birinizdən ayrılmayın. “ (Al-i mran 3/103) “ Ey inananlar! Allaha boyun əyin, elçisinə itaət edin, sizdən olan əmirlərə də. Bir mövzu üstündə mübahisə edincə, əgər Allaha və axirət gününə inanırsızsa onu Allaha və Rəsuluna götürün. Bu həm daha xeyirlidir, həm də nəticə etibarı ilə daha yaxşı olur.” (Nisa4/59) “ Allahın endirdiyi Kitab ilə aralarında hökm et. Olmaya onların həvəslərinə uyma. Onlardan uzaqlaş ki, Allahın sənə endirdiyinin bir qismindən səni çaşdırmasınlar. Əgər üz çevirirlərsə bil ki, Allah bir çox günahlarına qarşılıq başlarına bir pislik gəlməsini istəyir. Ə slində insanlardan çoxu həqiqətən yoldan çıxmışdır. Yoxsa cahiliyyə dövrünün hökmünü mü axtarırlar? Yaxşı başa düşən bir millət üçün kimin hökmü Allahın hökmündən gözəl ola bilər? ” (Maidə 5/49-50) 4 - TƏR QƏTLƏR 28. Hər insan, rahatlıqla gedib qatılacağı söhbət və dostluq çevrəsi axtarır. Peyğəmbərlər bu çevrəni təşkil etmişdilər. Onlarla hər tipdən insan rahatlıqla və heç bir əngələ məruz qalmadan ünsiyyət qurmuş söhbətlərinə qatıla bilmişdir. Məsələn, Rəsulullah (s.a.v.) Mədinədəki məscidini qadın kişi, qoca cavan, alim cahil, müsəlman kafir və yerli yersiz fərqi qoymadan hər kəsə açıq tutmuşdur. Hərkəs oraya rahatlıqla girər və söhbətə qatılırdı. Söhbət, Quran ə trafında olduğu üçün hərkəs öz bilik və qabiliyyətinə görə oradan bir şeylər alırdı. 29. Namazda oxuduğu Quranın mənasını bilməyən insanın namazı olur. Çünki o, bu mövzuda özünə verilən əmri yerinə gətirməkdədir. Əmrin içində oxuduğu Quranı başa düşmə şə rti yoxdur. Amma Quranı başa düşmək ən mühüm hədəflərdən olduğu üçün namazda oxunuşu da onu daha asan başa düşəcək tərzdə olur. Məbsutda bunu izah edən ifadələri diqqətlə incələyək: “ Ona dua və salam olsun, Peyğambər belə demişdir: “ Kim imama uyarsa, imamının oxuması onun oxuması sayılır.” O, məşhur bir hədisində də belə demişdir: “ mam təkbir alınca siz də alın, imam oxuyunca siz də susun. ” mama uyan insanın, imamın arxasında qiraət etmə qadağası böyük sahabələrdən 80-nı tərəfindən rəvayət edilmişdir. Bunların adlarını hədisçilər toplamışlar. Sad b. Əbu Vaqqas demişdir ki,” Kim imamın arxasından qiraət edərsə namazı pozulur.” Bunun mənası budur: Quran oxumada əsl məqsəd onu oxumuş olmaq deyil, onu başa düşmək, fikirləşmək və ona görə davranmaqdır. bn Məsud belə demişdir: “ Quran ona uyulsun deyə endirildi amma insanlar götürüb, onu oxumağı ibadət saydılar.” mam oxuyur, cəmaat da oxunan Quranı dinləyərsə istənilən əldə edilir. Amma namazda hər kəs qiraətlə məşğul olarsa istənilən şey yerinə gəlmiş olmaz.” 12
30. Təriqətlər Pəyğəmbərin yoluyla getsələr, Quranı dərk etməyə yönəlik söhbətlər etsələr, bu məqsədlə təlim və təhsil çevrələri meydana gətirsələrdi çox yaxşı olardı. Amma onlar, Quranı dərk etmək üçün səy göstərmədilər. Oxuduqları Quran ağıllarına deyil, qulaqlarına və könüllərinə əks etdi. Məna unuduldu, onun sözləri və musiqisiylə yetindilər. Beləliklə Quran, söhbətin süsü halına gəldi. Bu vəziyyət, qaçınılmaz olaraq xurafələrə şərait hazırladı. Təriqət
12 Şəmsuddin əs-Sərahsi, əl-Məbsud, Beyrut, 1409/1989, c.1, s.199-200. 12
ş eyxi, eynilə xristian əzizi kimi ruhani lider sayıldı və ruhani aləmlə əlaqəsinin olduğuna inanıldı. O, Allah ilə müridlərinin arasında bir vəsilə və vasitə yerinə qoyuldu. Quranı Kərimə görə hər müsəlman Allahın dostu, yəni vəli qulu ikən, bu vəsf yalnız təriqət böyüklərinə xas edildi. Dostun dosta nazı keçər, deyilərək, Allahın bunların nazını çəkəcəyi qəbul edildi. Onların qeyri- adi yollarla insanlara kömək edəcəyinə inanıldı. Təriqətə girmə, əl alma şə klində bir mərasimə bağlandı. Bundan əvvəl adayın o təriqətdən nəsibinin olub-olmadığını təyin etmək üçün yuxu görməsi və bu yuxunu şeyxə danışması şərti gətirildi. Beləcə istənilməyən və şeyx tərəfindən təsdiq edilməyən insanların təriqətə alınması əngəlləndi. Qapılar çölə möhkəm bağlanmış oldu. nsanlar, təriqətdən olan və olmayan deyə qrublara ayrıldı. Bu da təriqətin və bilavasitə şeyxin müqəddəsləşdirilməsinə şərait yaratdı. Bir çox mürid, Allahın verdiyi nemətləri şeyxinin himməti ilə əldə etdiyini deməyə başladı. Onlara bir növ vəhy gəldiyinə, qeybi biləbildiklərinə inanıldı. Bunu qəbul etdirə bilmək üçün şeyxin kəramət göstərməsi bir ehtiyac halına gəldi. Sonra hər murid, şeyxinə aid kəramət yaxalamaq üçün səfərbər oldu. Kiçik bir təsadüf, böyük şişirtmələrlə kəramət olaraq anlatılmaya başlandı. Elm-i lədün və elm-i batın deyə bir elm uydurularaq onların belə bir elmə sahib olduqları qəbul edildi. 13 Beləliklə, elədikləri hər masxara bir hikmət olaraq mənimsənməyə başlandı. 180 il əvvəl, Naxşıbəndi təriqətinin Xalidiyə qolunda şeyxə rabitə adı altında yeni bir ibadət türü ortaya atıldı. 14 Bu iş, şeyxin Allahda təcəlli etdiyinə qədər götürüldü. Dünyada müridlərinə kömək edəcəyinə inanılan şeyxin, axirətdə də şəfaət edərək müridlərini cəhənnəmdən qurtaracağına inanıldı. Şeyx sanki, Allah Təalanın xüsusi katibi və sir dostu kimi bir mövqeyə gətirildi. Qurandan adəta kəlbətinlə çəkilmiş bir neçə ayətin mənası ciddi bir şə kildə təhrif edilərək bu xatalar Qurana təsdiq etdirilmək istəndi. Allah Təala bütün bu iftiralardan uzaqdır. Bunlar Qurana kökdən tərs şeylərdir. Quran diqqətlə oxunsa bilinər ki, bütün peyğəmbərlər həyatlarını bu kimi şeylərlə mübarizə etməklə keçirmişlər. Ən üzücü olanı da o insanların bu ş eyləri, daha yaxşı müsəlman olma arzusuyla etmiş olmalarıdır. Həqiqətləri öyrəndikləri vaxt heyf ki, hər şey bitmiş olacaqdır. Duamız, onların bu dünyadan ayrılmadan doğruları öyrənib lazım olan dönüşü etmələri üçündür. Şəxsi araşdırmalarımıza görə az və ya çox yuxarıdakı xürafələrə və saymadığımız necə xürafələrə qarışmamış bir tək təriqət belə yoxdur.
13 Kəhf sürəsinin 65-ci ayəsində, Hz.Musa ilə qarşılaşan şəxs ilə əlaqəli olaraq “Ona öz qatımızdan elm öyrətmişdik” buyurulur. ”qat” deyə tərcümə etdiyimiz kəlimənin Ərəbcə qarşılığı “lədünn” kəliməsidir. Hədisi şə riflərdən bu şəxsin Xızır əleyhissəlam olduğunu öyrənirik. lmi lədun və elmi batından bəhs edənlər Xızır ə leyhissəlamın bu elminini qəsd edərlər. Fəqət Xızırla (a.s.) bərabər olan Musanın (a.s.) bu elmi öyrənə bilmədiyini də qəbul edərlər. Çünki bu barədə həm ayətlərdə həm də Peyğəmbərimizin sözlərində bəhs edilir. (Bax.Buxari, Elm 44) Bununla bərabər təriqət şeyxləri, əllərində heç bir sənəd olmadığı halda Xızıra verilən bu xüsusi elmin özlərinə də verildiyini iddia edər, özlərini Xızır əleyhissəlamın yerinə müridlərini də onu başa düşməyən Musa (a.s.) yerinə qoyarlar. Heç bir qaynağı və dəlili olmayan bu iddia, şeyxləri şeytanın əlində bir oyuncaq halına gətirmişdir. slam aləmi Allahın qəzəbinə düçar olub dünya səhnəsindən çəkilib bir kənarda qalmasının əsl səbəbləri bunlardır. 14 Rabitəni, “Şeyxin sürətinin mürşidin iki gözünün arasında təsəvvür edilərək müridin mürşidə qarşı özünü son dərəcə alçaldaraq ona yalvarması və onu Allah ilə öz arasında vəsilə qılması şəklində” tərif edən və təriqətə belə rabitəni soxan Xalidi Bağdadidir. Ölümü 1242 h. 1827 miladi tarixidir. (Bunun kimi mövzular üçün bax.Abdülaziz Bayındır, Quran şığında Təriqətçiliyə Baxış, stanbul 1997)
Yüklə 478,48 Kb. Dostları ilə paylaş:
|