Lalə HÜseynova qida məhsullarinin hazirlanmasi texnologiyasi
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təkrar üçün suallar
- VI FƏSİL. UŞAQ QİDASI
- Uşağın əlavə yeməyə öyrədilməsi.
- Təzə yeməkdən istifadə etmək qaydası və üsulu.
həzm orqanlarının və s.) müalicə olunması üçün geniş istifadə olunur. Yuxarı tənəffüs yollarının və bronxların xroniki və kəskin iltihab prosesləri zamanı yaxşı təsir göstərir.
1. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10№-li pəhrizləri qısa xarakterizə edin. 2. Məhsulların kulinar emalının xüsusiyyətləri dedikdə nə başa düşürsünüz? 3. Müalicə xarakterli soyuq xörəklər necə hazırlanır? 4. Düyüdən selikli şorbalar necə hazırlanır? 5. Müalicə xarakterli şorbalar necə hazırlanır? 6. Quru (ikinci) müalicə xörəkləri necə hazırlanır? 7. Müalicə xarakterli qənnadı məmulatı necə hazırlanır? 8. Müalicə xarakterli içkilər necə hazırlanır? 9. Azərbaycanın müalicəvi mineral suları hansılardır və hansı xəstəliklərdə pəhriz içkisi kimi istifadə edilir? 10. Müalicə qidalanmasında milli xörəklərin əhəmiyyəti. 396
VI FƏSİL. UŞAQ QİDASI Körpələrin sağlam böyüməsi ilk əvvəl onların qidalarından başlayır. Hər bir ana öz körpəsinin qidasına xüsusi diqqət göstərməli,vaxtında körpəsinin qidasına nəzarət etməlidir. Bildiyimiz kimi uşaq qidası yaş dövrünə görə bölünür. Sü- dəmər uşağın yeməyi ən əvvəl çaydan başlayır, çünki yeni doğulmuş uşaq aclıqdan çox susuzluğa dözmür. Susuzluğa heç kim dözmür, lakin yeni doğulmuş uşaqda susuzluq ağır xəstəliyə səbəb ola bilər. Südəmər uşağın əsas yeməyi ana südüdür. Körpə üçün ana südü daha çox önəmlidir. Hər bir ana uşaq dünyaya gəldikdən sonra ilk 6 ay ərzində körpəsini ana südü ilə qidalandırmalıdır. Ana südü uşaqlarda zehni inkişafı yaxşılaşdırır, gələcəkdə uşaqlarda dişlərin düzgün formalaşmasına kömək edir. Görmə zəifliyinin,daha böyük yaşlarda ürək xəstəliklərinin əmələgəlmə riskini azaldır. Körpələrin qidalanması ən önəmli faktorlardan biridir. Südün keyfiyyətli və uşaq üçün əhəmiyyətli olması üçün südverən dövrdə ananın düzgün qidalanması lazımdır. Qidanın kaloriliyini 100-200kkal. artırmaq tələb olunur. Təzə tərəvəz və meyvələrdən istifadə olunması məsləhətdir. Ana südü tərkibcə inək, qoyun və keçi südündən fərqlənir (məsələn, ana südündə olan yağlar, inək südündə və ya başqa südlərdə olan yağlardan tamam fərqlənir). Bundan başqa, heyvan südündə bu və ya başqa maddələr döş südünə nisbətən çox olur, buna görə də südəmər uşağa inək südünü su ilə qarışdırıb vermək lazımdır. Lakin döş südündə olan başqa maddələr inək südündə azdır, buna görə də ona şəkər, düyü unu və s. qatmaq lazımdır. Döş südündə olan qoruyucu maddələr uşağı bəzi yoluxucu xəstəliklərdən qoruyur, bir çox xəstəlikləri asan keçirməyə kömək edir. Uşaq 1 yaşına qədər ana südü əmməlidir. 397
Uşağın 3 aylığından başlayaraq onu böyüklərin qidalan- masına keçirmək lazımdır, lakin bu yavaş-yavaş, bir neçə etapda aparılmalıdır. 3 aylıq uşağa gündə bütöv bir alma əzməsi vermək olar.
Uşağın əlavə yeməyə öyrədilməsi. Həkim icazə verdikdən sonra 4-5 aylıqdan yeni yeməklərə keçmək olar. Bunun üçün ilk vaxtlar uşağa duru kartof püresi verilir. Ona həmçinin yerkökü, çuğundur, kələm, gül kələmi də vermək olar. Lakin fikir vermək lazımdır ki, bunlar uşağın qarnında köp və sancı əmələ gətirməsin. Belə olarsa, tərəvəzə müvəqqəti ara vermək lazımdır. Birinci dəfə uşağa yeməyə ½ çay qaşığı duru kartof püresi verməklə başla- maq olar. Bu yemək uşağın xo- şuna gələrsə, tədricən artıra bilərsiniz. Uşaq gündə 80-100q kartof püresi yeyirsə, əmizdirməni tərəvəz və ya meyvə əzməsi ilə əvəz etmək olar.
istifadə olunan məhsul meyvə şirəsidir. Onu 0,5 çay qaşığı ilə verməyə başlayın, daha sonra isə 30 ml-ə qədər artıra bilərsiniz. Meyvə şirəsi uşağa döşlə əmizdirmələr arasındakı fasilələrdə verilir. Bu yaşda uşağa gilas, albalı, qırmızı qarağat, üzüm şirəsi və ya püresi vermək yaxşıdır. Uşağa eyni gündə bir neçə cür meyvə vermək olmaz.
6-7 aylıq uşağa gündə 2 dəfə tərəvəz, habelə hər dəfədə 50 ml olmaqla gündə 2 dəfə meyvə şirəsi vermək və gündə 3 dəfə döş əmizdirmək olar. Bu vaxt uşağa ½ yumurta sarısı, yağsız ət bulyonu vermək olar. 8-9 aylığında əmizdirməni süddə bişirilmiş manna sıyığı (150-200 q) ilə, yaxud həmin miqdarda inək südü və ya kefirlə 398
əvəz etmək olar. Bu yaşda uşağa kəsmik, ət və balıq qiyməsi, şor- ba, suxarı, gündə 1-2 dəfə səhər-axşam, yaxud yalnız səhərlər ana südü verilir. Tərəvəzli şorbalar ilk məsləhət görülən şorbalardır. Tərəvəz şorbası mövsümə uyğun təzə tərəvəzlər istifadə etməklə hazırlanır. Soğan, sarımsaq, kələm kimi tərəvəzlərin ilk etapda uşağın şorbasına əlavə edilməməsi məsləhət olunur. Ayrıca hazır- lanan şorbaya duz mümkün qədər heç əlavə edilməməlidir, ya da çox az əlavə edilməlidir. Bişən şorba blendrdan keçirilir və üzərinə duru zeytun yağı əlavə edilir. 10-12 aylıqda axırıncı səhər əmizdirməsi də kəsilir. Südəmər və balaca uşaqları yeməyə alışdırmağın ana üçün çox böyük əhəmiyyəti vardır. Təzə yeməkdən istifadə etmək qaydası və üsulu. Təzə yeməyi əvvəlcə əlavə yemək kimi vermək olar. Uşağa həmişəki yeməkdən verərkən 1qaşıq da təzə yeməkdən vermək olar. Uşaq bir qaşıq təzə yeməkdən yeyənə qədər bu cür yemək qaydasını davam etdirmək lazımdır. Südəmər uşaqlar südlü yeməklərin üstündən meyvə şirəsini çox xoşlayırlar. Təzə yemək birinci dəfədən uşağın xoşuna gəlsə də, bir çay qaşığından artıq vermək olmaz. Uşaq təzə dadlar, təzə yeməklər gördükdə sıyıq xörəkləri yeməyə daha çətinliklə öyrənir. Odur ki, sıyıq yeməkdən 1-2 qaşıq həvəslə yedikdə təzə yeməyə keçmək heç bir çətinlik törətmir. Məsələn, ana uşağa 1 gündə 50q alma püresi verir. Bunu qarağat şirəsi ilə əvəz etməyə çalışır. Uşaq 1-2 çay qaşığı qarağat şirəsini həvəslə içdikdə ona 40 q alma və 10 q qarağat şirəsi, ertəsi gün 30 q alma və 20 q şirə vermək olar. Uşağı yedizdirərkən onu qucaqda düz tutmaq lazımdır. Uşağa təzə yemək verəndə tələsmək lazım deyil. Onun təzə yeməyə alışması və xoşlaması üşün müəyyən vaxt lazımdır. Yemək qaydasını dəyişdikdə fikir vermək lazımdır ki, gündəlik yeməyin miqdarı artmasın. 399
Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|