Kimyəvi tərkibi: zülallar – 0, yağlar – 0, karbohidratlar –
7q, kalorilik – 28,7.
Adi ət bulyonu
100q mal əti (bulyona əlavə edilən müxtəlif komponentləri
– küftəni, bişirilmiş əti, frikadeli, bişirilmiş ətdən və ya kotletdən
ət xörəkləri hazırlamaq üçün) 0,5 litr suda zəif od üzərində 2-2,5
saat bişirilir. Sonra əmələ gəlmiş kəf və yağ kəfgirlə yığılır.
Bulyon 15 dəqiqə soyudulub tənzifdən keçirilir. Qalan məhsullar
göstərilən bulyon əsasında nəzərdə tutulmuş birinci xörəklərin
normasına əlavə edilir.
Qeyd: ətin zəif bulyonunu hazırlamaq üçün xörəyə salınan
ətin miqdarı iki dəfə azaldılmalıdır. Bu cür bulyon adi ət bulyonu
kimi hazırlanır.
Düşbərə
Un suda yumurta ilə qarışdırılıb xəmir hazırlanır. Xəmir
oxlovla 1-2 mm qalınlığında yayılıb, kiçik kvadrat şəklində
doğranır, ət soğanla birlikdə ətçəkən maşından keçirilir. Hazır
qiymən həmin kvadrat şəklində doğranmış xəmirə bükülüb
qaynamaqda olan suda və bulyonda bişirilir.
1, 6, 7 №-li pəhrizlər üçün vegetarian bulyonu, 2, 3, 9, 11,
15 №-li pəhrizlər üçün ət bulyonu (o cümlədən duru ət bulyonu)
əsas sayılır. 5, 7, 10 №-li pəhrizlər üçün düşbərə qiyməsini
bişirilmiş ətdən hazırlamaq olar.
Düşbərənin hər payına 50q birinci növ buğda unu, 40q ət,
yumurtanın 1/10 hissəsi, 10q zeytun, qarğıdalı və ya kərə yağı,
300q bulyon, 20q soğan, 5q göyərti, duz (həkimin göstərişi ilə)
götürülür.
Kimyəvi tərkibi: zülallar – 12q, yağlar – 13q, karbohidratlar
– 38q, kalorilik – 326.
377
15 №-li pəhriz üçün hazır düşbərəyə xırda doğranmış təzə
göyərti (başqa pəhriz şorbalarına qurudulmuş göyərti), habelə az
miqdarda sirkə (və ya abqora) əlavə edilir.
Sulu xingal
Un suda yumurta ilə qarışdırılıb xəmir hazırlanır, həmin
xəmir oxlovla yayılıb kiçik kvadrat şəklində kəsilir. Xingal
bulyonda bişirilir, üzərinə xırda doğranmış (göstərişlərə görə təzə
və ya qurudulmuş) göyərti tökülür. Bu xörəyin əsasını bulyon (2,
3, 8, 9, 11, 15 №-li pəhrizlər üçün ət bulyonu, 1, 5, 10, №-li
pəhrizlər üçün vegetarian bulyonu) təşkil edir.
Xingalın hər payına 300q bulyon, 50q birinci növ buğda
unu, yumurtanın 1/10 hissəsi, 10q zeytun, qarğıdalı və ya kərə
yağı, bulyon üçün 40q mal əti, 5q göyərti götürülür.
Kimyəvi tərkibi: zülallar – 12q, yağlar – 13q, karbohidratlar
– 40q, kalorilik – 330.
Şorba
Düyü yuyularaq suda bişirilir, üzərinə göy noxud, kartof,
pörtülmüş soğan əlavə edilərək, hamısı birlikdə ələkdən keçirilir.
Xörəyin hazır olmasına 15 dəqiqə qalmış içərisinə yuyulmuş alça
və kişmiş əlavə edilir.
Şorbanın hər payına 0,5 l su, 30 q düyü, 150 q kartof, 25 q
göy noxud, 30 q baş soğan, 10 q zeytun, qarğıdalı və ya kərə
yağı, 10 q alça qurusu və ya albuxara, 10 q kişmiş götürülür.
Bu xörək 2, 5, 7, 8, 10, 11, 15 №-li pəhrizlərdə istifadə
olunur.
Kimyəvi tərkibi: zülallar – 6q , yağlar – 8 q, karbohidratlar
– 65 q, kalorilik – 368.
378
Noxudlu ətli şorba
Hər paya 2-3 parça ət götürərək bişirilir. Alınmış bulyon
metal ələkdən keçirilir. Qaynar bulyona göy noxud, yuyulmuş
düyü, narın doğranmış soğan, bişmiş ət, duz əlavə edilərək
bişirilir. Xörəyin hazır olmasına 15 dəqiqə qalmış alça qurusu
əlavə edilir. Xörək süfrəyə verilən zaman şorbanın üzərinə narın
doğranmış keşniş və ya şüyüd səpilir.
Şorbanın hər payına 100 q mal əti, 25 q düyü, 20 q göy no-
xud, 20 q təzə (və ya 10 q qurudulmuş) alça və yaxud 30 q pomi-
dor, 15 q keşniş və şüyüd, ya da 1q nanə qurusu, duz götürülür.
Xörək 2, 4b, 3v, 9, 11, 15 №-li pəhriz yeməklərində istifadə
olunur. Sümük bulyonunda bişirilmiş şorba 5, 5a, 10s №-li
pəhrizlər üçün istifadə olunur. 1 №-li pəhrizə vegetarian
bulyonunda hazırlanmış şorba alçasız və pomidorsuz istifadə
oluna bilər. Bu şorbaya qabıqsız göy noxud, suda bişirilmiş
soğan, qurudulmuş nanə və bir qaşıq da xama tökürlər.
Kimyəvi tərkibi: zülallar – 14 q, yağlar – 22 q, karbohid-
ratlar – 8 q, kalorilik – 100.
Qeyd: hər paya 4-5 ədəd xırda ət kürəcikləri əlavə etməklə
mal ətindən də hazırlamaq olar (buna döymə-şorba da deyirlər).
Küftəbozbaş
Bu da parçabozbaş kimi hazırlanır. Ət əvvəlcə vətərlərdən
təmizlənir, sonra soğanla birlikdə ətçəkən maşında çəkilib qiymə
hazırlanır. Qiyməyə bir çay qaşığı süd və yuyulmuş düyü əlavə
edilərək yaxşıca qarışdırılır. Sonra qiymədən xırda küftəciklər
tutulub bulyonda və ya buğda (əgər bozbaşın əsasını vegetarian
bulyonu təşkil edirsə) bişirilir.
Küftəbozbaşın hər payına 300 q bulyon, 100 q kartof, 10 q
zeytun, qarğıdalı və ya kərə yağı, 60 q qoyun və ya dana əti, 10 q
379
düyü, 20 q baş soğan, 50 q göy noxud, 5 q alça qurusu, 50 q po-
midor və ya 0, 01q zəfəran və duz götürülür.
Kimyəvi tərkibi: zülallar – 15q, yağlar – 14q, karbohidratlar
– 35q, kalorilik – 350.
2, 3, 9, 11, 15 №-li pəhrizlər üçün istifadə olunur.
Qeyd:1 №-li pəhrizlər dana əti götürülür, zəif ət bulyonun-
da hazırlanır, bişmiş soğan əlavə olunur, zəfəran və alça
tökülmür.
7, 10 №-li pəhrizlər üçün küftəni mal ətindən vegetarian
bulyonda, zəfəransız və azca duz əlavə etməklə hazırlamaq
lazımdır.
Ovduq
Ət ayrıca bişirilərək soyudulur. Narın doğranmış xiyar və
göyərtinin üzərinə qaynanmış suda açılmış qatıq tökülür. Ovduğa
narın doğranmış bişmiş ət, şəkər, dadına görə darçın əlavə edilir.
Hazır xörək 18–20°C temperaturda süfrəyə verilir.
2, 5, 7, 10, 11, 15 №-li pəhriz yeməklərində istifadə olunur.
2, 5, 7, 10 №-li pəhrizlər üçün menyudan darçın, 9 №-li pəhriz
üçün isə şəkər çıxarılır.
Ovduğun hər payına 100q mal əti, 200q qatıq, 100q təzə
xiyar, 50q göy soğan, 5q şəkər, 0, 1q darçın, 15q göyərti (keşniş
və ya şüyüd) götürülür.
Kimyəvi tərkibi: zülallar – 24q, yağlar – 10q, karbohidratlar
– 20q, kalorilik – 275.
Qeyd: bu xörəyin tərkibində karotinin A, B1 və C
vitaminlərinin, maqnezium, kalsium və fosfor duzlarının çox
olması, karbohidratların az olması, həmin xörəyin bioloji
dəyərini xarakterizə edir.
380
Dostları ilə paylaş: |