İnstitutu



Yüklə 0,77 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə26/27
tarix04.02.2018
ölçüsü0,77 Mb.
#24312
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27

 

65 


 

Mineral ehtiyatlardan istifadə 

2.1.3. Atmosfer hadisələrinin yaratdığı ekoloji 

problemlərə dair məlumat və təqdimatlar 

hazırlayır. 

 

Meteoroloji-iqlim hadisələrinin yayılmasında 



coğrafi qanunauyğunluqlar 

Atmosfer çirklənmələri və mühafizə tədbirləri 

Atmosfer çirklənməsinin insan sağlamlığına 

təsiri 


Istixana effekti,  ozon deşiyi, turşulu yağışlar, 

tayfun, toz burulganı, qasırğa,  ayaz, ətraf 

mühitin qorunması haqqında beynəlxalq 

müqavilələr 

2.1.4. İqlim xəritəsinə əsasən hər hansı ərazinin 

iqlim şəraitini təhlil edir. 

 

İqtisadi baxımdan iqlim hadisələrinin statistik 



təhlili  

Iqlim xəritələri 

2.1.5. Hidrosferdəki təbii sərvətləri iqtisadi və 

ekocoğrafi cəhətdən qiymətləndirir. 

 

Hidrometeoroloji hadisələrin coğrafi yayılması 



qanunauyğunluqları 

Hidrosfer hadisələrinin yaratdığı ekoloji 

problemlər 

 

Ekosistem, sel, daşqın, qrunt sularının səviyyəsi, 



kollektor-drenaj 

2.1.6. Hidrosferin ekoloji cəhətdən gərgin 

ərazilərini kontur xəritədə qeyd edir. 

 

Su hövzələrini  çirkləndirən əsas mənbələr və 



onların mühafizəsi 

Nüvə silahları, neft tullantıları, çirkab suları, 

məişət tullantıları, suyun keyfiyyəti və 

təmizlənməsi,  

2.1.7. Bioloji ehtiyatlardan istifadəyə dair 

proqnozlar verir. 

Dünyanın torpaq  fondu 

Dünyanın meşə fondu 

Tarazlı inkişaf  baxımından bioehtiyatların 

qiymətləndirilməsi 

Torpaq kadastrı, meşə yanğınları, meşə 

massivlərinin tənəzzülü və kəsilməsi, torpaqların 

tənəzzülü  

2.1.8. Bioloji ehtiyatlara dair hesablamalar 

aparır. 

 

Ərzaq problemi 



Bioloji resursların ərzaq problemi ilə əlaqəsini 

statistik məlumatlar əsasında təhlili 

 

Biokütlə,  bioenergetika , ərzaq  qıtlığı, ərzağın 



keyfiyyəti, qida rasionu 

STANDART 

MƏZMUN 

AÇAR SÖZLƏR 

Cəmiyyət 

XI SİNİF 

3.1.1. Əhalinin tərkibini təhlil edir. 



 

Əhalinin  etnik 

milli  tərkibi.  Etnogeniz 

nəzəriyyəsi.  Əhalinin  məşğullugu.  Əhalinin 

həyat 

səviyyəsi. 



Əmək 

ehtiyatlarının 

qiymətləndirilməsi. 

Etnos, passianarlıq, sağlamlıq və təhsil səviyyəsi 

göstəriciləri, dövrü, struktur, friksion  işsizlik,  



 

66 


 

 

 



 

 

3.1.2. Əhalinin tərkibinə aid sxemlər, diaqramlar 

hazırlayır. 

Statistik rəqəmlər  əsasında  demoqrafik 

göstəricilərə aid   sxem, diaqram və 

kartoqramlarının qurulması 

Demoqrafik keçid fazaları 

Miqrasiya axınları  

“Əyalət-mərkəz” modeli 

Məşğulluq, həyat səviyyəsi, yaş-cins tərkibi 

3.2.1. Beynəlxalq inteqrasiyanın ölkələrin siyasi 

həyatında rolunu qiymətləndirir.  

 İnteqrasiyanın formalaşmasında beynəlxalq  

iqtisadiyyatın  rolunun qiymətləndirilməsi  

Inteqrasiya , sahəvi və regional qruplaşdırma , 

ölkələrarası, hərbi, siyasi, iqtisadi təşkilatlar   

3.2.2.   Xəritə üzərində inteqrasiyaya  aid olan 

ölkələri qruplaşdırır. 

Beynəlxalq    birliklərin qruplaşdırılması 

Hərbi-siyasi, təhsil, mədəniyyət, idman, 

dini,turizm 

3.2.3. Beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin 

ölkələrin inkişafındakı roluna dair təqdimatlar 

edir. 


İqtisadi münasibətlərin tarixən dəyişməsinin 

əsaslandırılması 

 İqtisadi münasibətlərin əsas formaları 

fərqləndirilməsi 

 Ölkələrarası müqavilələrin iqtisadi inkişafa 

təsirinin qiymətləndirilməsi. Trans-milli 

korporasiyalar ilə ölkənin iqtisadi inkişafının 

əlaqələndirilməsi  

 

Korparasiya,  holdinq,  investisiya,  lizinq,  kredit, 



maliyyə-pul.  ÜDM  və  ÜMM,  azad  iqtisadi 

zonalar,  iqtisadi  böhran,  istiqraz,  səhmlər, 

səhimdar  cəmiyyətlər,  risk,  sığorta,  bank-vergi, 

büdcə, gömrük 

3.2.4.  İqtisadi  göstəricilərə  əsasən  hesablamalar 

aparır, sxem və diaqramlar qurur. 

İqtisadi göstəricilər ilə   iqtisadi münasibətlərin 

inkişafının əlaqələndirilməsi  

Məşğulluq, iqtisadi sabitlik, milli gəlir,  

məhsuldarlıq, alıcılıq qabiliyyəti 

3.2.5. Cəmiyyətin sosial-iqtisadi inkişafında 

ekoloji tarazlığın qorunmasını proqnozlaşdırır. 

Ekoloji tarazlığn pozulması və qorunması 

tədbirlərinin  qiymətləndirilməsi 

Təsərrüfat sahələrinin inkişaf prosesində 

yaranan ekoloji problemlərin araşdırılması  

Tarazlı inkişaf konsepsiyasının qiymətləndiriləsi 

 Ekoloji problemlərin həlli yollarına aid  

layihələrin hazırlanması  

Ekoloji tarazlıq, ekoloji qiymətləndirmə,ekoloji 

təcavüz, davamlı inkişaf,ekoloji 

maarifləndirmə,ekoloji mədəniyyət,valyontarizm 




 

67 


 

TESAURUS 

 

Kurrikulum- təhsilin məzmunu, təşkili və qiymətləndirilməsi ilə bağlı bütün 

məsələləri  özündə əks etdirən konseptual sənəddir. 

Milli kurrikulum- ölkə miqyasında təhsilin hər bir pilləsindəki fəaliyyətlərin 

həyata  keçirilməsinə  imkan  yaradan  və  onları  istiqamətləndirən  konseptual 

sənəddir.  

Coğrafiya  fənn  kurrikulumu-  fənn  üzrə  fəaliyyətləri  istiqamətləndirən 

konseptual sənəddir. 



Coğrafiya  təliminin  məzmunu-  şəxsiyyətin  formalaşmasına  yönəlmiş 

bacarıqlar  şəklində  ifadə  edilən  təlim  nəticələrinin  (təlim  standartlarının) 

məcmusudur.  

Təlim  nəticəsi-  müəyyən  bir  mərhələdə  mənimsənilməsi  nəzərdə  tutlan  və 

əvvəlcədən müəyyənləşdirilmiş təlim nailiyyətlərinin konkret bir səviyyəsidir. 



Məzmun  xətti-  coğrafiya  fənnin  xarakterinə  uyğun  ümumi  təlim 

nəticələrinin reallaşmasını təmin etmək üçün müəyyən olunan məzmununun zəruri 

hissəsidir.  

Məzmun  standartı-  təhsil  alanların  bilik  və  bacarıq  səviyyəsinə  qoyulmuş 

dövlət tələbdir.  



  

Qiymətləndirmə  standartı-  təhsil  alanların  nailiyyət  səviyyəsinə  qoyulan 

dövlət tələbidir.  



Təlim  strategiyası-  təhsil  prosesində  istifadə  olunan  forma,  metod,  üsul  və 

vasitələrin məcmusudur.  

 Coğrafiya  dərsliyi-  dövlət  təhsil  standartları  əsasında  hazırlanmış 

kurrikulumlara  uyğun  olan,  şagirdlərdə  müstəqil  tədqiqatçılıq  və  yaradıcılıq 

vərdişlərinin  aşılanmasına,  demakratik  dünyagörüşünün  formalaşmasına  imkan 

yaradan,  onları  düşünməyə  sövq  edən,  məntiqi  təfəkürü  inkişaf  etdirən,  tətbiqi 

xarakter daşıyan, inteqrativ xüsusiyyətə malik əsas dərs vəsaitidir.  

Inteqrasiya  -müəyyən  təhsil  sistemi  çərcivəsində  şagirdlərin  təfəkküründə 

dünyanın  bütöv  və  bölünməz  obrazını  formalaşdırmaq,  onları  inkişaf  və 

özünüinkişafa istiqamətləndirmək məqsədilə təlimin bütün məzmun komponentləri 

arasında struktur əlaqələri qurmağı  və onları sistemləşdirməyi tələb edən didaktik 

prinsipdir.  Dünyanın  təhsil  təcrübəsində  şaquli  və  üfüqi  olmaqla  onun  iki 

növündən istifadə edilir.  



Fəndaxili inteqrasiya - təlim prosesinə istiqamət verən aparıcı rola malikdir. 

Bu  inteqrasiya  modeli  fənni  tədris  edən  müəllimdə  bilik  və  bacarığı  əlaqəli  və 

eləcə  də  ayrılıqda  görə  bilmək  qabilliyətini  tələb  edir.  Tədris  olunan  mövzuda 

fənnin  məzmun  xəttinə  uyğun  olaraq  tələb  olunan  bilik  və  bacarıqlar  diqqət  

mərkəzində  olmalıdır,  əsasən  müəyyən  etmək  olar  ki,  bu  model  şagirdyönümlü 

təlim  prosesinin  tərkib  hissəsi    kimi,  onları  dərk  etmə  və  sosial  bacarıqlarını 

(çalışma  həlli,  müstəqil  qərar  çıxarma,  tənqidi  və  yaradıcı  düşünmə  bacarıqları, 

eləcə də biliklərin həyata tətbiqi qabilliyətini inkişaf etdirmək   imkanına malikdir. 



Fənlərarası inteqrasiya – hər hansı mövzunun tədris edilməsində iki və  ya 

daha  artıq  fənn  sahəsindən  əldə  edilən  məzmunun  öyrədilməsidir.  İnteraktiv 




Yüklə 0,77 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə