İnstitutu



Yüklə 0,77 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə22/27
tarix04.02.2018
ölçüsü0,77 Mb.
#24312
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27

 

53 


Biosferin mühafizəsi  

2.1.8.  Ekskursiyalarda  topladığı  kolleksiyanı 

təqdim edir 

Gündəlik həyat tərzi və biosfer 

 

Herbari, kolleksiya 



 

 

STANDART 



MƏZMUN 

AÇAR SÖZLƏR 

CƏMİYYƏT 

VI SİNİF 

3.1.1.Dünya  xalqlarının  fərqli  xüsusiyyətlərni 

təsvir edir 

 

Dünya xalqlarının say artımının müqayiyəsi 



Dünya  xalqlarının  irq  ,  dil  və  dini  baxımından 

fərqləndirilməsi 

Xalq,  irqlər, dini coğrafiya, əhali artımı 

3.1.2.Kontur xəritədə ilk yaşayış məntəqələrini 

qeyd edir 

Yaşayış məskənlərininin genişlənməsi   

Əhalinin yerdəyişməsi, məskunlaşma, kənd, 

şəhər, 


3.2.1. Ölkələri müxtəlif əlamətlərinə görə 

müqayisə edir 

Dünya ölkələrinin qruplaşdırılması 

 

Varlı və kasıb ölkələr,nəhəng dövlətlər, kiçik 



ölkələr  

3.2.2. Kontur xəritədə Azərbaycanla həmsərhəd 

ölkələri qeyd edir. 

Azərbaycan və ona   qonşu dövlətlərin qısa 

səciyyəsi  

Şərq və qərb arasında körpü 

3.2.3. İnsanların təsərrüfat fəaliyyətini şərh edir 

İqtisadiyyat anlayışı. 

Mənimsəmə iqtisadiyyatından istehsal 

iqtisadiyyatına keçid 

Yığıcılıq, ovçuluq, istehsal, mənimsəmə 

iqtisadiyyatı, istehsal iqtisadiyyatı 

3.2.4.Mənimsəmə iqtisadiyyatından istehsal 

iqtisadiyyatına keçidi sxematik təsvir edir 

Əmək bölgüsünə dair sxemlərin qurulması 

 Sadə əmək, qadın əməyi, kişi əməyi, xammal və 

məhsul 

3.2.5. Ətraf mühitdə çirklənməyə məruz qalmış 



ərazilərin fotoalbomunu hazırlayır 

Ətraf mühitin çirklənməsi. 

Çirklənmə mənbələri 

Neftlə çirklənmiş ərazilər,məişət, zavod və 

fabrik tullantıları 

 

STANDART 

MƏZMUN 

AÇAR SÖZLƏR 

Coğrafi məkan 

VII SİNİF 

1.1.1.  Kəşf  və  tədqiqatlar  nəticəsində  xəritədə 

baş verən dəyişiklikləri müqayisə edir. 

Böyük  kəşflər  nəticəsində  xəritədə  baş  verən 

dəyişikliklər 

Yeni dünya, köhnə dünya, səyahət  marşurutları, 

kəşflər, səyyahlar  



 

54 


Yeni və köhnə dünyanın müqayisəsi 

Xəritə-sxem üzrə səyyahların marşurutları 

1.2.1.  Səma  cisimlərinin  bir-birinə  təsirini  və 

onun coğrafi nəticələrini əlaqələndirir. 

 Daxili və xarici planetlərin müqayisəsi 

Günəş şüalarının düşmə bucağından asılı olaraq 

fəsillərin yaranması 

Sutkalıq ritmlər prosesində yaranan vaxt fərqləri 

Orbit xətti, yerin meyilliyi , qütb ulduzu, zenit 

bucağı , illik ritmlər,sutkalıq ritmlər  

1.2.2.  Yerin  hərəkətinin  nəticələrinə  dair  sadə 

hesablamalar aparır. 

Günəş şüalarının düşmə bucağına aid sadə 

hesablamalar 

Yerli vaxt fərqinin təyin olunmasına aid sadə 

çalışmalar 

günəş şüalarının düşmə bucağı, yerli vaxt 

1.3.1. Kartoqrafik elementləri fərqləndirir 

Miqyasın növləri 

Planaalmanın növləri. Relyefin planda təsviri 

Yer səthinin müstəvi üzərində təsviri. Dərəcə 

torunun elementlərinin xüsusiyyəyləri 

Coğrafi  koordinatlar 

ədədi,  izahlı və xətti  miqyas,  planaalma, qütb 

və  marşurut planalması, horizontal, berqştrix, 

kəsmə yüksəklik, nisbi və mütləq 

hüdürlük,nivelir ,  

coğrafi enlik, coğrafi uzunluq,  

1.3.2. Kartoqrafik elementlərə əsasən sadə 

hesablamalar aparır 

Miqyasa əsasən məsafələrin təyini 

Kartoqrafik təsvirlərdə horizontallara əsasən 

hündürlüyün təyininə aid sadə çalışmalar 

Coğrafi koordinatlarının təyininə aid çalışmalar 

Xəritə üzərində məsafə, həqiqi məsafə, coğrafi 

koordinatlar 

 

STANDART 

MƏZMUN 

AÇAR SÖZLƏR 

TƏBİƏT 

VII SİNİF 

2.1.1.  Yer  səthində  relyefin  müxtəlifliyinin 

yaranma səbəblərini şərh edir.  

 

Relyefin əmələ gəlməsində endogen və ekzogen 



qüvvələrin rolu 

Relyef  formalarının  müxtəlif  əlamətlərinə  görə 

təsnifatı 

Okean dibinin relyefi 

Morfostruktur, morfoskluptur, dağların yaşı, 

mənşəyi, akkumlyativ və denudasion 

düzənliklər, şelf, materik yamacı, materik ətəyi, 

abissal düzənlik, okean çökəkliyi  

2.1.2. Fiziki xəritələri təhlil edir. 

 

Fiziki xəritələrdə faydalı qazıntıların yayılma 



qanunauyğunluqlarının relyeflə əlaqəsinin təhlili 

Filiz, qeyri-filiz, yanar faydalı qazıntılar 

2.1.3.  Atmosferdə  baş  verən  hadisə  və 

proseslərin  materik  və  okeanlara  təsirini  izah 

edir 

Havanın tempraturunun üfiqi istiqamətdə 



dəyişməsi, 

 İqlim qurşaqlarının yaranması 

Izoterm, izobar, izogiyet, əsas və keçid iqlim 

qurşaqları,yerli küləklər,  "külək gülü", doymuş 

və doymamış hava 



 

55 


Atmosfer təzyiqi, alçaq və yüksək təzyiq 

sahələri 

Atmosferdə rütubətin paylanması 

2.1.4. Hava elementlərinə dair sadə 

hesablamalar aparır. 

 

Tempratur və təzyiqin hündürlüyə doğru 



dəyişməsi  

Orta tempratur, mütləq, maksimum və minimum 

temperatur, temperatur amplitudası 

2.1.5. Dünya okeanı və quru sularının fiziki-

coğrafi xüsusiyyətlərini şərh edir. 

Dünya okeanı tərkib hissələrinin fiziki coğrafi 

xüsusiyyətləri 

Quru sularının yaranması, yayılması 

qanunauyğunluqları 

 Körfəz, boğaz, bərzəx, materik, vulkanik və  

mərcan mənşəli adalar, arxepelaq, çay dərəsi, 

yataq, subasar, delta, estuari, astana, şəlalə,  

terras, kanyon, meandr, göl çuxurları, axarlı və 

axarsız göllər 

2.1.6. Kontur xəritədə dünya okeanının 

hissələrini qeyd edir. 

Dünya okeanının  tərkib hissələrinin 

fərqləndirilməsi 

Daxili, kənar və  adalararası dənizlər,buxta, sahil 

xətləri, ucqar nöqtələr 

2.1.7. Biosferin daxili komponentlərinin 

qarşılıqlı əlaqəsini izah edir. 

Bitki, canlı və mikroorqanizmlərin yayılması 

qanunauyğunluqları. 

 

Biosenoz 



2.1.8. Torpaq tiplərini kontur xəritədə qeyd edir.  Torpaqəmələgəlmə və  

 torpaq tipləri 

Torpaq, humus ,torpaq tipləri 

 

STANDART 



MƏZMUN 

AÇAR SÖZLƏR 

Cəmiyyət 

VII SİNİF 

3.1.1. Əhalinin regionlar üzrə paylanmasını şərh 

edir. 

Region anlayışı. Qafqaz regionu, dövlət anlayışı 



və dili 

Əhalinin 

lingivistik 

əlamətlərinə 

görə 

qruplaşdırılması. 



Region, dil ailələri, dövlət 

3.1.2. Kontur xəritədə əhalinin sıx 

məskunlaşdığı əraziləri qeyd edir. 

Təbii komponentlərin məskunlaşmaya təsiri. 

Qeyri-bərabər məskunlaşma 

Məskunlaşma modelləri: xətti, radiuslu, 

sahilboyu, orta sıxlıq 

3.2.1.  Ölkələri  tipoloji  xüsusiyyətlərinə  görə 

təhlil edir. 

Ölkələrin inzibati ərazi quruluşu və idarə etmə 

formaları 

Respublika, monarxiya, unitar, federativ. 

3.2.2. Xəritə üzərində ölkələri tipoloji 

xüsusiyyətlərinə görə qruplaşdırır. 

Ölkələrin tipoloji xüsusiyyətinə görə materik və 

qitələr üzrə paylanması 

Türk dünyası birliyi, Avropa İttifaqı, İslam 

ölkələri 

3.2.3. Dünya təsərrüfatının quruluşuna təsir edən  Dünya təsərrüfatının quruluşu. Dövlət və özəl 

Sənaye, kənd təsərrüfatı, nəqliyyat, məşğullluq, 




Yüklə 0,77 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə