İnstitutu
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- H-b.2.3.1
- B.4.2.1. H-b.1.1.2
- K.4.2.1. H-b.1.1.2
- B.4.2.1. K.4.2.1. Ü- t.5.1.1.;5.1.2.;5.1.3.
- Qeyd: İnteqrasiya cədvəlində həm fəndaxili, həm də fənlərarası inteqrasiya göstərilmişdir. Bunun üçün aşağıdakı ixtisarlardan istifadə edilmişdir.
- Riy.-Riyaziyyat Ç-h.-Çağrışaqədərki hazırlıq İnf.-İnformatika
- II. Təlim strategiyaları
- 2.1.Coğrafiya təliminin təşkilinə verilən əsas tələblər Varislik
- Müasirlik
- Müşahidəyönümlü
- Xəritə üzərində iş
26
iqtisadiyyatına keçidi sxematik təsvir edir H-b.2.3.1. modelini sxeini tərtib edir
prinsiplərinin sxemlərini qurur təsərüfat sahələrinə təsiri sxemini qurur
sxem və diaqramlar qurur 3.2.5. Ətraf mühitdə çirklənməyə məruz qalmış ərazilərin fotoalbomunu hazırlayır
3.2.5. Təbiətdən istifadə zamanı ekoloji gərginlik zonalarının nomeklaturasını (siyahısını) tərtib edir B.4.2.1. K.4.2.1. H-b.1.1.2; İnf.3.2.2. 3.2.5. Ekoloji problemlərin insan həyatına təsirini izah edir
3.2.5. Ətraf mühitdə yaranmış ekoloji vəziyyəti qiymətləndirir B.4.1.1.;4.2.1. K.4.2.1. H-b.1.1.2 3.2.5. Qlobal ekoloji problemlərin yaranmasında antropogen təsirin rolunu qiymətləndirir B.4.2.1. K.4.2.1. Ü- t.5.1.1.;5.1.2.;5.1.3. 3.2.5. Cəmiyyətin sosial- iqtisadi inkişafında ekoloji tarazlığın qorunmasını proqnozlaşdırır
Qeyd: İnteqrasiya cədvəlində həm fəndaxili, həm də fənlərarası inteqrasiya göstərilmişdir. Bunun üçün aşağıdakı ixtisarlardan istifadə edilmişdir. B.- biologiya F.-Fizika H-b.- Həyat bilgisi K.-Kimya A-t.-Azərbaycan tarixi Ü-t.Ümumi tarix Riy.-Riyaziyyat Ç-h.-Çağrışaqədərki hazırlıq İnf.-İnformatika
27
II. Təlim strategiyaları Coğrafiya fənni üzrə təhsil proqramında (kurikulumunda) təlim strategiyaları 4 məsələni özündə əhatə edir.
2.1.Coğrafiya təliminin təşkilinə verilən əsas tələblər Varislik – Eyni coğrafi anlayışların siniflər üzrə sadədən mürəkkəbə doğru inkişaf ardıcıllığının izlənməsi. Müasirlik- Təbiət və cəmiyyətdə baş verən yeniliklərin öyrənilməsi. Əyanilik – Nəzəri materialların öyrənilməsində əyani, illüstrativ vəsait və İKT-dən istifadə. Tədqiqatyönümlü – şagirdlər özlərinə lazım olan məlumatları müxtəlif mənbələrdən, sxem, diaqram, cədvəl və xəritələrdən əldə edir, onları ümumiləşdirir, müqayisə edir,eləcə də yaşadığı mühitə dair məlumatlar əlavə edir.
nəzərə alınır, dərs şagirdlərin maraq və tələbatlarına uyğunlaşdırılır, dərsin məzmununda şagirdi həvəsləndirən ştrixlər, maraqlı coğrafi məlumatlar verməklə mərkəz mövqeyə gətirilir. İnkişafyönümlü- Bütün coğrafi kompetensiyaların sadədən mürəkkəbə doğru, VI sinifdən XI sinifə qədər şagirdin özünün müstəqil olaraq əldə etməsinə, təcürbə qoymasına, çayın, havanın, torpağın və s. komponentlərin inkişafını müşahidə etməsinə, alınan materialı sərbəst şəkildə təqdim edə bilməsinə əsaslanır. Müşahidəyönümlü- Şagirdlərin nəzəri biliklərini həyatda apardığı müşahidələrlə əsaslandırması. Proqnozvericilik – şagirdlərin dərsin məzmununa dair əldə etdiyi məlumatlar əsasında gələcək üçün fəaliyyət proqramı verə bilməsinə, coğrafi məlumatlar əsasında ekoloji və iqtisadi proqnozlar verməsinə əsaslanır.
oxumaq, başa düşmək) Yaradıcı tətbiqetmə - Coğrafi biliklərin yaradıcı sürətdə sərbəst olaraq təşkil olunması (layihə, diaqram, sxem, təqdimat, təhlil və s.). 2.2. Coğrafiya təliminin təşkilində istifadə olunan forma və üsullar barədə
Müasir dövrdə ən demokratik metod hesab edilən fəal təlim nədir, nə üçün onun həyata keçirilməsinə tələb vardır, fəal təlimi həyata keçirmək üçün hansı mexanizmilər mövcuddur, fəal təlimin hansı üstünlükləri vardır, və nəhayət fəal təlimə əsaslanan dərsin quruluşu, nəticələri nə ola bilər.
28
Fəal təlimin mahiyyətinin izah edilməsindən öncə məktəbdə və eləcə də sinifdə bu təlim metodlarının həyata keçirilməsi üçün tələb olunan demokratik mühüti qiymətləndirmək lazımdır. Demokratik mühüt müəllim və şagirdlər üçün eyni səviyyədə tələb qoyur.
Coğrafiya müəllimi
Şagirdlər
● Fikirlərin şifahi, yazılı ifadə etmək, disskussiya aparmaq öz rəyini müdafiyə etmək.
● Nəzərdə tutulduğu ideya, təklif və yeniliyi həyata keçirmək, bunların şagirdlərin əqli, psixoloji durumuna müsbət təsirinin olacağını əsaslandırmaq ● Hər hansı qərarın qəbul edilməsində məktəb rəhbərliyindən məsləhət almaq ● Digər fənn müəllimlərin fəaliyyətinə hörmətlə yanaşmaq
● Özlərini şəxsiyyət saymaq, onların fikirlərinin diqqətlə dinlənilməsini tələb etmək.
● Qrup halında birləşərək hər hansı məsələnin həllində birgə
qərar çıxarmaq, onu müdafiə etmək və təqdim etmək ● İnsan (uşaq) hüquqları haqqında təlimatları əldə etmək və öz hüquqlarını qorumaq ● Müstəqil və yaradıcı fəaliyyətlərini inkişaf etdirmək Fəal təlimə əsaslanan dərsi təşkil etmək üçün hansı vasitələr tələb olunur? Müəllim dərs prosesində hansı fəaliyyət sahələrinə diqqət yetirməlidir? İlk növbədə mövzunun aktuallığını üzə çıxarmaq, öyrənilməsi zərurətini mərkəz mövqeyə gətirmək üçün problemli vəziyyətin yaradılması əsasdır. Problemli vəziyyətin gərginlik dərəcəsi müəllimin fantaziyasından, şagirdlərlə ünsiyyət qurmaq bacarığından, vəziyyətdən çıxmaq üçün manevr etmə cəhdlərinin çevikliyindən, sərbəstliyindən, işgüzarlığından və s. şəxsi amillərdən asılıdır. Problemli vəziyyəti yaratmaqda müəllimin məqsədi şagirdlərin idrakı fəallığını artırmaq, tədris olunan fənnə və öyrəniləcək dərsin məzmununa maraq yaratmaq, şagirdin müstəqil tədqiqat və axtarış aparmaq üçün açılan imkanı qiymətləndirmək həvəsini oyatmaqdır. Problemli vəziyyətin düzgün həyata keçilməsinin əhəmiyyəti şagirdin: a) təyinetmə – (yəni öyrəniləcək mövzunun həyati əhəmiyyətinin müəyyən edilməsi b) öyrənmə (yeni mövzunu izah edilməsi üçün aparılacaq tədqiqatların təhlil edilməsi) c) düşünmə (öyrənilən mövzunun tətbiq etməsi, ümumiləşdirilməsi və müqayisə edilməsi) qabiliyyətini müşahidə etməyə və qiymətləndirməyə imkan verir. Əməkdaşlıq və qarşılıqlı dialoqun həyata keçirilməsi əsasən problemin qoyulması -– müzakirəsi – nəticənin cıxarılması- tətbiq edilməsi mərhələlərini əhatə edir. Bu anlayış “öyrənən və öyrədən” arasında qarşılıqlı dialoqun mövcudluğu zəruriliyini tələb edir. İndiyədək mövcud olmuş “monoloji” təlimdə şagirdlərin mövqeyi nəzərə alınmadığından, müzakirə edilən məsələyə dair onların Yüklə 0,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|