İnstitutu
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- IXsinif X sinif XI sinif 2.1. Coğrafi təbəqədə baş verən hadisə və proseslərin ekocoğrafi nəticələrini mənimsədiyini nümayiş etdirir.
- F.-1.1.1.;2.1.1. H-b.-1.1.1 .
- B.-4.2.1.;4.2.2.
- F.-1.1.4.;2.1.1.;2.1.2.
- B.-4.1.1.
- B.-4.2.1.;4.2.2;
22
Fəndaxili inteqrasiya fənnin məzmun xəttinə aid təlim nəticələrinin siniflər üzrə dinamik ardıcıllıqla təmin edir.Hər hansı məzmun xəttinin tərkibində sərbəst şəkildə fəaliyyət göstərən təlim nəticələri vahidlik yaradır. Siniflər üzrə bir-birini tamamlayan təlim nəticələri fənn daxilində inteqrasiyanın möhkəmlənməsinə səbəb olur. Fəndaxili (çox vaxt şaquli inteqrasiya adlandırılır) inteqrasiya təlimin əsas və orta təhsil pilləsi üçün nəzərdə tutulan məzmun xətlərini əhatə edir. Məzmun xətlərinin inteqrasiyası əsasında təqdim olunan ümumiləşdirilmiş bilik və bacarıqlar hər bir təhsil səviyyəsi üçün gözlənilən ümumi təlim nəticələrinin tərkib hissəsidir. Fənlərarası inteqrasiya hər hansı bir fənnin səmərəli təşkili baxımından uyğun fənlərlə əlaqəli təlimini nəzərdə tutur. Bu baxımdan coğrafiya təliminin geniş imkanları vardır. Xüsusi ilə onun tarix, biologiya, riyaziyyat və sair fənlərlə inteqrativ öyrədilməsi xüsusi ilə əhəmiyyət daşıyır. Biliklərin inteqrasiyası şagirdlərin canlı və cansız təbiət hadisələri həmçinin təbiət və cəmiyyət hadisələrinin ümumi əlaqələrini dərk etməyə xidmət edir, eləcə də öyrəndikləri problemləri bir yerdə nəzərdən keçirərkən səmərəli konsepsiyaların formalaşmasına və onların təqimatına diqqət yetirir. Bu baxımdan coğrafiya fənni üzrə biliklərin inteqrasiyası şagird marağının formalaşması və təlim keyfiyyətinin yüksəldilməsi baxımından əhəmiyyətli hesab edilir. Coğrafiya fənni üzrə fənlərarası interqasiya üfuqi və şaquli olur. Üfüqi fənlərarası inteqrasiya dedikdə coğrafiyanın təlimi prosesində onunla paralel tədris olunan uyğun fənlər üzrə anlayışlara, bacarıqlara istinad etmək nəzərdə tutulur. Şaqulu fənlər arası inteqrasiya isə coğrafiyanın ona uyğun fənlər üzrə əvvəlcədən öyrədilmiş bilik və bacarıqları əhatə edir. Müəllimin paralel (qonşu) fənlərin məzmunundan xəbərsiz olması, mövzunun tədrisində istifadə edəcəyi məlumata və ona dair göstərişlərə yiyələnməməsi fənlərarası inteqrasiya modelinin tətbiq edilməsində uğursuzluqlar yaradır. Ona görə də bütün hallarda müəllim coğrafiya fənni üzrə dərs dediyi siniflərdə starategiyaları müəyyənləşdirərkən uyğun fənlərin məzmununu da nəzərdən keçirməli, müvafiq olan bilik və fəaliyyətləri öz işində nəzərə almağa çalışmalıdır. O ilk növbədə hazırladığı planlarda bu məsələləri əhatə etməlidir. Coğrafiya üzrə fənlərarası inteqrasiya zamanı aşağıdakı metodik tələblərin nəzərə alınması didaktik cəhətdən nəzərə alınmasını tələb edir:
hər mövzunun (təlim nəticəsinin) təqvim tematik planında yeri;
şagirdlərin bilik, bacarıq və dünya görüşünün inkişafının təmin edilməsi 23
Fəndaxili və fənlərarası inteqrasiya
VI sinif VII sinif VIII sinif IXsinif X sinif XI sinif 2.1. Coğrafi təbəqədə baş verən hadisə və proseslərin ekocoğrafi nəticələrini mənimsədiyini nümayiş etdirir. 2.1.1. Yerin daxili quruluşunu, relyefini, və orada baş verən hadisə və prosesləri təsvir edir
2.1.1. Yer səthində relyefin müxtəlifliyinin yaranma səbələrini şərh edir
2.1.1. Litosfer tavalarının hərəkətinin müasir relyef formalarının yaranmasını ilə əlaqələndirir
2.1.1.Yer qabığında baş verən hadısə və proseslərin iqtisadi həyata təsirini dəyərləndirir B.-4.2.1.;4.2.2. 2.1.1.Yer qabığında dəyişikliklərər dair proqnozlar verir
2.1.1.Əraziləri tektonik quruluşunun və təbii proseslərin ölkələrin iqtisadiyyatında rolunu izah edir 2.1.2.İri relyef formalarını kontur xəritədə qeyd edir
2.1.2.Fiziki xəritələri təhlil edir 2.1.2.Tektonik xəritələrdə litosfer tavalarının hərəkətinin nəticələrini oxuyur. 2.1.2.Geoloji xarakterli tematik xəritələri oxuyur
2.1.2.Geoxronoloji cədvəli oxuyur B. -1.1.4. T.1.1.1. 2.1.2.Mineral ehtiyatların proqnozlarına dair hesablamalar aparır 2.1.3.Yerin hava qatını şərh edir
2.1.3.Atmosferdə baş verən hadisə və proseslərin materik və okeanlara təsirini şərh edir
F.-1.1.4.; 2.1.3.;2.2.1. B.-4.1.1. 2.1.3.İqliməmələgətirən amilləri və dünyanın iqlimində baş verən dəyişiklikləri izah edir
2.1.3. Atmosferdə baş verən hadisə və proseslərin iqtisadi həyatına təsirini təhlil edir
B.-4.2.1.;4.2.2. 2.1.3.İqlim dəyişmələrinə və iqlim ehtiyatlarından istifadəyə dair təqdimatlar edir
2.1.3. Atmosfer hadisələrinin yaratdığı ekoloji problemlərə dair məlumat və təqdimatlar hazırlayır B.-4.2.1.;4.2.2; 2.1.4.Hava üzərində müşahidələr aparır, nəticələrini təqdim edir F.-1.1.1. İnf.-1.2.1.;1.2.2.;1.2.3. 2.1.4.Hava elementlərinə dair sadə hesablamalar aparır
F.-1.1.2.;3.2.1. B.-2.1.4; İnf.-2.2.1.;2.2.2. 2.1.4.Atmosfer hadisələrinə dair sxem və dioqramlar tərtib edir
2.1.4.İqlim xəritələrini oxuyur nəticələrini təqdim edir 2.1.4.İqlim göstəricilərinə əsasən hesablamalr aparır
2.1.4.İqlim xəritəsinə əsasən hər hansı ərazinin iqlim şəraitini təhlil edir
2.1.5. Yer səthində suyun paylanmasını şərh edir F.-2.1.1. 2.1.5.Dünya okeanı və quru sularının fiziki- coğrafi xüsusiyyətlərini 2.1.5.Dünya okeanında baş verən fiziki-kimyəvi və dinamik prosesləri təhlil 2.1.5.Hidrosferin iqtisadi həyata təsirini izah edir
2.1.5.Quru sularının xüsusiyyətlərinə dair layihələr hazırlayır 2.1.5.Hidrosferdəki təbii sərvətləri iqtisadi və ekocoğrafi cəhətdən
Yüklə 0,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|