İBTİDAİ İcma quruluşU
e.ə VI əsrin 50-ci illəri
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ATROPATENA DÖVLƏTİ e.ə VII-VI əsrlər
e.ə VI əsrin 50-ci illəri Kaştaritinin Assuriyaya qarşı yürüşlər təşkil etməsi. Yürüş nəticəsində iskitlərin köməyi ilə Assuriya qalib gəldi, Kaştariti isə döyüşdə öldürüldü və Midiya iskitlərin hakimiyyəti altına düşdü. Bundan sonra Midiyada İskit ağalığı dövrü başladı. e.ə 653-625 Midiyada 28 illik iskit ağalığı dövrü. e.ə 625-585 Midiya hökmdarı Kiaskarin kakimiyyəti. Kiaksar hakimiyyəti dövründə Midiyada İskit ağalığına son qoydu, xırda vilayət hakimlərini dövlətə tabe etdi və daxili qüvvələri birləşdirdi, Midiya ordusunu yenidən təşkil edərək, onları silah növünə uyğun nizəçi və oxçu dəstələrinə böldü, süvari dəstələrini piyadalardan ayırdı, Assuriya, Urartu, İskit və Manna dövlətlərini süquta uğratdı, Midiya Lidiya dövləti ilə müharibə apardı.
Midiya və Babilistanın Assuriyanın Aşşur, Arbela, Kalat və Nineviya şəhərlərini tutması. e.ə 605 Assuriya dövlətinin süqut etməsi və torpaqlarının Midiya ilə Babilistan arasında bölüşdürülməsi. e.ə VI əsrin əvvəlləri Manna dövləti və İskit padişahlığının Midiya tərəfindən süquta uğradılması. e.ə 590-585 Kiaskarın Lidiya çarlığı ilə müharibə aparması. e.ə 585-550 Midiya hökmdarı Astiaqın hakimiyyəti. Astiaqın hakimiyyəti dövründə daxili çəkişmələr artdı, farsmeyilli qüvvələr fəallaşdı, zadəganların hüquqlarını məhdudlaşdırmaq siyasət yürütməsi onunla əyanalar arasında narazılığa səbəb oldu, Fars əyalətinin hakimi II Kir ilə uğursuz müharibə apardı və Midiya dövləti süquta uğradı e.ə 550 Astiaqala fars hakimi II Kir arasında müharibə. Üç il davam edən müharibə nəticəsinə II Kir qələbə qazanaraq Midiyanın paytaxtı Ekbatan şəhərini tutdu və Midiya dövlətinin varlığına son qoydu, İran Əhəməni (fars) dövlətinin tərkibinə qatıldı. e.ə 550 II Kir tərəfindən Əhəmənilər dövlətinin əsasının qoyulması. e.ə 550-330 Əhəmənilər dövlətinin mövcud olması. e.ə 550-530 II Kirin hakimiyyəti. II Kirin hakimiyyəti dövründə Midiya və Babilistan dövləti süquta uğradıldı, Anadoluda Lidiya çarlığı işğal edildi, Misirə qədər Qərb ölkələri Əhəmənilər dövlətinə tabe edildi, massagetlərlə uğursuz müharibə aparıldı. e.ə 547
II Kirin Lidiya çarlığını işğal etməsi. e.ə 539 II Kirin Babilistan dövlətini işğal etməsi. e.ə 530 Araz çayı yaxınlığında döyüş. II Kirin massaget çarı Tomris tərəfindən döyüşdə öldürülməsi. e.ə 530-522 II Kambisin hakimiyyəti. II Kambis hakimiyyəti dövründə Cənubi Qafqazı işğal edərək Əhəmənilər imperiyasının tərkibinə qatdı, Misiri işğal edərək özünü firon elan etdi, imperiyanın ərazisini Hind okeanından Misirə və İrandan Qafqazadək genişləndi. e.ə 525 Pelusiya döyüşü. Əhəmənilər dövlətinin Misiri işğal etməsi. e.ə 522 Qaumata üsyanı. Qaumatanın əhəməni taxt-tacını ələ keçirməsi. e.ə 522-486 I Daranın hakimiyyəti. I Dara hakimiyyəti dövründə Qaumata üsyanını yatıraraq Əhəmənilər dövlətinin əvvəlki ərazilərini bərpa etdi, Hindistanın şimal-qərbini tutdu, darik adlanan vahid pul sistemi və güclü nizami ordu yaratdı, ölkəni 20 satraplığa böldü, Azərbaycan Əhəməni imperiyasının satraplığından biri oldu. e.ə 486-465 Kserkisin hakimiyyəti. e.ə 339-330 III Daranın hakimiyyəti. e.ə 331 Qavqamela döyüşü. Makedoniyalı İsgəndərin III Daranı məğlub etməsi. e.ə 330 III Daranın öz adamı Bess tərəfindən öldürülməsi. Əhəmənilər dövlətinin süqut etməsi və ərzailərinin Makedoniyalı İsgəndər tərəfindən tutulması.
ATROPATENA DÖVLƏTİ e.ə VII-VI əsrlər Zərdüştlük dininin yaranması. e.ə 330 Makedoniyalı İsgəndər tərəfindən “Avestanın” ilkin variantının məhv edilməsi. e.ə 328 Makedoniyalı İsgəndərin Atropatı Midiya satraptı təyin etməsi. e.ə 323 Makedoniyalı İsgəndərin ölümündən sonra Azərbaycanın cənubunda Atropatena dövləti, şimalında isə Albaniya dövlətinin yaranması. Atropatenanın ərazisi Cənubi Azərbaycan və indiki Azərbaycan Respublikasının bəzi cənub rayonlarını əhatə etmişdi. Atropatena quldar dövlət idi. Dövləri ordunun baş komandanı olan padşah idarə edirdi. e.ə 321 Perdikkinin ölümündən sonra Atropat Midiyasının müstəqil dövlətə çevrilməsi. e.ə IV əsr Azərbaycanda vahid xalqın yaranması prosesinin başlanması. Vahid xalqın yaranması prosesi Atropatena və Albaniya dövlətlərinin yaranması ilə başlamışdı.
Atropatenada Qazaka, Fraaspa, Fanaaspa, Aqnazana şəhərlərinin mövcud olması. e.ə IV-I əsrlər Atropatenada azər, müq, kaspi və kadusi tayfalarının yaşaması. e.ə 223 Selevik hökmdarı III Antioxun Atropatenaya hücumu. Hücum nəticəsində Atropatena hömdarı Artabazan məğlub olaraq seleviklərdən asılı vəziyyətə düşdü.
Artopatenanın Seleviklər dövlətindən asılı vəziyyətdə qalması. e.ə 190 Maqneziya döyüşü. Romalıların III Antioxu məğlubiyyətə uğratması və Atropatenanın müstəqilliyini bərpa etməsi e.ə II əsrin II yarısı Atropatenanın Parfiya ilə yaxınlaşması. e.ə I əsrin I yarısı Roma sərkərdəsi Lukkul və Pompeyin Şərqə yürüşü. Yürüş nəticəsində Cənubi Qafqaz və bir sıra qonşu ölkələr Ramadan asılı vəziyyətə düşdü. Bu zaman Atropatena Roma hakimiyyətini qəbul etsə də Romadan tam asılı olmamış, öz müstəqilliyini əsasən saxlamışdı. e.ə 53 Parfiyalıların romalıları məğlubiyyətə uğratması. Bu zaman Atropatena dövləti Parfiyanı müdafiə edirdi. Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|