H. F. Bağirova, Ş. H. QƏDİmova böYRƏk xəSTƏLİKLƏRİ VƏ hamiLƏLİK
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
20
mərhələsində, həm də bu mərhələdən kənarda hestasiyanın 16 həftədən 20 həftəsinə qədər müddətdə böyrəyin hemodinamikasının pozulması: böyrəyin qan dövranının həcminin azalması və böyrəklərin damar müqavimətinin artması nəzərə çarpır. Göstərilən dəyişikliklərin ağırlıq dərəcəsi orta dərəcə ilə ağır dərəcə arasında tərəddüd edir. Böyrəklərin funksiyasını qan dövranının vəziyyətinə əsasən qiymətləndirməyə imkan verən digər metod dopplerometriyadır. Həyata keçirilən müayinələrin nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, xronik pielonefritdən əziyyət çəkən hamilə qadınlarda hestasiyanın 4-16-cı həftəsindən etibarən böyrəklərin qan dövranının intensivliyinin azalması müşahidə olunur. Onun azalması dərəcəsi xəstəliyin müddət- ni, onun gedişinin xarakteri, patoloji prosesin yayılması səviyyəsi (birtərəfli və ya ikitərəfli) ilə düz korrelyasiya asılılığındadır. Birtərəfli zədələnmə zamanı böyrəyin qan dövranının pozulması hər iki böyrəklərdə qeydə alınır. Bundan başqa, göstərilən dəyişikliklərin dərəcəsi ilə preeklampsiyanın inkişaf dərəcəsi, həmçinin onun klinik gedişinin xarakteri arasında düz asılılıq aşkar edilmişdir. Digər müəlliflər, yuxarıda qeyd edilən məlumatları təsdiq edərək göstərirlər ki, böyrəklərin hemodinamikasının dəyişilməsi ilə yanaşı xronik pielonefriti olan qadınlarda damar rezistentliyinin artması və göbək ciyəsinin arteriyasında mikrosirkulyasiyanın pisləşməsi müşahidə edilir ki, bu da cift çatışmazlığının inkişaf etməsi ilə pielonefrit arasında əlaqənin olmasını göstərir . Hamilə və zahı qadınlarda pielonefritin müalicəsi böyrəklərin iltihabi prosesinin ümumi müalicə prinsipləri üzrə həyata keçirilir ki, bu da sidiyin əkilməsi və antibiotiklərə qarşı həssaslığın təyin edilməsi yolu ilə aparılır. Müalicə tədbirlərinin kompleksinə aşağıdakılar aiddir: tamdəyərli vitaminləşdirilmiş pəhrizin təyin olunması, gündə bir neçə dəfə 10-15 dəqiqə ərzində diz-dirsək vəziyyətində durması və sağlam tərəfi üzərində yuxuya getməsi, böyrəkətrafı nahiyənin diatermiyası, mineral suların içilməsi. Antibiotiklər 8-10 gün, neviqramon - 2 kapsula gündə 4 dəfə 4 gün ərzində, sonra 1 kapsula gündə 4 dəfə 10 gün ərzində təyin edilir. 2-ci trimestrdən başlayaraq - KANEFRON 2 həb olmaqla gündə 3 dəfə 4 gün ərzində, sonra 1 həb gündə 3 dəfə 10 gün ərzində; furaqin 0,1 dozada gündə 4 dəfə
21
4 gün ərzində və 0,1 dozada gündə 3 dəfə 10 gün ərzində təyin edilir. Dezintoksikason müalicə - ringer, reopoliqlükin, albumin, protein ilə aparılır. Dölün bətndaxili hipotrofiyasının müalicəsi məqsədilə - 500 ml 5%-li qlükoza məhlulunda 5 ml trental v/d yeridilir. Spazmolitiklər - baralqin 5 ml, avisan 0,05 dozada ə/d gündə 3 dəfə; suprastin və ya dimedrol 1 həb olmaqla gündə 1 dəfə, sidikqovucu vasitələr – bitkilər yığıntısı, ayıqulağı, böyrək çayı təyin edilir. Əgər müalicə nəticə vermirsə, sidik axarlarının kateterizasiyası həyata keçirilir. Böyrəklərin funksiyasının xeyli azalması (bu, hamiləliyin sonunda baş verir) xronik böyrək çatışmazlığının inkişaf etməsinə gətirib çıxara bilər ki, bununla əlaqədar olaraq vaxtından əvvəl doğuşun aparılması məsələsi meydana çıxır. Pielonefritdən əziyyət çəkən qadınlarda doğuşdan sonra böyrəklərin funksiyasının müayinəsini aparmaq lazımdır ki, buraya diaqnozun dəqiqləşdirilməsi, həmin xəstələrin reabilitasion müalicəsinin vaxtında aparılması üçün yerinə yetirilən rentgenouroloji metodlar daxildir . Doğuş təbii doğuş yollarından həyata keçirilir. İnfeksiyalaşmış orqanizmdə Qeysəriyyə kəsiyinin aparılması o qədər də məqsədəuyğun deyildir və ciddi mamalıq göstərişləri olduqda aparılir. 10% hallarda, yəni pielonefrit preeklampsiya ilə bir yerdə rast gəldikdə və aparılan müalicə nəticə vermədikdə vaxtındanəvvəl doğuşlar həyata keçirilir. Doğuşdansonrakı dövrdə pielonefritin müalicəsi 10 gün ərzində davam etdirilir. Qadın doğum evindən uroloqun müşahidəsi altında evə yazılır.
QLOMERULONEFRIT Hamilə qadınlarda nisbətən az rast gəlinən digər patologiya - hamilə qadınların qlomerulonefriti sayılır (0,1%-dən 9%-ə qədər). Lakin hamiləliyin və qlomerulonefritin birgə rast gəlməsi baş verən fəsadların daha ağır olması ilə əlaqədar daha təhlükəlidir. Bu, böyrəklərin yumaqcıqlarının immunkompleks zədələnməsinə gətirib çıxaran infeksion-allergik xəstəlikdir. Törədicisi - hemolitik streptokokdur. Çox vaxt bu xəstəlik anginadan, qripdən sonra meydana çıxır . Klinik gedişinə görə kəskin diffuz qlomerulonefrit, yarımkəskin diffuz qlomerulonefrit, 22
xronik diffuz qlomerulonefrit (birincili və ya ikincili –xronik) və ocaqlı nefrit ayırd edilir. Kəskin qlomerulonefritin gedişi siklik və ya asiklik ola bilər. Kəskin qlomerulonefrit çox vaxt uşaq və ya gənc yaşlarda rast gəlir, hamilə qadınlarda isə - xəstəliyin inkişafına mane olan kortikosteroidlərin hasil olunması ilə əlaqədar az hallarda təsadüf edir. Kəskin qlomerulonefritin siklik forması qəflətən başlayır: xəstənin ümumi vəziyyəti pisləşir, temperatur yüksəlir, baş ağrısı meydana çıxır, üzdə şişkinlik əmələ gəlir ki, o da sonra əllərə və ayaqlara yayılır, oliquriya baş verir. AT-nin yüksəlməsi, sidiyin müayinələrində dəyişikliklər: makrohematuriya, proteinuriya, silindrlərin olması müşahidə edilir. Qlomerulonefritin asiklik forması tədricən başlayır: əzginlik, baş ağrısı, yumşaq toxumaların pastozluğu, AT-nin bir qədər yüksəlməsi nəzərə çarpır. Lakin nefrozdan fərqli olaraq belə qlomerulonefrit hematuriya törədir ki, bu da onun sidik daşı xəstəliyi ilə diferensial diaqnostikasının aparılmasını tələb edir. Kəskin qlomerulonefritin asiklik forması yüngül gedişata malik olur, lakin çox vaxt xronik formaya keçir. Kəskin qlomerulonefrit olan xəstələrdə hamiləlik nadir hallarda qənaətbəxş başa çatır. Qadınların əksəriyyətində döl bətndaxili məhv olur və ya xəstəlik hamiləliyin vaxtındanəvvəl dayandırılmasına gətirib çıxarır. Hamiləlik vaxtı əsasən xronik qlomerulonefrit müşahidə edilir ki, o da hipertonik, nefrotik, qarışıq və latent formada inkişaf edir. Hipertonik forma AT-nin yüksəlməsi ilə səciyyələnir, halbuki orta dərəcəli sidik sindromu da nəzərə çarpır: hematuriya, proteinuriya, silindruriya. Nefrotik forma üçün aşağıdakı simptomlar səciyyəvidir: kəskin proteinuriya, ödem, hipoproteinemiya, hiperxolesterinemiya. Sidiyin çöküntüsündə çoxlu miqdarda hialin, mumabənzər, eritrositar və dənəli silindlər tapılır. AT yüksək olur. Qarışıq forma zamanı sidiyin 1 l-də 1-dən 6q-a qədər proteinuriya, qanda ümumi zülal və onun fraksoyalarının bir qədər azalması, sifətin, əllərin və ayaqların müxtəlif dərəcəli ödemi qeyd olunur. Arterial təzyiq yüksək olur, sidikdə - qlomerulonefritə xas olan dəyişikliklər nəzərə çarpır. Xəstəliyin bu formasında eklampsiya tutmaları inkişaf edə bilər. Çox vaxt hamilə qadınlar xronik qlomerulonefritin latent formasından əziyyət çəkir ki, bu zaman sidik sindromu az nəzərə çarpır: mikrohematuriya, mikroproteinuriya, tək-tək silindlər vardır.
Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|