Günah lüğət elmində

 
24 
qövmün  və  millətin  bir  hidayət  edəni  var!"  ayəsi  nazil  olduqda 
Ġslam  peyğəmbəri  (s)  əlini  sinəsinə  qoyub  "Qorxudan  mənəm!" 
buyurdu. Sonra Əliyə iĢarə ilə buyurdu: "Ya Əli! Hidayətçi (rəhbər) 
sənsən  və  məndən  sonra  doğru  yolu  tapanlar  məhz  sənin  vasitənlə 
hidayət olacaq."
1
  
2.  Əbu  Bərzə  Əsləmi  bu  ayə  barəsində  deyir  ki,  Peyğəmbəri-
əkrəmin (s) əlini sinəsinə qoyduğu halda belə buyurduğunu eĢitdim: 
"Həqiqətən, sən qorxudansan!" Sonra əlini Əlinin (ə) sinəsinə qoyub 
"Hər tayfanın bir hidayət edəni vardır!" deyə buyurdu."
2
  
3.  Yenə  həmin  kitabda  bu  ayənin  təfsirində  Abdullah  ibn 
Əhməd,  Ġbn  Əbi  Hatəm,  Təbərani,  Hakim,  Ġbn  Mərdəveyh  və  Ġbn 
Əsakirin  imam  Əlidən  (ə)  belə  nəql  etdikləri  qeyd  olunmuĢdur: 
"Allahın Rəsulu (s) qorxudandır, mən isə hidayətçiyəm!"
3
  
4.  BaĢqa  bir  hədisdə  Ġbn  Abbas  Peyğəmbəri-əkrəmdən  (s)  belə 
nəql  edir:  "Mən  qorxudanam,  Əli  isə  hidayətçidir.  Ya  Əli!  Doğru 
yolu tapanlar məhz sənin vasitənlə hidayət olar." 
Bu  hədis  bir  qrup  məĢhur  sünni  hafizlərinin  (hədis 
əzbərçilərinin),  o  cümlədən,  Hakimin  "Müstədrək",  Zəhəbinin 
"Təlxis",  Fəxri-Razinin  “Kəbir”,  Ġbn  Kəsirin  “Təfsir”,  Ġbn  Səbbağ 
Malikinin  "Füsusul-muhimmə",  Gənci  ġafeinin  "Kifayətut-talib", 
Əllamə Təbərinin “Təfsir”, Ġbn Həyyan Əndəlusinin "Bəhrul-muhit", 
NiĢapurinin  “Təfsir”,  Həməvininin  "Fəraidus-səmteyn"  və  s.  təfsir 
kitablarında nəql edilmiĢdir.
4
  
5.  "Həbibus-seyr"  kitabının  müəllifi  Mirqiyasəddin  belə  yazır: 
"Müxtəlif  mənbələrə  görə,  “Həqiqətən,  sən  yalnız  qorxudansan  və 
hər  tayfanın  bir  hidayət  edəni  vardır”  –  ayəsi  nazil  olanda  Ġslam 
peyğəmbəri (s) Əliyə (ə) buyurdu: "Ya Əli, mən qorxudanam, sən isə 
hidayət  edənsən!  Məndən  sonra  doğru  yolu  tapanlar  məhz  sənin 
vasitənlə hidayət olarlar."
5
  
                                                 
1
 "Əd-durrul-mənsur", (Cəlaləddin Süyuti, vəfatı: 910 h.q), 4-cü cild, səh. 45. 
2
 Yenə orada. 
3
 Yenə orada. 
4
 Bu hədisin mənbə və sənədləri ilə əlaqədar məlumat əldə etmək istəyənlər 
"Ehqaqul-həqq" kitabının 3-cü cildinin 92-188-ci səhifələrinə müraciət edə bilərlər. 
5
 "Həbibus-seyr", 2-ci cild, səh. 12. 

---

 
25 
6. Bu hədisi Həməvini Əbu Hüreyrədən, o  da imam Əlidən  (ə) 
nəql etmiĢdir.
1
  
7.  Bu  hədis  Hakimin  "Müstədrək"  kitabında  Əbu  Büreydə 
Əsləmidən geniĢ Ģəkildə belə nəql olunmuĢdur:
 
 ةُيةٍُٛاَه ب اَك
  الله
 
(
ٓ
 )
 ُّٝ ٍاَ  ةُٖاَللْإِ  اَٚ  هةُٛٙمَّلٌبث
 
  ةاَا  ةُٓلْاِثا
  الله ةُيةٍُٛاَه اَناَفاَباَـ ءٍت ٌبٛ ٜ
(
ٓ
 )
 ىٍّٝ ٍاَ   لاَ١ ث
 
 مَُّةُص  ٖ هلْاِلاَٖ ث بٙاَماَٖلْاٌِاَباَـ اَومَّٙاَلاَر بِ اَللْاِعاَث
 
 اَيبل
 :
 لْاِعاَ٠اَٚ ،ه نلْإِةُِ  اَذلْأِاَا بّمَّٔ ا
 مَُّةُص ،ةُٗاََلْاِفأَ ٝٔ
 لْاِلإَ ٌٝ ا ب٘مَّكاَه
 اَيبل مَُّّص ،ىٍّٝ ٍاَ   ه
:
 
 اَلْاِلاا ةُهبٕاَِ  اَذلْأِاَا ةُٗاٌَ اَيبل مَُّةُص ،ءٍكب٘ ءٍَ لْاِٛاَل دًِّةُى ٌاَٚ
 ةُخاَ٠بؼاَٚ  َبٔ
 
 لْاِيا
 ةُلاَٙلْاِّاَا  ااّوةُمٌا ةُو١ِاَااَٚ ٜلةُ٘
 
 اَه ٌاناَو اَهمَّٔ ا اَه ٌام ٍٝاَ 
 :
"Bir dəfə Allahın Rəsulu (s) dəstəmaz almaq üçün su istədi. Əli 
ibn Əbi  Talib  də  onun  yanında idi.  Dəstəmaz  aldıqdan  sonra  Əlinin 
əlindən  tutub,  öz  sinəsinə  qoyaraq  buyurdu:  "Qorxudan  sənsən! 
(Həzrət özünü nəzərdə tuturdu.) Sonra öz əlini Əlinin sinəsinə qoyub 
buyurdu:  ”Hər  tayfanın  bir  hidayət  edəni  vardır!”  Sonra  əlavə 
edərək  buyurdu:  "Sən  camaatın  işıqlı  çırağı,  hidayətə  yönəldəni  və 
Quran  qarilərinin  əmirisən.  Mən  şəhadət  verirəm  ki,  doğrudan  da, 
sən beləsən!"
2
  
Peyğəmbəri-əkrəmin (s) bu hədisinin müxtəlif ifadələrlə bəyanı 
onun  dəfələrlə  təkrarlandığını  göstərir.  Qeyd  etdiyimiz  hədislərdə 
nəzərə çarpan ifadənin müxtəlifliyi buna yetərli sübutudur. 
Əhli-beyt  məktəbi  ardıcıllarından  da  bu  zəmində  müxtəlif 
hədislər  nəql  olunmuĢdur.  Biz  onlardan  birinə  iĢarə  etməklə 
kifayətlənirik: 
"Nurus-səqəleyn"  kitabında  bu  məsələ  ilə  əlaqədar  beĢ  yüzə 
yaxın  hədis  nəql  olunmuĢdur.
3
    O  cümlədən,  imam  Baqir  (ə)  və 
imam  Sadiqdən  (ə)  belə  nəql  olunur:  "Hər  bir  (məsum)  imam  öz 
zamanının  hidayətçisidir."  BaĢqa  bir  hədisdə  belə  buyurulur:  "Hər 
bir imam öz zamanında yaşayan qövmlərin hidayətçisidir."
4
  
Maraqlıdır  ki,  bəzi  təfsirçilər  bu  hədisləri  nəzərdən  qaçıraraq, 
bəzi  səhabələrin  Peyğəmbəri-əkrəmə  (s)  istinadsız  nəql  etdikləri 
hədisləri  dəlil  göstərir,  baĢqa  mənalar  bildirmiĢlər.  O  cümlədən, 
Mücahiddən  belə  nəql  olunmuĢdur:  "Qorxudan”da  məqsəd 
Məhəmməd  (s),  "hər  tayfanın  bir  hidayət  edəni  vardır"  ifadəsində 
                                                 
1
 "Ehqaqul-həqq", 3-cü cild, səh. 92. 
2
 "Əl-mizan", 11-ci cild, səh. 327, bəhs etdiyimiz ayənin təfsirində. 
3
 "Nurus-səqəleyn", 2-ci cild, səh. 482-485. 
4
 Yenə orada, səh. 483, hədis: 19-20. 

---