Gördüyü işlərdən söhbət açılır
Yüklə 4,29 Kb. Pdf görüntüsü
|
Qərib məzarlar 72 baha başa gəldiyindən hökumət qərara alır ki, Bobini yaxınlığında onlar üçün qəbiristanlıq yaradılsın. Qəbiristanlığın salınması barədə qərar 1934-cü ildə qəbul olunur, lakin burda ilk dəfn mərasimi 1937-ci ildə təşkil olunur. Qafqaz- lılardan burda ilk dəfn olunan Əbdülməcid Çer- moyev olub. Milliyyətcə çeçen olan Çermoyev Dağlılar Respublikasının Paris Sülh Konfransı- na göndərilmiş nümayəndə heyətinin rəhbərlə- rindən idi. O, 1937-ci ilin avqustunda vəfat edib və burda dəfn olunub. Ona görə də qəbiri birinci sıradadır. Burda yüzdən çox qafqazlı dəfn edilib. Azərbaycan parlamentinin sabiq üzvü və Xalq Cümhuriyyətinin ilk nazirlərindən olan Mirzə Əsədullayevin məzarı da Bobinyi qəbiristanlı- ğındadır. O, 1938-ci ildə Parisdə vəfat edib və bu- rada torpağa taşırılıb. Mirzə Əsədullayev tanınmış Bakı milyonçusu Şəmsi Əsədullayevin oğludur, 1875-ci ildə Bakı- nın Əmircan kəndində dünyaya gəlib. Azərbaycan müstəqilliyini elan etdikdən son- ra parlamentə üzv seçilib. Fətəli xan Xoyskinin 1918-ci il dekabrın 26-da təşkil etdiyi üçüncü hökumət kabinetində ticarət və sənaye naziri vəzifəsini tutub. 1920-ci ilin aprelində Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan az sonra həbs edilib. Lakin tezliklə həbsdən azad olunub və ailəsi ilə birlikdə Fransaya köçüb. 1927-ci ildə Parisdə Azərbaycan Neft Sənaye- çiləri İttifaqı adlı təşkilat yaradıb və həmin təşki- latın prezidenti olub. Qərib məzarlar 73 Qərib məzarlar 74 1938-ci il aprelin 14-də Parisdə vəfat edib və Bobinyi qəbiristanlığında dəfn olunub. Mirzə Əsədullayev milyonçu Musa Nağı- yevin qızı Ümmülbanu ilə evlənib və bu ni- kahdan dörd qızı olub. Ümmülbanu Nağıyeva 1905-ci ildə vəfat edib. Anasının adaşı olan ki- çik qızı sonralar Fransada Banin adı ilə yazıçı kimi məşhurlaşıb. Bir çox romanlar və esselər müəllifi olan Banin Azərbaycanda daha çox “Qafqaz günləri” və “Paris günləri” romanla- rı ilə tanınıb. 1946-cı ildə çap olunan “Qafqaz günləri” romanı Azərbaycan dilinə 1988-ci ildə tərcümə edilib. 1981-ci ildə Baninlə görüşən ilk Azərbaycan- lı diplomat Ramiz Abutalıbov sonralar onun bir çox mədəniyyət və incəsənət xadimləri ilə görü- şünü təşkil edib, tarixi vətəni ilə əlaqələrinin qu- rulmasına yardımçı olub. 1990-cı ilin 20 yanvar Mirzə Əsədullayevin qəbri. Qərib məzarlar 75 hadisələrindən sonra Banin Fransa qəzetlərində bu qırğını pisləyən yazılarla çıxış edib. Banin 1992-ci ilin oktyabrında 87 yaşında vəfat edib və onun cəsədi, Ramiz Abutalıbovun dediyinə görə, öz vəsiyyətinə əsasən elmi-tibbi araşdırmalar məqsədi ilə Fransanın elmi-tə- dqiqat mərkəzlərindən birinə verilib... Mirzə Əsədullayevin 20 yaşlı qardaşı oğlu Na- dir Əsədullayev isə əmisinin yanında dəfn edilib. O, 1939-cu ildə vəfat edib. Nadir Əsədullayevin anası Hacı Zeynalabdin Tağıyevin qızı Leyla xa- nım olub. Bir vaxtlar Bakının iki ən varlı ada- mının – Şəmsi Əsədullayev və Hacı Zeynalabdin Tağıyevin nəvəsi olan nakam gəncin qəbri indi belədir... Azərbaycanda bolşevik hakimiyyətinin qurul- masından sonra bir çox məşhur mülkədarların övladları da yaşayış yeri kimi Fransanı seçiblər. Müsəlman məzarlığında soydaşlarımızın qəbirləri. Qərib məzarlar 76 Allahyar bəy Zülqədərov Qərib məzarlar 77 Azərbaycanda bolşevik hakimiyyətinin qu- rulmasından sonra bir çox məşhur mülkədar- ların, o cümlədən Zülqədərovların və Şamxor- skilərin övladları da qürbətə üz tutublar. Bolşeviklərin hakimiyyətə gəlməsinə qə- dər Yelizavetpol quberniyasında Zülqədərov- ların 34.278 desyatin torpağı olub. Həmin torpaqlarda dəfələrlə silahlı kəndli üsyanları baş verib. Qatır Məmmədin kəndli hərəkatı Zülqədərovların torpaqlarını da bürüyüb və nəslin başçısı kimi tanınan məşhur Allahyar bəy Zülqədərov 1918-ci il yanvarın 5-6-da baş verən üsyan zamanı öldürülüb. Arxiv sənəd- ləri əsasında hesablanıb ki, həmin günlərdə Allahyar bəyin üç qardaşı, oğlu Məmməd bəy, kiçik qızı Şahbanu və arvadı Seyidnisə xanım da daxil olmaqla Zülqədərovlar nəslindən 20 nəfər qətlə yetirilib. Allahyar bəy yaşadığı Keşikənddə öldürü- lüb və indi inzibati cəhətdən Gədəbəy rayonu- nun ərazisinə daxil olan və Qoşabulaq adlanan həmin kənddə dəfn edilib. Azərbaycan İnqilab Komitəsinin 5 may 1920-ci il tarixli dekretinə əsasən, Zülqədərov- lara məxsus torpaqlar müsadirə olunub. Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan son- ra Allahyar bəyin ABŞ-da və Fransada yaşayan nəvə-nəticələri dəfələrlə ata-baba yurdlarını ziyarət ediblər, Allahyar bəyin nəvəsi Xosrov bəy və Elxan bəyin vəsaiti ilə onların qəbirləri bərpa olunub, səliqəyə salınıb. Zülqədərovlar nəslinin taleyi barədə fakt- ları dəqiqləşdirməkdə bizə Allahyar bəyin nə- ticəsi Nəzakət xanım Aşurbəyova-Ələkbərova kömək etdi. Nəzakət xanım dedi ki, Allahyar bəyin Nəzakət adlı qızı sabunçulu Bəşir bəy Aşurbəyovla ailə qurub. Bəşir bəyin ikinci ar- vadı olan Nəzakət xanım dünyaya dörd övlad – üç oğlan, bir qız gətirib. Həmin Nəzakət xanı- mın qızı Rəbiyyə (ona əcnəbi dayələri Roza de- yirmiş) xanımın dünyaya gətirdiyi qıza nənə- sinin adını qoyublar. Allahyar bəyin nəticəsi olan həmin Nəzakət xanım Aşurbəyova-Ələk- bərova hazırda Bakıda yaşayır. Zülqədərovlar nəslinin nümayəndələri Parisdə Yüklə 4,29 Kb. Dostları ilə paylaş:
|