Elman Mövsümov Laləzar Quliyeva
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Makroelementlər
- Mikroelementləri
24 Cədvəl 1 Element Yer qabığı Torpaq Dəniz suyu Bitkilər Heyvanlar 1 2 3 4 5 6 0 49,4 49,0 85,82 70 62,4 Si 27,6 33,0 5 10 -5 0,15 1 10 -5 Al 7,45 7,2 1 10 -6 0,02 1 10 -5 Fe 5,0 3,8 5 10 -6 0,02 0,01 C 0,15 2,0 0,002 18 21 Ca 3,5 1,37 0,04 0,3 1,9 K 2,5 1,36 0,038 0,3 0,27 Na 2,6 0,63 1,06 0,02 0,1 Mg 2,0 0,6 0,14 0,07 0,03 Ti 0,6 0,46 1 10 -7 1 10 -7 1 10 -6 N 0,02 0,1 1 10 -5 0,3 3,1 H 1,0 - 10,72 10 9,7 P 0,08 0,08 5 10 -6 0,07 0,95 S 0,05 0,05 0,09 0,05 0,16 Mn 0,09 0,085 4 10 -7 1 10 -3 1 10 -5 Zr 0,04 0,62 - 5 10 -4 - Sr 0,04 0,03 1 10 -3 1 10 -4 1 10 -3 Ba 0,04 0,04 5 10 -6 1 10 -4 1 10 -3 Ce 0,02 0,02 5 10 -7 - 1 10 -6 Cr 0,02 0,019 - 5 10 -4 1 10 -5 F 0,027 0,02 1 10 -4 1 10 -5 1 10 -5 V 0,03 0,01 5 10 -8 1 10 -4 1 10 -5 Cl 0,048 0,01 1,89 1 10 -2 0,08 Rb 0,03 5 10 -8 2 10 -5 5 10 -4 1 10 -5 Zn 5 10 -8 5 10 -8 5 10 -6 3 10 -4 1 10 -3 Ni 1 10 -2 5 10 -8 3 10 -7 5 10 -5 1 10 -6 Cu 1 10 -2 2 10 -8 2 10 -6 2 10 -4 1 10 -4 Co 4 10 -3 1 10 -3 1 10 -7 2 10 -5 1 10 -6 Li 6,5 10 -3 3 10 -3 1,5 10 -5 1 10 -5 1 10 -4 Pb 1,5 10 -4 5 10 -4 5 10 -7 1 10 -5 1 10 -6 B 3 10 -4 5 10 -4 5 10 -4 1 10 -4 1 10 -5 J 3 10 -5 5 10 -4 1 10 -6 1 10 -5 1 10 -5 Mo 1,5 10 -2 3 10 -4 1 10 -7 2 10 -5 1 10 -6 As 5 10 -4 4 10 -4 1,5 10 -6 3 10 -5 1 10 -5 Br 1,5 10 -4 2 10 -4 7 10 -3 - 1 10 -4 Cd 5 10 -5 5 10 -6 - 1 10 -6 1 10 -4 25 1 2 3 4 5 6 Th 1 10 -3 6 10 -4 4 10 -8 6 10 -4 1 10 -7 W - 1 10 -4 - - - U 2 10 -4 1 10 -4 2 10 -7 - 1 10 -8 Se 6 10 -5 1 10 -6 4 10 -7 1 10 -7 - Bi 1,7 10 -6 2 10 -8 2 10 -8 - 2 10 -6 Hg 7 10 -6 1 10 -6 3 10 -9 1 10 -7 1 10 -7 Ag 1 10 -5 - 1 10 -9 - 3 10 -5 Au 5 10 -7 - 4 10 -10 - 1 10 -7 Ra 2 10 -10 8 10 -11 1 10 -14 1 10 -14 1 10 -12 1-ci cədvəldən göründüyü kimi canlı orqanizmlərdə faiz miqdarı çox olan elementlər yüngül elementlər olub dövrü sistemin ilk 3 dövründə yerləşir. Yüngül elementlərdən əmələ gəlmə canlıların yüksək hərəkət aktivliyi üçün əsas şərtdir ki, bu da onların üzvi aləmdə yaşamağının əsas kriteriiyalarından biridir. Altı element – C, H, O, N, P, S canlı varlığın əsas komponentlərini əmələ gətirdiyi üçün bunlara orqanogen elementləri deyilir. Sonrakı fəsillərdə onların təbiətdə dövranı ilə yanaşı əsas funksiyaları da veriləcəkdir. Bu altı elementin orqanizmdə faiz miqdarı 97,4% təşkil edir. Kimyəvi elementlər orqanizmdə faiz miqdarına görə makro-(çox) və mikro-(az) elementlərinə ayrılırlar. Makroelementlər o elementlərdir ki, onların orqanizmdə faiz miqdarı 10 -2 %-dən çoxdur. Onlardan O(62%), C (21%), H (10%), N (3), Ca (2%), P (1%), K (0,23%), S (0,16%), Cl (0,1%), Na (0,08%), Mg (0,027%). Makroelementlər özlüyündə iki yarım qrupa bölünür: C, H, O, N, P, S elementlərindən bioloji molekullar: zülallar, nuklein turşuları, lipidlər, sulu karbonlar və s. əmələ gəlmişdir. Digər 5 makro elementlər ikinci yarım qrupa daxil olaraq, onların orqanizmdə rolu dəqiq tədqiqatlarla ətraflı öyrənilmişdir. Mikroelementləri o elementlər təşkil edir ki, onların canlı varlıqlarda faiz miqdarı 10 -3 %-dən azdır. Bunlar J, Cu, As, F, Br, Sr, Ba, Co və s-dir. Bundan başqa orqanizmdə rast gəlinən bir sıra elementlər Hg, Au, U, Th, Ra və başqaları, faiz miqdarına görə çox az olub (1 10 -5 %) müəyyən bioloji proseslərdə iştirak edirlər və onlar ultramikroelementlər adlanırlar. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|