Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №5, декабр, 2013 жц ил

Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №5, декабр, 2013 - жц ил 

 

 

 

29 

Göygöl Dövlət Təbiət Qoruğunun

 ərazisində yerləşir. Göygöl Dövlət Təbiət Qoruğu 1925-ci 

ildə  Azərbaycanda  yaradılmış  ilk  qoruqdur.  Göygöl  və  onun  ətrafının  meşə  landşaftı  öz  təbiət 

zənginliyi və füsunkarlığı ilə dünyada məşhurdur. 

Göygöl  Dövlət  Təbiət  Qoruğu  Göy 

Göl  rayonu  ərazisində  yerləşir.  Ərazisi 

6732 hektardır. Ərazisində 423 növ ağac və 

kol,  dərman  bitkiləri  var.Ərazidə  Qafqaz 

maralı,  cüyür,  ayı,  çöl  qabanı,  dağ  keçisi, 

canavar, tülkü, çaqqal, porsuq, oxatan kirpi, 

çöl  pişiyi,  vaşaq var. Ərazidə məskunlaşan 

heyvanlardan  ikisinin-Şərqi  Qafqaz  təkəsi 

və 

Zaqafqaziya

  qonur  ayısının  adı 

Qırmızı 

kitablara

  düşmüşdür.  Burada  dağ-meşə, 

dağ-bozqır,  subalp  və  alp  dağ-çəmən  bitki 

ekosistemləri  yayılmışdır.  1100-2200  m 

hündürlükləri  əhatə  edən  dağ  meşələri  çox 

zəngin  bitki  örtüklü  olub,  80-a  qədər  ağac 

və  kol  növünə  malikdir.  Meşələrin  əsas  hissəsini  kiçik  yarpaq  ağaclardan  şərq  fıstığı,  şərq  palıdı, 

Qafqaz  vələsi,  tozağacı,  adi  göyrüş,  itiyarpaqlı  ağcaqayın,  cökə,  iynəyarpaqlı  ağaclardan 

qarmaqvari şam təşkil edir. Kol bitkilərindən zoğal, zirinc, itburnu, əzgil, gərməşov, böyürtkən və s. 

yayılmışdır. Ot bitkilərindən Qafqaz bənövşəsi, alp dişəsi, steven zəncirotu, xırdaçiçəkli ziboldiya, 

zəngçiçəyi, çobanyastığı, şırımlı topal, ağbığ, qırtıc və göstərmək olar. 

Ərazisində əsasən 5 istiqamətdə turizmi inkişaf etdirmək nəzərdə tutulmuşdur: 

1.

 

Göygöl – Aşıqlı – Hacıkənd – Göy-Göl; 

2.

 

Göygöl – Topalhəsənli – Zurnabad – Şəhriyar; 

3.

 

Göygöl – Köşkü – Üçbulaq; 

4.

 

Göygöl – Quşqara – Balçılı; 

5.

 

Göygöl şəhəri. 

 

 

РЕЗЮМЕ  

 

 

В  данной  статье  рассматривается  экологическая  проблема  Аджикента,  который  

расположен  на  склоне  Малого  Кавказа,  на  высоте  1200  м  от  уровня  моря,  окруженный 

богатой флорой и фауной. Благодаря лесам , рекам и родникам Аджикент является хорошей 

зоной  для  развития  туризма,  который  может  быть  приоритетом  в  развитии  местной 

инфраструктуры..  Экономическое  развитие  Азербайджана  существенно  отразилось  на 

благоустройстве  Аджикента.  Строятся  новые  дороги,  газофицируются  населенные  пунткы, 

улчшается водоснабжение и электроснабжение. Все эти факторы положительно отражаются 

на  развитие  региона,    при  этом  должным  образом  следует  соблюдать  экологическое 

равновесие.    

 

ЛИТЕРАТУРА  

 

1.

 

Нагиев  Е.Н.  Формирование  системы  культурно-бытового  обслуживания  курортно-

рекреационных зонах Азербайджана. 

2.

 

Гасанова  А.А.  Планировка  и  застройка  курортных  городов  Азербайджана.  Е1т.  УЭ 

Хэуат, игп., Баку, 1978 №10,5. 13-16. 

 

 

 

 

Şəkil 2. Göy-göl gölünün təbii görünüşü. 

---

Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №5, декабр, 2013 - жц ил 

 

 

 

30 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MEġƏ TORPAQLARINDA AGIR METALLARIN TƏSIRI NƏTICƏSINDƏ DƏYIġILMIġ 

MEġƏ ÖRTÜYÜ SAHƏLƏRININ HESABLANMASI 

 

                     (c.e.n.) Məmmədəliyeva V.M., Canməmmədova R.R      

 

Müdafiə Sənayesi nazirliyi Milli aerokosmik agentliyi ekologiya institutu 

 

    Ekoloji  tarazlığın  pozulması  bitkilərin  növ  müxtəlifliyinin  azalmasında,  təbii  ekosistemlərin 

deqradasiyasında,hidroloji rejimin pozulmasında, səhralaşmalar və  ixtisarda özünü ğöstərir. Dağ-mədən 

sənayesinin ətraf mühitə təsiri həm  xalq  təsərrüfatının  bir çox digər sahələri,  həm  də dağ-mədən  işləri 

üçün  spesifik  olan  (dağ  işlərinə  məxsus)  nəticələrilə  əlaqədardır.  Əlbəttə,  müasir  həyatımızı  faydalı 

qazıntılarsız təsəvvür etmək mümkün deyil. Çünki, əsrımız elmi-texniki tərəqqi əsridir.. 

   Respublikamız  faydalı qazıntılarla zəngindir. Bu faydalı qazıntıların istismarı  nəticəsində təbiətdə 

yaranmış müvazinət tədricən pozulur,  ətraf mühitə və son nəticədə bütün inkişafın hərəkətverici 

qüvvəsi olan insana böyük ziyan dəyir 

---

Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №5, декабр, 2013 - жц ил 

 

 

 

31 

     Kiçik  Qafqazın  faydalı  qazıntı  yataqlarının  meşə  örtüyünə  təsirinini  aydınlaşdırmaq  üçün  QİS 

texnologiyasından  istifadə  olunaraq  hesablama  aparılmışdır.  Bu  hesablama  1975;  1985;  2012-  ci  il 

kosmik  şəkillərinə  əsasən  müəyyən  olunmuşdur.Əsas  ağır  metallardan  qızıl,  civə,  qurquşun  və  misin 

meşə örtüyünə təsiri nəticəsində dəyişilmiş sahələr hesablanmışdır.Cədvəldən hansı metalin təsirindən 

meşə sahələrinin daha çox dəyişkənliyə məruz qalması müəyyən edilmişdir.(şəkil 1,2),  (Cədvəl 2). 

                                                                                                             

 

 

Şəkil 1. 1975-ci il vəziyyətini əks etdirən kosmik şəkil. 

 

       Agır metalların təsiri nəticəsində meşə örtüyü sahələrinin dəyişməsini göstərən diaqrammaya 

əsasən müəyyən olunmuşdur ki, ən cox dəyişilməyə məruz qalan meşə örtüyü sahələri qızıl yataqlarına, 

ən az ısə mis yataqlarına yaxın ərazilərdi (şəkil 3)       

 

Ağır 

metallar 

1975(ha) 

1995(ha) 

2012(ha) 

Dəyişilmiş 

sahələr(ha) 

Qızıl 

3250 

2275 

1460 

1790 

Civə 

3250 

2576 

1890 

1360 

Qurğuşun 

3250 

2660 

2160 

1090 

Mis 

3250 

2960 

2325 

825 

 

 

---