Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №5, декабр, 2013 жц ил
Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №5, декабр, 2013 - жц ил
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №5, декабр, 2013 - жц ил
- Ġstifadə edilmiĢ ədəbiyyatların siyahısı
- UOT 628.543
Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №5, декабр, 2013 - жц ил
32
Şəkil 2. 1995-ci il vəziyyətini göstərən kosmik şəkil.
Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №5, декабр, 2013 - жц ил
33
1975(ha) 1985(ha)
2012(ha) Dəyişilmiş sahələr Qızıl Civə
Qurğuşun Mis
Şəkil 3.Ağır metalların təsiri nəticəsində meşə örtüyü sahələrinin dəyişilməsini göstərən diaqramma
1.Şəkuri, Bəhruz Qulamhüseyn oğlu, Kiçik Qafqaz torpaqlarının biokimyəvi xassələri, 1986. 2.Məmmədov Qərib, Xəlilov Mahmud, Azərbaycanın meşələri, 2002. 3. Əmirov Faiq, Meşələrin ekoloji rolu, 2001. 4. Quliyev Həsən Yusif oğlu, Mirzəyev Malik Hüseyn oğlu, Kiçik Qafqazın təbiəti və landşaft qurşaqları, 1995. 5. Hacıyeva Gülsabah Abdul qızı, Kiçik Qafqazın şimal – şərq yamacının landşaft – zonal rayonlaşdırılması, 1965. 6. Prilipko, L.İ. Səfərov, Azərbaycanın meşə sərvətləri, 1963
Nazik laylı qurğuların iĢlənilməsinin qısa təhlili Durulducu qurğuların effektiv işləməsi qarşılıqlı və kompleks şəkildə baxılması tələb olan bir sıra faktorlarla təyin olunur. Bunlara daxildir: çirkli suların tərkibi və xüsusiyyətləri, qurğunun
Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №5, декабр, 2013 - жц ил
34
növü və onun hidravliki parametrləri, istismar texnoloji rejimi daxildir. Asılı maddələri durulducularda çökdürülməsi, çirkli suların duruldulmasının intensivləşməsi, o cümlədən onların hesablanmasını və konstruksiyasının tədqiqi üçün nəzəri əsaslandırılmasına dair alimlər tərəfindən təkliflər verilib. Onların arasında M.A.Vəlikanov, A.İ.Jukov, S.V.Yakovlev, Q.A.Vasilyev və s. alimlərini qeyd etmək lazımdır. Bir neçə konstruktiv tədbirlərdən əlverişli hidravliki şəraiti yaradan və öz real praktiki dəyəri ilə seçilən 2 işləməni xüsusi qeyd etmək lazımdır. Bunlardan biri J.V. Skirdov tərəfindən təklif edilmiş hərəkət edən su paylayıcısıdır ki, radial durulducularda mayenin axın cərəyanlığını azaldır, ikincisi isə Skirdov N.V. və Ponamarev V.Q. tərəfindən təklif edilmiş horizontal durulducu üçün proporsional su paylayıcı qurğusudur .
Bir çox tədqiqatlar nəticəsində müəyyən olunmuşdur ki, ən perspektiv üsulla suların duruldulması nazik laylarda həyata keçirilir. Bu prinsipin tətbiqi qurğunun işlənməsinə mənfi təsir edən bir neçə faktorların aradan götürməsinə imkan verir. Duruldulmanın hündürlüyünü azaldılması, müxtəlif sıxlıqlı fazaların ayırma müddətini, axının turbulyent qarışığını, həcmini və qurğuların sahəsini azaldır və bununla da çirkli suların təmizlənmə effektivliyinin artırılmasına imkan yaradır.
Nazik laylı duruldulma prinsipindən istifadə olunması hələ 1934-37-ci illərdə J.F.Dobryakovun və V.A. Radzigin tərəfindən təklif edilmişdir. Lakin nazik laylı duruldulmanın praktiki istifadəsi daha sonralar sınaqdan keçirilmişdir. 1950-ci ildən başlayaraq “Şell” firması Amerika neft institutu ilə əməkdaşlıq nəticəsində bir sıra elmi tədqiqat işləri apararaq paralel maili təbəqə ilə təchiz edilmiş bir neçə durulducunun konstruksiyasını təklif etmişdir. Mövcud horizontal tipli nefttutanları paralel lövhələr paketləri ilə təchiz etmək iqtisadi cəhətdən daha səmərəlidir və mümkündür . Qəbul olunmuş və çöküntünün hərəkət istiqamətinə nəzərən suların nazik laylı durulduculari üç növə ayrılır. Çarpaz axınlı sxemdə ayrılmış çöküntü işçi su axınına nisbətən perpendikulyar hərəkət edir. Əks axınlı sxemdə ayrılmış çöküntünün hərəkəti işçi suyun hərəkətinə əks istiqamətlə yönəldilir. Düz axınlı sxemdə çöküntünün və su axınların hərəkətləri üst-üstə düşür . Qurğularda əsl işçi su axınının hərəkəti klassifikasiyasına görə nazik laylı qurğular 2 prinsipial qrupa ayrılır: – horizontal su hərəkəti ilə maili yuxarı və ya aşağı su hərəkətli.
Hal-hazırda bəzi müəssisələrdə nazik laylı qurğulardan müxtəlif tərkibli çirkli suların təmizlənməsindən istifadə olunur. Məsələn EBARA CORPORATİON şirkəti əlvan metal zavodunun çirkli sularını kompakt nazik laylı qurğuda təmizləyir. Maşınqayırma müəssisəsinin çirkli sularını təmizləmək üçün FACET İNTERNATİONAL Şirkəti nazik laylıçuxurlu durulducuları təklif edir. Başqa nazik laylıqurğunu ELGA BERKEFELD şirkəti təklif edir. 2002-ci ildə respublikamızda neft tərkibli torpaqların təmizlənməsi üçün nazik laylı qurğu təklif olunub. Oxşar konstruksiyalı qurğular bir çox inkişaf etmiş ölkələrdə istifadə olunur. Ancaq qeyd etmək Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|