Азярбайжан республикасы тящсил назирлийи
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- aĢağıdakı istiqamətlər üzrə əməli tədbirlər həyata keçirilməsi məqsədəuyğun olardı
85
-yerli istehsalçıların xarici rəqabətin mənfi təsirlərindən müdafiəsi və s. Müasir dövrdə istehlak bazarının tənzimlənməsi istiqamətləri aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsindən ibarətdir: -tələbə təsir göstərmək məqsədilə qiymətlərin tənzimlənməsi; -təklifə təsir göstərmək məqsədilə vergi, kredit və subsidiya kimi vasitələrlə istehsalın tənzimlənməsi; -istehsalın səviyyəsindən asılı olmayaraq əmtəə istehlakçılarına (aztəminatlı əhali təbəqələrinə) dövlət yardımı; -bazarın öyrənilməsində beynəlxalq təcrübənin yerli şəraitimizə uyğun formada tətbiqi; -istehlak mallarının idxal hesabına yox, özümüzdə mövcud istehsalının bərpa və inkişaf etdirilməsi, daha da müasirləşdirilməsi; -xarici ticari-iqtisadi əlaqələrin tənzimlənməsi ; -milli istehsalın inkişafına nail olmaq üçün investisiya mühitinin daha da optimallaşdırılaraq xarici kapital axınının sürətləndirilməsi və s. Bu gün iqtisadi siyasəti reallaşdırarkən istehlak bazarının təhlükəsizliyinə təsir edən amillər sırasında ölkə iqtisadiyyatına barbaşa deyil, dolayı yolla təsir edənləri də nəzərə almaq mütləqdir. Belə təhlükələr sırasına aşağıdakıları aid edə bilərik: •
•
Əhalidə gəlirlərin axırıncı hadisələrdən sonra tələbatın ödənməsinə uyğunlaşmaması, buna misal olaraq banklara ödənilməyən maliyyə öhdəliklərini göstərmək olar; •
•
Ölkədən maliyyə kapitalın kənara axını; •
Dünya bazarlarında yerli məhsula qarşı ayrı-seçkiliyin qoyulması; •
Bazarda tələbatında tam ödənilməsi üçün istehsalın təşkilinin xarici kreditlərdən, investisiyalardan asılı olması; •
Dövlətin xarici borcunun yüksək olması, hərbi şərait. Qeyd etmək olar ki, dövlət belə şəraitdə istehlak bazarına investisiya şəklində qismən az maliyyə vəsaiti cəlb edir;
86
•
Beynəlxalq maliyyə qurumlarının ölkədə istehlak bazarında yenidənqurma proseslərinə müdaxilə etməsi. Son dövrlərdə beynəlxalq məkanda baş vermiş iqtisadi dəyişikliklər ölkəmizin istehlak bazarına təsirsiz ötüşməmişdir. Ümumiyyətlə, neftin qiymətinin düşməsi və 2015-ci ilin dekabr ayında ABŞ-ın Federal Ehtiyat Sistemi uçot dərəcəsini 0,25–0,5 faizədək artırması milli valyutanın devalivasiya edilməsi ilə nəticələndi. İstehlak bazarında tələbatın 50%-indən çoxu idxaldan asılı olduğu üçün yaranmış vəziyyət qiymət dəyişməsi ilə müşahidə edildi ki, bu da istehlak bazarında süni qiymət artımının baş verməməsi üçün dövlətin bir sıra sərt inzibatı tədbirləri həyata keçirməsi ilə nəticələndi. İstehlak bazarını mənfi xarici təsirlərdən qorumaq üçün daxili istehsalı şaxələndirmək, bazara tələbatı ödəyən alternativ əmtəələr çıxartmaq, süni qiymət artımının qarşısını almaq üçün tədbirlər görmək daha məqsədəuyğun hesab edilə bilər. Əhalinin sosial müdafiəsi sistemini yenidən qurmaq, bazar iqtisadiyyatının inkişafı şəraitində sosial gərginliyi azaltmaq üçün aztəminatlı əhali təbəqəsini minimum yaşayışla təmin etmək vacibdir. Bazar iqtisadiyyatının tələb etdiyi oyun qaydalarına əməl edən istehsal subyektlərinin iqtisadi davranışında müvafiq dəyişikliklər, bazar mexanizminin milli ənənələrə və yaranmış normalara uyğunlaşması da həmin dəyişikliklərə aiddir. Bütün bunlar asan və tez bir zamanda görülən iş deyil. Buna görə bu məsələlər diqqəti özünə cəlb etməli, ardıcıl və məqsədyönlü istiqamət götürməlidir. Respublikamızda istehlak bazarının formalaşması və inkişafı prosesində qarşıda duran vəzifələri aşağıdakı kimi ifadə etmək olar: 1)
təhlükəsizlik sisteminin formalaşmasına şərait yaratmaq; 2)
əhalinin istehlak mallarına tələbini formalaşdırmaq və istehlakın səmərəli strukturuna malik olmaq; 3)
vaxtında istehlakçıya çatdırılmasını təmin etmək; 4)
tələblə mal təklifi arasında dinamik tarazlığa nail olmaq və onun daimi 87
xarakter daşımasına şərait yaratmaq. Hazırki şəraitdə Azərbaycanda normal istehlak bazarının formalaşması və inkişafının təmin olunması məqsədi ilə daxili istehsal potensialından tam və səmərəli istifadə hesabına ölkənin zəruri istehlak malları, həmçinin ərzaq məhsulları ilə özünü təminetmə səviyyəsinin yüksəldilməsi vəzifəsi əsas götürülməklə aĢağıdakı
-istehlak malları istehsal edən sahələrdə struktur islahatları və restrukturizasiyanın sürətləndirilməsi; -dövlət mülkiyyətində olan müəssisələrin idarəetmə sisteminin yeni təsərrüfatçılıq şəraitinin tələbləri nəzərə alınmaqla təkmilləşdirilməsi; -maliyyə, pul-kredit və vergi siyasəti tədbirləri vasitəsilə istehlak malları üzrə daxili istehsalın inkişafının stimullaşdınlması; -istehsal, sosial və bazar infrastrukturu sahələrinin inkişafı; -daxili bazarın qorunması və inkişafına yardım sisteminin konkret şəraitin tələbləri nəzərə alınmaqla təkmilləşdirilməsi; - istehlak mallarının idxal hesabına yox, özümüzdə mövcud istehsalının bərpa və inkişaf etdirilməsi, daha da müasirləşdirilməsi; - milli istehsalın inkişafına nail olmaq üçün investisiya mühitinin daha da optimallaşdırılaraq xarici kapital axınının sürətləndirilməsi; - əhalinin istehlakı ilə bağlı minimum standartlara dair sistemli və yetkin hüquqi normativ baza və vahid metodika yaradılması; - əhalinin, xüsusi ilə də aztəminatlı əhalinin real gəlirlərinin artırılması istiqamətində məqsədli proqramlar hazırlanması və həyata keçirilməsi; - müəyyən müddətli çeşidindən və istehsal edilməsi yerlərinin sayından asılı olaraq müvafiq müəssisələrin fəaliyyətinə təkan vermək məqsədilə vergilərin azaldılması və ya ləğv edilməsi; - xarici ticarət-iqtisadi əlaqələrin ökənin beynəlxalq və regional əmək bölgüsündəki üstünlükləri, sosial-iqtisadi inkişaf perspektivləri, daxili bazar təlabatı və iqtisadi təhlükəsizlik maraqları nəzərə alınmaqla təkmilləşdirilməsi və s. Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|