Азярбайжан республикасы тящсил назирлийи
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
79
1)
nəqliyyat vasitələri, yollar şəbəkəsi, anbar təsərrüfatının təşkili, nəqliyyat tariflərinin aşağı salınması; 2)
əmtəələrin və kənd təsərrüfatı xammalının bazarlara çıxışında və satış fəaliyyətinin təhlükəsizliyinin təmin olunmasında inzibati maneələrin aradan qaldırılması, azaldıması; 3)
dövlət aqrar və ərzaq siyasəti haqqında, kreditlər, vergilər, ticarətin həcmi, qiymətlər və s. məsələlər haqqında vaxtında və keyfiyyətli məlumat təqdim etməyə malik olan informasiya sistemlərinin inkişafı. Hesab edirəm ki, milli və regional proqramların işlənib hazırlanması, həyata keçirilməsi yolu ilə kooperativ hərəkatına dövlət dəstəyi gücləndirilməlidir. Kənd təsərrüfatı kooperativlərinin və onların birliklərinin dəstəklənməsinin əsas vacib istiqamətləri aşağıdakılardır: 1.
kooperativ müəssisələrin maddi-texniki bazasının və istehsal infrastrukturunun formalaşması; 2.
kooperativlərin köməyi ilə satılan kənd təsərrüfatı məhsulları və onlardan hazırlanmış, dövlətin ehtiyacları üçün göndərilən ərzaq mallarının zəmanətli minimal satınalma qiymətlərinin tətbiq edilməsi; 3.
kooperativlər tərəfindən öz üzvləri üçün istehsal vasitələri alınarkən digər kənd təsərrüfatı istehsalçıları üçün qüvvədə olan dotasiya və kompensasiyaların təqdim olunması; 4.
kooperativ müəssisələrə ehtiyac duyulan texnikanın lizinq vasitəsilə əldə edilməsi üçün ilkin ödəniş hesablaşmaları aparılmasında güzəştlərin təqdim edilməsi; Qeyd etmək istərdim ki, indiki dövrdə kənd təsərrüfatı kooperativlərinin yaradılması və idarə edilməsi praktikası azdır. Regionlarda,kəndlərdə bu istiqamətdə konsultativ informasion xidmət və məsləhət işləri zəifdir. Buna görə də təsərrüfat sahibləri yeni formalara inana bilmirlər. Müasir şəraitdə kadrların hazırlanması və onların ixtisasının artırılması məsələlərinə ciddi önəm verilməlidir. Deməli, ciddi dövlət dəstəyi tədbirləri kompleksi həyata keçirilmədən kənd təsərrüfatı kooperasiyasının uğurla idarə edilməsi və inkişaf etdirilməsi mümkün deyil.
80
Kreditin kooperativlərin informasiya və kadr təminatının yaxşılaşdırılması dövlətin fəal iştirakı ilə həyata keçirilə bilən aşağıdakı tədbirləri nəzərdə tutur[37, 52, 53]:
aqrar islahatın həyata keçirilməsi və kənd təsərrüfatı kooperasiyasının inkişaf etdirilməsi üzrə regional əlaqələndirmə-məsləhət və informasiya mərkəzlərinin təşkil edilməsi. Bəzi regionlarda kənd təsərrüfatı kooperativlərinin səmərəli fəaliyyətinin iqtisadi mexanizmini və dövlət dəstəkləmə tədbirlərinin baza modelləri şəbəkəsinin yaradılması məqsədəuyğundur; kənd təsərrüfatı kooperativlərinin inkişaf göstəriciləri sisteminin işlənib hazırlanması və bu məlumatların sistematik olaraq Dövlət Statistika Komitəsinin nəşrlərində dərc edilməsi;
kənd təsərrüfatı profilli ali məktəblərdə və kolleclərdə fənn kimi kənd təsərrüfatı kooperasiyasının iqtisadiyyatı və təşkili kursunun tədris edilməsi;
kompleksi idarəetmə orqanlarının kooperasiya məsələləri üzrə işçilərinin və kənd təsərrüfatı istehsalçılarının hazırlanması sisteminin genişləndirilməsi. Respublika əhalisinin mallara olan tələbatının öyrənilməsinin qeyri- səmərəliliyinin əsas səbəbi, qeyd edildiyi kimi, malların istehsalı və satışı sistemində rəqabətin olmaması, sənayenin, kənd təsərrüfatının qeyri-mobilliyi, eləcə də tələbatın öyrənilməsinin sənaye müəssisələrində deyil, ticarətdə təmərküzləşməsidir. Sənaye müəssisələrində tələbatın öyrənilməsi ilə ən yaxşı hallarda satış şöbələri məşğuldurlar. Satış bazarlarının tədqiq olunması bazarda baş verən bütün situasiyalar haqqında məlumatın daimi toplanması və işlənməsi əsasında həyata keçirilir. Əldə olunmuş məlumatlar əsasında bazarın əsas yönümü haqqında nəticə və satışın gələcək proqnozu verilir. Proqnozun əsas metodlarına ekspert qiymətləndirmə, trendlərin ekstrapolyasiya metodu, modelləşdirmə, korrelyasiya analizi metodları aid edilir. Qeyd etmək lazımdır ki, əhalinin tələbatının öyrənilməsi üçün bütün bu metodlardan istifadə edilir. Statistik məlumatların təhlili və proqnozlaşdırılması metodları baxımından bazarın öyrənilməsi texnologiyası xarici firmaların marketinq tədqiqatları ilə praktiki olaraq eynilik təşkil edir. Tələbatın öyrənilməsinin son mərhələsi 81
istehsalın həcminin artması və ya azaldılması əhalinin tələbatının həcminin müəyyən edilməsidir [61]. İstehlak bazarının tənzimlənməsində və inkişaf strategiyasının hazırlanmasında marketinq tədqiqatları son dərəcə vacibdir. Bildiyimiz kimi marketinq – "market" sözündən(ingilis dili üzrə) əmələ gəlib, “bazar” mənasını kəsb edir. Azərbaycan dilində “bazarda fəaliyyət” anlamına gəlir. Marketinq mübadilə,satış,reklam fəaliyyətini təşkil etmək üçün bazarda aparılması,idarə edilməsi labüd hesab edilən məqsədyönlü işdir, fəaliyyətdir. Bu prosesi effektiv şəkildə realizə etmək üçün istehlakçıların təlabatının müəyyənləşdirilməsi, təlabata müfaviq əmtəə-xidmətlərin hazırlanması, əmtəə-xidmətlərin alıcı ilə satıcının görüş məkanına çıxarılması, anbar və logistika işinin təşkili, satışdan əvvəl və sonrakı fəaliyyət mexanizminin həyata keçirilməsi, reklam işi tələb olunur və bu proses bütövlükdə marketinq tərəfindən həyata keçirilir. Bazarda marketinq tədqiqatlarının aparılmasında əsas məqsəd bazarın inkişaf trayektoriyasını qiymətləndirmək, istehlakçı davranış qaydasını təhlil etmək, rəqiblərin və digər subyektlərin fəaliyyətinin təhlili, qiymət, satış, çeşid siyasəti və stimullaşdırmanın tətbiqi istiqamətlərini təsbit etməkdən ibarətdir. İstehlak bazarı həmin bazarda fəaliyyət göstərən həm ayrı-ayrı müəssisələr tərəfindən, həm də həmin bazarın formalaşması və inkişafına qəbul etdiyi qərarlarla təsir edə bilən müvafiq orqanlar tərəfindən tədqiq oluna bilər. Əgər müəssisə tərəfindən istehlak bazarı (yaxud onun hansısa seqmenti) tədqiq olunursa, onda bu zaman əldə olunan informasiyalar müəssisənin çıxdığı bazar seqmenti üzrə inkişaf strategiyasının hazırlanması və reallaşdırılması zamanı istifadə olunur. Digər formada aparılan marketinq tədqiqindən alınan məlumatlar isə həmin bazarın makro səviyyədə inkişaf strategiyasının hazırlanması və reallaşdırılması mexanizminin müəyyənləşdirilməsi zamanı istifadə olunur. Bazarın marketinq tədqiqatlarının ilk mərhələsini bazarda istehlakçı davranışı üzrə təlabatların ödənilməsi probleminin müəyyənləşdirilməsi, marketinq metodunun tapılması təşkil edir. Bazarın marketinq tədqiqatlarının ikinci mərhələsini müəssisələrin fəaliyyətinin öyrənilməsi və təhlili təşkil edir. Belə ki, mövcud olan və potensial rəqiblərin müəyyən edilməsi həyata keçirilir. Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|