Azərbaycanda doğulan uşaqların cins nisbətinin pozulmasına zəmin yaradan mexanizmlər
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Süni abortların orta hesabla sayı Ən azı bir süni abort keçirmiş qadınların təşkil etdiyi faiz Qrafik 10.
- Kəmiyyət əsaslı məlumatların təhlili
- 4-cü fəsil 4.5. Nəsilvermə üzrə əhali arasında olan meyllər
37 bu göstərici üç qız uşağı olan qadınlar üçün 1.5-ə enir. Bu nəticə onu göstərir ki, hamiləliyin dayandırılması (süni abort) bir çox Azərbaycan ailələri üçün oğlan uşaqlarının doğulmasını təmin etmək məqsədi daşıyan şüurlu şəkildə atılan addımdır.
4.0 20.1
40.5 58.5
68.4 73.1
56.2
52.7
55.3 60.1
55.7 52.7
50.4 50.4
54.7 61.0
52.6
52.5
56.5 55.2
50.7
52.7 54.1
55.1 55.0
56.5
3.3 25.0
23.0 59.1
54.1 65.7
70.9 75.9
80.9 74.6
73.6
54.8
1.43 2.08 2.09
2.24 2.02
1.99 1.71
1.26 1.52
0.45 0,50
0.05 1.51
1.48 1,37
1.39 1.41
1.20 1,46
1.51 1.35
1.75 2.10
1.49 1.23
1.25 1.22
1.34 1.52
1.45 1.35
1.49 2.06
2.10 1.88
1.37 0.86
0.32 0,05
CƏMİ 4+ 1 oğlan 2 qız 2 oğlan 1 qız 3 qız
3 oğlan 1 oğlan 1 qız 2 qız 2 oğlan
1 qız 1 oğlan
Yoxdur UŞAQLARIN CİNSİ VƏ SAYI Ən imkanlı Biraz imkanlı Orta Biraz yoxsul Ən yoxsul MADDİ İMKAN Ali Orta ixtisas (texniki) Tam orta İbtidai və daha aşağı TƏHSİL Dağlıq Şirvan Yuxarı Qarabağ Aran
Quba-Xaçmaz Lənkəran
Şəki-Zaqatala Qəncə-Qazax Abşeron Bakı
REGION Kənd
Şəhər YAŞAYIŞ YERİ 45-49 40-44
35-39 30-34
25-29 20-24
15-19 QADINLARIN YAŞI Süni abortların orta hesabla sayı Ən azı bir süni abort keçirmiş qadınların təşkil etdiyi faiz Qrafik 10. Əsas xüsusiyyətlərə görə, hazırda ailəli olan 15-49 yaş arası qadınların keçirdiyi süni abortların orta hesabla sayı və sorğudan əvvəlki üç il ərzində ən azı bir süni abort keçirmiş qadınların təşkil etdiyi faiz, AzDSS-2011 Mənbə: AzDSS-2011 sorğusunun məlumat bazasına əsasən İSİM tərəfindən təqdim edilən hesablamalar
RİFAH KVİNTİLİ Aşağı İkinci Orta Dördüncü Yüksək
38 4-cü fəsil 4.5. Nəsilvermə üzrə əhali arasında olan meyllər Əhali arasında müşahidə olunan nəsilvermə üzrə meyllər dünyaya gələn uşaqların cinsinə görə nisbətinin pozulması ilə birbaşa əlaqəlidir. Cədvəl 9-da heç bir uşaq istəməyən ailəli qadınların hazırda yaşayan uşaqlarının sayına və cinsinə görə, habelə qadınların əsas xüsusiyyətlərinə görə təşkil etdikləri faizlər göstərilir. Gözlənildiyi kimi, ailədə həyatda olan uşaqların sayı artdıqca nəsilverməni məhdudlaşdırmaq arzusu artır. Lakin ailədə hazırda yaşayan uşaqların cinsi tərkibi də göstəricilərdə fərqlərə səbəb olaraq, cinslərin birinə digərindən çox üstünlüyün verilməsi kimi şərh edilə bilər. Ümumiyyətlə yalnız iki oğlu olan qadınların 81.4 faizi artıq uşağa sahib olmaq istəmir. Lakin iki qızı olan qadınlar arasında nəsilverməni dayandırmaq arzusu 62.1 faizə enir. Bu fərq üç oğlu olan qadınlarla üç qızı olan qadınlar arasında daha da azalır (müvafiq olaraq 92.4 və 83.7 faiz). Həyatda olan uşaqların cinsi tərkibi və nəsilverməni məhdudlaşdırmaq arzusu üzrə olan göstəricilər oğlan uşaqlarına üstün münasibətin kənd və şəhər tipli yaşayış məntəqələri üzrə ciddi fərqlərin olmadığına dəlalət edir. Üç oğlu olan və nəsilverməni dayandırmaq istəyən qadınların faizi üç qızı olan və nəsilverməni dayandırmaq istəyən qadınlardan 16 faiz çoxdur. Bu baxımdan regional fərqlər də diqqətəlayiqdir. İki oğlu olan qadınlarla iki qızı olan qadınar arasında nəsilverməməsələsinə olan münasibətin müqayisəsi göstərir ki, oğlan uşaqlarına üstünlük verilməsi Lənkəran, Quba-Xaçmaz və Yuxarı Qarabağ regionlarında daha çox nəzərə çarpır. Təhsil səviyyəsi də bu baxımdan əhəmiyyətli fərq yaradır. Eyni dəyişənlərə əsasən nəticələr göstərir ki, ibtidai və ya natamam orta təhsilli qadınlar və yoxsul və ən yoxsul ailələrdə yaşayan qadınlar arasında oğlan uşaqlarına üstünlük verilməsi ən yüksək səviyyədədir. Kəmiyyət əsaslı məlumatların təhlili göstərir ki, ölkədə oğlan uşaqlarının üstün tutulması yalnız dünyaya gələn uşaqların cinsinə görə nisbətinin pozulmasında deyil, həm də kontraseptiv üsullardan istifadə səviyyəsi, süni abort əmsalı və nəsilverməüzrə meyllərdədə aşkar görünür. Milli-mədəni amillər və ənənəvi normalar da oğlaan uşaqlarına üstünlük verilməsinə təsir edən amillərdir. Keyfiyyət üsulları vasitəsilə toplanan məlumatlar oğlan uşaqlarına verilən üstünlüyün dərin köklü səbəblərini açıqlamağa yardım edə bilər. Tədqiqatın növbəti hissəsində dünyaya gələn uşaqların cinsinə görə nisbətinin pozulmasının mümkün səbəbləri məhz keyfiyyət üsulları vasitəsilə aparılmış araşdırmanın yardımı ilə təhlil edilir.
Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|