Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
41
Cədvəl 2.3. Mülkiyyət növləri üzrə mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrin gəlir və xərcləri(min manat) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Müəssisələrin gəlirləri 97002,9 105888,8 114686,1 153980,9 171255,9 181 047,3 Məhsul (xidmət) istehsalına çəkilən xərcləri 82302,9 87879,9 88680,4 110684,0 145468,3 147 068,1 Müəssisələrin xərcləri 7107,8
10521,2 7739,4
7247,7 8447,7
8 611,9 o cümlədən:
avadanlıq və inventarların əldə olunması 67,5
36,7 20,9
- 50,0
44,1 içkilərin və yeməklərin hazırlanması üçün alınıan mallara çəkilən xərclər 427,0 715,9
572,3 979,8
1291,0 902,9
bütün növ yanacaq və enerji xərcləri 230,6
179,1 194,0
402,0 500,2
667,1 suyun alınmasına çəkilən xərclər 14,0
27,2 28,9
89,6 156,7
134,4 əsas fondların amortizasiyası 215,1
710,1 626,5
565,2 - 488,7 icarə ödənilməsi 25,2
81,7 82,3
62,3 79,9
91,1 əmək haqqı 1293,7 1760,3
1607,6 2276,3
3159,7 3 674,8
bütün növ sosial sığortalar üzrə ayırmalar 228,1
386,7 342,5
517,7 738,1
832,0 əsas vəsaitlərin cari təmirinə sərf olunan xərclər 714,1 1151,1
150,2 86,9
48,1 80,9
digər xərclər 3892,5
5472,4 4114,2
2267,9 2424,0
1 695,9 www.stat.qov.az.-2015 Mülkiyyət növləri üzrə mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrin gəlir və xərclərinə görə cədvəldən göründüyü kimi mehmanxanaların istismarından 2009-cu ildə əldə edilən gəlir 97002,9 manat, 2014-cü ildə -181047,3 min manat, məhsul(xidmət) istehsalına çəkilən xərcləri 2009-cu ildə - 82302,9 min manat, 42
müəssisələrin xərcləri isə 2009-cu ildə 7107,8 min manat olduğu halda, 2014-cü ildə 8611,9 manat təşkil etmişdir. Turizm mənfəəti turizm məhsulunun həcmi və onun qiyməti ilə ölçülür.Turizm məhsulu artırsa
onun iqtisadi potensialı genişlənir. İqtisadi potensialın formalaşmasında xalis məhsul, onun qiyməti daha əhəmiyyətlidir. Turizmdə ÜDM aşağıdakı formula ilə qiymətləndirilir: /2.1./ ÜDM(t) = turiizm məhsulu x qiymət xalis gəlir isə XG=ÜDM(t)- M(t) M-məsrəflər.
Xalis məhsulun yüksəldilməsi turizmdə meyardır. Onun yüksəldilməsi yolları formuladan göründüyü kimi qiymətin qaldırılması və yaxud mənfəətin aşağı salınması ilə mümkündür.Ancaq qiymətləri qaldırmaq bazar şəraitində mümkün deyil.Məsrəfləri aşağı salmaq isə hər bir turizm obyektinin, müəssisəsinin səmərəlifəaliyyətinin təşkilidir. Buna görə də turist müəssisələrini yeni texnikanın tətbiqinə, keyfiyyətli məhsul istehsalına və imkanlı müştərilərin cəlb olunmasına maraqlıdır.Azərbaycanın coğrafi iqlimi bir çox turizm növünün inkişafı üçün əlverişlidir.Qışda dağlarda və dağətəyi zonalarda qış turizmi, müalicəvi resurların mövcudluğu, meşə massivinin şimal və cənub-şərq hissədə özünəməxsusluğu, təbii qoruqlar, nadir ağac və heyvan növləri turizmin inkişafı üçün bütün imkanları ehtiva edir. Abşeronda Şıx və Dəvəçi, Dəvəçi rayonunda Qalaaltı, Culfa rayonunda Turşsu müalicəvi suları, Culfada Duzdağ, Talış dağlarında, Böyük Qafqazın cənub və şimal- şərq ətəklərində termal bulaqlar, palçıq vulkanları, Naftalanın müalicəvi neft Azərbaycanda müalicəvi turzmin inkişafı üçün geniş imkanlar yaradır. Bu müalicəvi mərkəzlər yerli turistlər tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. Palçıqdan əsəb sistemi, duz mağaralarında tənəffüs yolu və. s. xəstəliklərin müalicəsi üçün insanlar istifadə edirlər. Bu sahələrin beynəlxalq aləmdə tanıdılması ölkəyə müalicəvi məqsədlərlə gələn turistlərin sayını çoxaldacaqdır.
43
Cədvəl 2.3. Sanatoriyalar, istirahət müəssisələri və turizm bazaları (ilin əvvəlinə)
2008 2009 2010 2014 Sanatoriya, istirahət müəssisələrinin və turizm bazaların sayı, cəmi (1-2 günlük daxil edilmədən) 75 75 75 75 onlarda çarpayıların sayı 12 140 11 277
11 659 12 215
Sanatoriyaların və müalicə pansionatlarının sayı 32 33
33 33
onlarda çarpayıların sayı 8 315
8 377 8 393
8 368 Sanatoriyaların ümumi sayından uşaq sanatoriyalarının sayı 15
14 14
14 onlarda çarpayıların sayı 1 360 1 320
1 320 1 320
Sanatoriya-profilaktoriyaların sayı 4 4 4 4 onlarda çarpayıların sayı 65 65
65 65
İstirahət evlərinin və pansionatların sayı 13 13
13 13
onlarda yerlərin sayı 1 255
1 112 1 030
1 578 Turist bazalarının və digər istirahət müəssisələrinin sayı 26
25 25
25 onlarda yerlərin sayı 2 505 1 723
2 171 2 204
Mənbə:www.stat.qov.az.-2015 Sanatoriyalar, istirahət müəssisələri və turizm bazaları (ilin əvvəlinə) adlı cədvəldə müəssisələrin 2008 – 2014 cü illərdə o qədər də nəzərə çarpacaq bir dəyişiklik yoxdur.
Sanatoriyaların və müalicə pansionatlarının sayının, sanatoriyaların ümumi sayından uşaq sanatoriyalarının sayı, sanatoriya-profilaktoriyaların sayı, istirahət evlərinin və pansionatların sayı, turist bazalarının və digər istirahət müəssisələrinin sayında demək olar ki dəyişiklik yoxdur, onlarda çarpayıların sayında cüzi dəyişiklik vardır. Azərbaycanda 6000-dən çox tarixi abidə var. Bu abidələr arasında islam dövrünə, xristianlığa, atəşpərəstliyə, qədim dinlərə aid ziyarətgahlar da var ki, bunların bərpası və tanıdılması turist sayında artıma səbəb ola bilər. Qobustan mağaralarındakı qayaüstü rəsmlər turistlər tərəfindən maraqla qarşılanır və bu ölkənin qədimliyinə dəlalət edir. Təsadüfü deyildir ki, qədim zamanlarda Böyük İpək Yolunun böyük bir hissəsi Azərbaycandan keçmişdir. Böyük İpək yolu üzərində
Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|