Azərbaycan müasir poeziyasının görkəmli nümayəndələrindən biri
Yüklə 229,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Vaqif Arzumanlı
- Nazif Ələkbərli
- Maarif Teymur
- Kamil Vəliyev
- Vaqif Sultanlı
- Elnarə Bəşirova
- Caferoğlu Ahmed (Türkiyə)
Nəbi Xəzri,
“Unutmaq olmaz ki, bu mühacirlər yaşadıqları ölkənin, indiki halda Türkiyənin elmi və ictimai həyatında mühüm və əlamətdar rol oynamışlar. Onların bu və ya başqa ölkənin ictimai fikir tarixinə verdiyi töhfələr ümumi türk xalqlarının elmi, ədəbi və mədəni həyatının ayrı-ayrı istiqamətlərinin formalaşmasına faydalı və əvəzsiz olmuşdur”. Vaqif Arzumanlı, Professor, Əməkdar elm xadimi
“Vətəndaşlıq, mücahidlik, fədailik... Almas İldırımın azadlıqsevər poeziyası bu qüdrətli qaynaqlar üzərində yüksələn şair şəxsiyyətinə söykənir. Lakin bu poeziya çılpaq siyasi şüarları deyil, tarixi ənənələrlə, qan yaddaşı ilə çağdaş dövrə çatmış həqiqətləri müdafiə edir”.
Tənqidçi-ədəbiyyatşünas “Almas İldırım dövrünün güzgüsü idi. Nə maddi sıxıntılar, nə körpə balalarının ölümü, nə də vətəndən uzaqlıq onun şairlik qüdrətini, sönməz ilhamını susdurmamışdı.”
Ədəbiyyatşünas, publisist
7
“Şair Almas İldırımın imanı və inamı vətənlə bağlı olmuşdur. Hər cür ziddiyyətlərdə, ağrı və əzablarda, axtarış və araşdırmalarda onun başı üstündə bir tanrı olub, bu tanrı heç vaxt dəyişməyib. Adı “Vətən”dir.”
Filologiya elmləri doktoru, Professor.
“Bütövlükdə Almas İldırım poeziyası Azərbaycana qarşı yeridilən haqsız siyasət, ədavətə və düşmənçiliyə qarşı bir hayqırtı kimi səslənir.”
Vaqif Sultanlı, ədəbiyyatşünas
“İnsanlara hürriyyət, millətlərə istiqlal!” A.İldırım poeziyasının əsas milli, demokratik prinsipidir. Bu prinsip isə hələ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradıcılarının müdafiə etdiyi əsas dəyərlərdən biri olmuşdur.
Filologiya elmləri namizədi
“Almas İldırım türk milli birliyinə, türkün tarixi böyüklüyünə, insanlıq topluluğu içindəki seçkin mövqeyinə, türk kültürünün özəl qiymətinə və böyük
8 ulusunun şanlı və parlaq istiqlalına bütün varlığı ilə inanmış və ülküsünü Türkiyədə çıxan bir çox dərgilərdə cəsarət və mətanətlə müdafiə etmiş bir şairdir.
ədəbiyyatşünas. Azeri edebiyatından istiklal mücadilesi izleri,
Almas İldırımın həyat və yaradıcılığının əsas tarixləri
1907. Bakı şəhərində, Çəmbərəkənddə kiçik tacir ailəsində anadan olmuşdur. 1914-15. Bakı şəhərində neft mədənlərində işləməyə gəlmiş İran fəhlələrinin uşaqları üçün açılan “İttihad” məktəbində oxumağa başlamışdır. 1925.
“İttihad”-ı bitirən A.İldırım təhsilini davam etdirmək üçün Bakının ən yaxşı təhsil ocaqlarından biri hesab edilən A.Şaiq adına Nümunə məktəbinə daxil olur. Bu məktəb Azərbaycanda çox böyük ehtiyac hiss edilən müəllimlik peşəsi üzrə mütəxəssislər hazırlayırdı. Onun bizə gəlib çatan ilk şeirlərindən biri “Qaldı” rədifli qoşmasıdır ki, onun “Ittihad”da yazıldığı ehtimal olunur. 1927. A.Şaiq adına Nümunə məktəbini bitirdikdən sonra o Bakı Dövlət
9 Universitetinin Şərq fakultəsinə daxil olur. Az sonra tacir oğlu olduğu üçün ali məktəbdən xaric edilir. A.İldırım bolşeviklərin hakimiyyətinə qarşı etiraz və qəzəb dolu “Dağlara vida” şeirini həmin il Qızılburunda (indiki Dəvəçi şəhərində) yazmışdır.
1927-ci ildə A.İldırım “Azərbaycan Proletar Yazıçıları Cəmiyyəti”nin üzvü kimi bədii yaradıcılığını davam etdirir. “Gənc qızıl qələmlər” adlı məcmuədə onun bir neçə şeiri dərc olunur. A.İldırım 20-ci illərin ortalarından öz ədəbi həmkarları tərəfindən ciddi hücum və tənqidlərə məruz qalmış, “qırmızı” imperiya Təhlükəsizlik idarəsinin daimi nəzarətində olmuşdur.
1929.
A.İldırımı siyasi əqidəyə görə Dağıstana sürgün
edirlər. “Dağıstan füqərası” qəzetinin redaktoru Məmməd Kazım Ələkbərlinin yaxından köməyi ilə orada müxbir vəzifəsinə işə düzəlir və həmin qəzetdə dərc etdirdiyi şeirləri ilə əhali arasında böyük nüfuz qazanır. 1930. Şairin “Dağlar səslənirkən” adlı ilk kitabı Azərnəşr tərəfindən çap olunur. Həmin kitab kommunizm əleyhinə fikirlər aşılayan
10
bir əsər kimi mağazalardan yığılıb müsadirə olunmuşdur. 1931. “Səlimxan” poemasını yazmışdır. Əsərdə dağlıların vaxtilə Çar Rusiyasına qarşı istiqlaliyyət uğrunda apardıqları mübarizədən bəhs edilir. Hər an həbs olunacağını gözləyən A.İldırım həmin ildə Dağıstandan Bakıya qayıdır, 1931-ci ildə onu yenidən Aşqabada sürgün edirlər. 1932. Bir
müddət orta məktəbdə dərs deyən Almas İldırım tezliklə Türkmənistandakı Azərbaycan türklərinin qayğılarını əks etdirən “Zəhmət” qəzetinə işə düzəlir. Bu qəzetdə onun bir çox şeirləri, məqalələri və reportajları çap edilmişdir. Şair burada əslən azərbaycanlı olan Zivər xanımla evlənmiş və onların Azər adlı oğlu olmuşdur. 1933.
Almas İldırım ona qarşı edilən təqiblərə dözməyərək iyun ayında ailəsi ilə birlikdə İrana keçir. 1934. Almas
İldırım İrandan Türkiyəyə getmişdir. Orada onu Türkiyə Cümhuriyyətinin vətəndaşlığına qəbul etmişlər. O, burada məskunlaşdıqdan sonra müəllim vəzifəsində işləməyə başlamışdır. 1935.
1935-ci ildən başlayaraq o, dövlət işinə götürülür və ömrünün sonuna qədər dövlət məmuru kimi, Qarabeganda, Elazığda,
11
Yüklə 229,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|