Azərbaycan müasir poeziyasının görkəmli nümayəndələrindən biri
Yüklə 229,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Almas İldırım
- Almas İldırım
Uzun illər A.İldırım Azərbaycanda yaxından tanınmamış, səsi yalnız xarici mətbuatdan, radio dalğalarından eşidilmişdir. A.İldırımın yaradıcılığında Azərbaycan mühacirəti üçün xas olan problemlər: “Qırmızı” kabusa qarşı mücadilə, istiqlal savaşı, açıq sözlülük, vətəni tərənnüm, xalqının taleyi və qürbət dərdi çox geniş təmsil olunmuşdur. Almas İldırım hələ 20-ci illərin sonundan Sovet rejiminə qarşı açıq çıxan, Azərbaycanın Sovet Imperiyasının əsarətindən xilas olmasını cəsarətlə irəli sürən sənətkarlardan biridir. “İnsanlara hürriyyət, millətlərə istiqlal” A.İldırım poeziyasının əsas milli, demokratik prinsipidir. Bu prinsip isə hələ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradıcılarının müdafiə etdiyi əsas dəyərlərdən biri olmuşdur. A.İldırım poeziyasının əsas özülləri azərbaycançılıq və türkçülükdür. A.İldırımın azərbaycançılığı təkcə istiqlala xidmətdə, qürbət poeziyasını yaratmasında deyil, həm də Azərbaycan həqiqətlərinin dünyaya çatdırılmasında, Azərbaycan idealını yaşatmasında, bu mövzunu özünün əsas dəyəri elan etməsindədir. A.İldırım türkçülüyü əxlaqi-mənəvi türkçülükdür. Bu türkçülüyün ən səciyyəvi xüsusiyyəti vətənə məhəbbət, millətə böyük sevgi, ana yurduna dərindən bağlılıqdır. Almas İldırımın əsərlərinin məzmunu, fikri, bədii yükü o qədər sanballıdır ki, onun mənsub olduğu və son illərə qədər bizdə adı dilə gətirilməyən mühacir
16 ədəbiyyatı ideya-məfkurə, milli və bəşəri dəyərlər baxımından öyrənməyə və müasir oxucular arasında təbliğ edilməyə layiqdir. Görkəmli Azərbaycan şairi Almas İldırımın 2007-ci il mart ayının 25-də 100 illiyi tamam olur. Azərbaycan mühacir poeziyasının görkəmli nümayəndələrindən biri, alovlu vətənpərvər Almas İldırımın 100 illik yubileyinin respublikamızda yüksək səviyyədə keçirilməsini təmin etmək məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 16 aprel 2007-ci ildə “Almas İldırımın 100 illik yubileyinin keçirilməsi” haqqında sərəncam imzalamışdır. Bu məqsəd ilə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi də digər dövlət qurumları kimi bir sıra tədbirlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutmuşdur. “Azərbaycan mühacir poeziyasının parlaq ulduzu” adlı metodik vəsaitin işlənib hazırlanması nəzərdə tutulmuş tədbirlərin bir qolunu təşkil edir. Almas İldırım irsinin öyrənilməsi və oxucular arasında təbliği ədəbi tariximizin bir sıra milli və ideoloji aspektlərinin aşkara çıxarılmasına kömək etməlidir. Azərbaycan mühacir poeziyasının ən görkəmli nümayəndələrindən biri Almas İldırımın 100 illiyi münasibətilə hazırlanmış metodik vəsaitdən respublikanın kitabxanalarında yubileylə bağlı təşkil ediləcək kütləvi tədbirlər zamanı kitabxana işçilərinin bəhrələnəcəkləri şübhəsizdir.
17
(Qısa biblioqrafik məlumat)
Mən atəş edəcəyəm düşmənin sarayına. Nə düşər yurdu batmış bir igidin payına, Ya şərəfli istiqlal, ya qızıl qan, a dağlar...
18 Almas İldırım “Dağlara vida” şeirindən.
Almas İldırımın həyat və yaradıcılığı əsasən 20-ci əsrin birinci yarısına təsadüf edir. Bu illərdə demək olar ki, əsrin ən dəhşətli hadisələri baş vermişdir: bir neçə inqilab, ikinci dünya müharibəsi, tez-tez dəyişən siyasi şərait... Bütün bunları yaşamaq, özününküləşdirmək və ya öz mənəviyyatından keçirmək böyük hünər tələb edirdi.
Müstəqil Azərbaycan dövləti yaranan zaman A.İldırımın 11 yaşı vardı. On üç yaşında yeniyetmə ikən işğalçı rus ordusunun Bakını “fəth” etməsini də o, öz gözü ilə görmüşdür. 20-ci illərdə Azərbaycanda bolşeviklər hakimiyyəti ələ keçirdikdən sonra milli istiqlalçı qüvvələrə qarşı cəza tədbirləri də gənc İldırımın gözləri qarşısında baş vermiş və o, respublikanın bir çox görkəmli xadimlərinin həbs edildiyinin, ağır işgəncələrə məruz qaldıqlarının və çoxunun güllələndiyinin şahidi olmuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan ədəbi mühitində Almas İldırımın adı 50 ildən artıq bir müddətdə çəkilməmişdir. Azərbaycan oxucularının çoxu bu adı tanımırdı. Uzun müddət bu ad bizim üçün yasaq olmuş, ədəbiyyat tarixlərinə, dərsliklərə düşməmişdir. Ədəbiyyatşünas-tənqidçi H.Hacıyevin haqlı olaraq qeyd etdiyi kimi, demək olmazdı ki, onu Azərbaycanda heç kim tanımırdı. Tanıyanlar da var idi, lakin onlar Almas İldırım anlayışını özlərilə qəbrə apardılar və ondan bir
19 kəlmə də bəhs etmədilər. Amansız repressiya dövrünün xalqa bəxş etdiyi acı nəticələrdən biri də bu idi. Vətəndən sürgün övladların adlarının dillərdən də sürgün olunması. Almas İldırım 1907-ci il mart ayının 25-də Bakı şəhərində Çəmbərəkənddə tacir ailəsində anadan olmuşdur. O zaman Bakı mədənlərində işləməyə gəlmiş İran fəhlələrinin (Cənubi Azərbaycanlıların) balaları üçün şəhərdə “İttihad” adlı bir məktəb açılmışdı. Yeddi yaşı yenicə tamam olmuş Alması həmin məktəbə oxumağa qoyurlar. İran hökuməti tərəfindən maliyyələşdirilən bu məktəbdə sənədlər farsca yazılsa da, dərslər Azərbaycan dilində keçirilirdi. 1925-ci ildə “İttihad”-ı bitirən A. İldırım təhsilini davam etdirmək üçün, o zaman Bakının ən yaxşı təhsil ocaqlarından biri hesab edilən A.Şaiq adına Nümunə məktəbinə daxil olmuşdur. Bu məktəb o zamanlar Azərbaycanda çox böyük ehtiyac hiss edilən müəllimlik sənəti üzrə gənc mütəxəssislər hazırlayırdı. Araşdırmalar göstərir ki, A.İldırım hələ “İttihad”ın son siniflərində oxuyarkən şeir yazmağa başlamışdır. Qeyd etməyi vacib bilirəm ki, 1925-ci ildə A.İldırım Nəriman Nərimanovun müəmmalı ölümünü qələmə alaraq “Nəriman” şeirini yazmışdır. Bu şeir istər öz konkret məzmunu, istərsə də siyasi formasının mükəmməlliyi etibarı ilə həmin illərdə nəşr olunmuş şeirlərdən fərqlənirdi. Müəllif öz şeirini bu sözlərlə başlayırdı:
Yüklə 229,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|