Ake met indd
Yüklə 35,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ALMANİYA MİLLİ KİTABXANASI
- ALMANİYADA MİLLİ BİBLİOQRAFİYA
AZƏRBAYCAN KİTABXANA ENSİKLOPEDİYASI 30
1) Bir-birinə bərkidılmış nəşrlər; 2) İki əsəri özündə birləşdirən əks sıralı (düzülüşlü) kitab, toplu. Buraya daxil edilən əsər- lər dən hər birinin üzlüyü və ya cildi öz tərəfi ndən; hər bir əsəri oxumaq üçün toplunu əks tərəfə çevirmək lazım gəlir; hər əsərin öz tul vərəqi, öz nömrələnməsi olur.
və elmi əsərləri əhatə edən toplu, məcmuə. XIV-XV əsrlərdə astronomik he sablamaları əhatə edən təqvim cəd- vəlləri almanax adlanırdı. XVI əsrdən e barən hər il nəşr edilməyə başlayan bu cədvəllərə şeirlər, zarafat ruhunda yazılar və başqa materiallar əlavə olunmuşdur. Azərbaycanda əsasən XX əsrin 40-cı illərindən (məsələn, “Nizami” almanaxı və s.) çap olunmağa başlamışdır.
Ölkənin mərkəzi arxiv kitabxanası və milli biblioqrafi ya mərkəzi hesab edilir. Hələ 1848-ci ildə ümumalman milli kitabxanasının yaradılması planı mövcud olmuşdur. 1912-ci ildə Leypsiq şəhərində hər il keçirilən kitab yarmarkasında Saksoniya Krallığı və Alman Kitab Ticarətçiləri Assoaiasiyası birgə Almaniya Milli Kitabxanasının yaradılması qərarına gəlirlər. 1913-cü ilin 1 yanvarından baş
layaraq, alman dilində olan bütün nəşrlər (həmçinin Avstriya və İsveçrədə olan kitablar) sistemli qaydada toplanır. Həmin il Qustav Val kitabxananın ilk direktoru seçilir. 1946-cı ildə Georq Kurt Şauer, Henrix Kobet, Vi orio Klosterman və professor Hans Vilhelm Eppelsxaymer Frankfurt-Mayn şəhərində Alman Arxivinin təkrar təşkili qərarına gəlirlər. Bunun nə cəsi kimi Almaniyada əsas dövlət kitabsaxlayıcısı və dövlət kitabxanası funksiyalarını həyata keçirən iki kitabxana fəaliyyətə başladı. 3 oktyabr 1990-cı ildə Almaniyanın birləşməsi nə cəsində hər iki fi lial birləşdirilərək, Alman Kitabxanası adlandırıldı. 29 iyun 2006-cı ildə “Alman Milli Kitabxanası haqqında Qanun” qəbul olundu. ALMANİYADA MİLLİ BİBLİOQRAFİYA (AMB) – XX əsrin ikinci onilliyinə kimi kitabxanalardan və informasiya is fa- dəçilərindən təcrid olunmuş şəkildə, yalnız kitab carə biblioqrafi yası kimi inkişaf etmişdir. 1825-ci ildə Leypsiqdə Alman Kitab Ticarətçilərinin Birja İ faqı yaradılır, alman dövlətlərinin kitab carətçilərini, həmçinin Avstriyanın kitab carə nümayəndələrini və İsveçrədə olan alman kantonlarını əhatə edir, lakin müvafi q bazası, kitabxanası yox idi. 1912- ci ildə belə bir baza kimi Leypsiqdə alman kitabxanası yaradılır. Bu kitabxana alman AZƏRBAYCAN KİTABXANA ENSİKLOPEDİYASI 31 dilində bütün kitabların, 1941-ci ildən isə Almaniya və almanlar haqqında xarici dillərdəki nəşrlərin də toplandığı mərkəz hesab olunur. Kitab və dövrü nəşrlərin uçotu 4 pilləli: (1. Gündəlik göstərici. Burada materiallar əli a üzrə verilirdi. 2. Hə əlik göstərici. Material sistemli qaydada qruplaşdırılırdı. 3. Yarımillik gös tərici. 4. “Alman kitablarının gös- tə ricisi”. 5. illik məlumat) sistem üzrə keçirilir. 1920-ci ildən başlayaraq Alman kitabxanası CMB orqanlarını özündə cəmləşdirməyə başlayır. 1921-ci ildə Birja İ faqı ona gündəlik və hə əlik nəşrlərin, 1935-ci ildə isə yarımillik və beşillik göstəricilərin tər bini həvalə edir. 1936-cı ildən kitabxana “Alman ali məktəblərinin əsərlərinin illik gös- təricisini”, 1943-cü ildən not və musiqi ədəbiyya haqqında göstəricini, 1944- cü ildən bədii vərəqələr haqqında bib- lioqrafi k göstəricisini çap edir. 1931-ci ildən o, “Alman milli biblioqrafi yası” adlanır 1) A seriyası. Kitab carə nə daxil olan yeni nəşrlər; 2) B seriyası isə kitab carə nə daxil olmayan yeni nəşrlər haqqında məlumat verirdi. 1936-cı ildən biblioqrafi k nəşrlər birbaşa gestaponun nəzarə nə keçir. ADR ərazisində yer lə- şən alman milli kitabxanası 1946-cı ilin avqust ayından cari milli biblioqrafi ya orqanlarının nəşrini bərpa edir. Əvvəlcə “A” seriyası, sonra isə “B” seriyası nəşrə başlayır. 1948-ci ildən “Alman musiqi biblioqrafi yası”, “Alman ədəbiyya illiyi” də ardıcıl nəşr olunur. Amerika zonasında olan (AFR) Frankfurt şəhərində 1946- cı ildə əvvəllər mövcud olmayan yeni bir müəssisə – Alman Kitabxanası ya- ra dılır. 1949-cu ildə ADR yarandıqdan sonra alman kitab carətçilərinin Birja İ faqı ləğv olunur, onun nəşriyya milliləşdirilərək “Kitabşünaslıq və kitab- xa naşünaslıq nəşriyya ” adlandırılır. Alman Milli Kitabxanası 50-ci illərdə “Bədii və rəqələrin biblioqrafi yası”, “Alman di linə tərcümə olunmuş əsərlərin bib lio qrafi yası” adlı rüblük nəşrlər çap et dirir, 1955-ci ildə məcburi nüsxə haqqında qanun qəbul edilir. 1957-ci ildən biblioqrafi k vəsaitlərin, 1959-cu ildən almanlar haqqında xarici nəşrlərin, 1968-ci ildən mikronəşrlərin qeydini aparan xüsusi orqanlar çap olunur. 1968- ci ildə ADR-də alman kitabxanası bütün ölkədə biblioqrafi k işi əlaqələndirən və ona rəhbərlik edən mərkəzə çevrilir. 1971-ci ildən cari milli biblioqrafi ya or- qanlarının tədricən EHM vasitəsilə nəşrinə başlanır. 1972-ci ildən “C” se- riyası, 1973-cü ildən “Biblioqrafi yanın biblioqrafi yası”, 1974-cü ildən isə “Alman milli biblioqrafi yası”nın bütün seriyaları və onun kumulyasiyaları EHM vasitəsilə hazırlanır. AFR-da eyni analoji əhatəliklə cari biblioqrafi k göstəricilər nəşr olunur. 1947-ci ildən çap olunan “Alman bib- lioqrafi yası. Hə əlik siyahı” 6 seriyada çap olunur. A)– kitab nəşriyyatları tə- rə fi ndən buraxılmış kitabları, B) – digər təşkilatlar tərəfi ndən buraxılmış kitabları, C)– xəritələri, D) – ali məktəblərin elmi əsərlərini, T) – qramafon vallarını, N)– Almaniya və almanlar haqqında yeni nəşrləri əhatə edir. Frankfurt şə hə- rindəki Alman kitabxanası 1951-ci ildən “Alman biblioqrafi yası. Yarımillik siyahı” və “Alman biblioqrafi yası. Beş illik siyahı” da nəşr etdirir. 1973-cü ildə kitabxana tərəfi ndən yeni format qəbul olunur.
Yüklə 35,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|