ADRENAL VE GONADAL HASTALIKLAR
KILAVUZU
HAZIRLAYANLAR
(Soyad alfabetik sırasına göre)
Ersin Akarsu
Hulusi Atmaca
Mustafa Kemal Balcı
Erol Bolu
Ramis Çolak
Berrin Demirbaş
Rıfat Emral
Melek Eda Ertörer
Gül Gürsoy
Ayşe Nur İzol
Pınar Kadıoğlu
Nur Kebapçı
Fahrettin Keleştemur
İlhan Tarkun
Fatih Tanrıverdi
Kürşad Ünlühızarcı
Murat Yılmaz
Adrenal ve Gonadal Hastalıklar Çalışma Grubu tarafından hazırlanmıştır.
2011
- ANKARA
5
SUNUM
Değerli Meslektaşlarım,
T
anı
ve tedavi rehberleri, özellikle günümüz çalışma koşullarında güncel literatürü
devamlı ve ayrıntılı izleme fırsatı bulamayan meslektaşlarımıza, kanıta dayalı veri-
lerin değerlendirmesiyle ülkemiz koşullarına da uygun olabilecek bir öneriler paketi
sunmayı hedefl emektedir.
Her hasta için ayrılan sürenin kısıtlı olduğu çalışma şartlarında bu rehberlere başvur-
mak işlerimizi çoğu zaman kolaylaştırmakta ve hata riskini azaltmaktadır.
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Çalışma grupları
üyelerinin özverili ça-
lışmaları ile hazırlanan bu rehberler, tamamen derneğimiz olanakları ile hazırlanmış
ve yayımlanmış bulunmaktadır. Gıda ve ilaç endüstrisi gibi başka bir kaynaktan destek
alınmadığından bir çıkar çatışması bulunmamaktadır.
Yararlı olması dileği ile katkıda bulunan tüm üyelerimize teşekkür ederim.
Saygılarımla,
Prof. Dr. A. Sadi Gündoğdu
TEMD Başkanı
6
ÖNSÖZ
Değerli Meslektaşlarım,
A
drenal bezler ve gonadlar hayati öneme sahip ve neslin devamıyla
ilgili hormonla-
rın sentez ve salınım yerleri olmaları nedeniyle hiç şüphe yok ki endokrinolojinin
en ilgi çekici ve önemli salgı bezlerindendir. Öte yandan sekonder hipertansiyonun
endokrin nedenleri denince ilk akla gelen organ da adrenal bezlerdir. Son yıllarda
endokrinolojinin her alanında olduğu gibi adrenal bez ve gonad hastalıkları ile ilgili
konularda da pek çok yeni gelişmeler ortaya çıkmıştır. Özellikle rastlantısal
saptanan
adrenal kitlelerin klinik pratikte giderek daha sık görülmeye başlaması, diğer yandan
bu kitlelerin düşük düzeylerde hormon salgılayarak subklinik sendromlara neden ola-
bildiklerinin anlaşılması, konuyu daha da karmaşık ama bir o kadar da ilgi çeker hale
getirmiştir. Yine gonad hastalıkları çeşitlenmiş, örneğin transseksüalizm ve transseksü-
el kişilerin seks hormon tedavilerinin de endokrinoloji tarafından yönlendirilmesinin
zorunluluğu, bu alandaki perspektifi de ister istemez değiştirmiştir.
Bütün
bu nedenlerden ötürü, artık adrenal bez hastalıkları denildiğinde yalnız Addison
hastalığı, feokromositoma, Conn sendromu ya da adrenal Cushing sendromundan, ve-
yahut gonad hastalıkları denildiğinde yalnız hipogonadizmden bahsediyor değiliz. Ko-
nular hem farklılaştı, hem de karmaşık hale geldi. Bu yüzden her konuyu kendi başlığı
altında konunun uzmanlarından dinlemek de gereklilik oldu. İşte
bu Adrenal Bez ve
Gonad Hastalıkları Kılavuzu da bu gereklilikten hareketle çalışma grubumuzun değerli
üyelerinin katkılarıyla hazırlandı. Elbette eksik bırakılan konular olmuştur. Zaman için-
de konulara yenileri eklendikçe ve gerektikçe kılavuz da Türkiye Endokrinoloji ve Meta-
bolizma Derneği’nin katkılarıyla yenilenecektir. Bu vesileyle kılavuzun hazırlanmasında
katkı sağlamış olan tüm Adrenal ve Gonadal Hastalıklar Çalışma
Grubu üyelerine teşek-
kür ediyorum. Saygı ve sevgilerimle.
Prof. Dr. Rıfat EMRAL
Adrenal ve Gonadal Hastalıklar Çalışma Grubu Başkanı
