Adrenalgonad indb

24
ADRENAL VE GONADAL HASTALIKLAR ÇALIŞMA GRUBU
Metaztatik hastalıklarda adrenalleri etkileyebilir. Lenfoma, akciğer, meme karsinomları adrenal me-
tastazların çoğunu oluşturur. Böbrek, melanom, over karsinomları da adrenal beze metastaz yaparlar. 
6. Bilateral Adrenal insidentalomalar
İki tane geniş adrenal insidentalamo serininin analizlerinde (887 ve 202 hastalık) bilateral adrenal kitle 
vakaların %10-15’inde bildirilmektedir. Bilateral adrenal kitleler metastatik hastalık, konjenital adrenal 
hiperplazi, kortikal adenomlar, lenfoma, infeksiyon (tüberküloz, fungal), hemoraji, ACTH-bağımlı 
Cushing, feokromositoma, amiloidozis, adrenal bezin infi ltratif hastalıkları ve ACTH-bağımsız bila-
teral makronodular adrenal hiperplazi olabilir. Bir çalışmada, 208 adrenal insidentalomalı hastanın 
19’unda adrenal metastaz tespit edilirken, bunlarında 10 tanesinde bilateral tutulum mevcutmuş.
Tablo 1. Adrenal İnsidentalona nedenleri ve sıklığı
Ortalama( %)
Dağılım
Klinik Çalışmalar
Adenom
80
33-96
 Non fonksiyone
75
71-84
 Kortizol sekrete eden
12
1.0-29
 Aldosteron sekrete eden
2.5
1.6-3.3
Feokromositoma
7.0
1.5-14
Karsinoma
8.0
1.2-11
Metastaz
5.0
0-18
Cerrahi Çalışmalar
Adenom
55
49-69
 Non fonksiyone
69
52-75
 Kortizol sekrete eden
10
1.0-15
 Aldosteron sekrete eden
6.0
2.0-7.0
Feokromositoma
10
11-23
Karsinoma
11
1.2-12
Miyelolipom
8.0
7.0-15
Kist
5.0
4.0-22
Ganglionöroma
4.0
0-8.0
Metastaz
7.0
0-21

---

25
ADRENAL VE GONADAL HASTALIKLAR KILAVUZU 2011
Tanısal Yaklaşımlar
Adrenal insidentalomalar için henüz en uygun tanısal yaklaşımda fi kir birliği yoktur. Bununla bera-
ber tanıya dikkatli bir hikâye ve fi zik muayene ile başlanmalı, adrenal hiperfonksiyone veya malign 
hastalıklara odaklanmalı ve hormonal testler yapılmalıdır. 
Klinik değerlendirme: Dikkatli bir klinik değerlendirme ile insidentaloma hakkında önemli bir fi kir 
sahibi olunabilir. Klinik değerlendirmede detaylı bir anamnez ile altta yatan feokoromositoma veya 
kortizol fazlalığına bağlı semptomlar tespit edilebilir. Ailesel geçişli hastalıklar için aile hikâyesine 
odaklanılmalıdır. Dikkatli bir fi zik muayene yapılmalıdır. 
Fonksiyonel değerlendirme: Adrenal insidentaloma vakalarında değerlendirilmesi gereken diğer bir 
soru da ise kitlenin fonksiyonel olup olmadığıdır. Adrenal insidentalamoların büyük çoğunluğu non 
fonksiyonel iken, %15 kadarı fonksiyoneldir. Adrenal adenomlar feokromasitoma, aldosteronoma, 
Cushing sendromu, hiperandrojenizm klinik tabloları oluşturacak hormon aktivitesi gösterebilirler. 
Retrospektif çok merkezli bir çalışmada, 1096 adrenal insidentelamo vakasında kitlelerin %85’i non-
fonksiyonel iken, % 9 kortizol sekrete eden ve subklinik CS’na neden olan adenom, %4 feokromasi-
toma, %2 aldosteronoma bulunduğu bildirilmektedir. İnsidentalomalı bir olguda bu klinik tablolar 
araştırılmalıdır ancak hormonal aktivitesine karar vermek için yapılacak araştırmaların cost-eff ective 
olması gerekir. Bu nedenle insidentalomalı hastalara adrenal bez ile ilgili tüm laboratuar testleri 
yerine klinik şüphe durumuna göre hormonal değerlendirme yapılmalıdır. Bu amaçla öncelikle 24 
saatlik idrarda kortizol, katekolaminler, plazma aldosteron ve renin ölçümleri genellikle yeterlidir. 
Klinik bulgulara ve bazal hormon sonuçlarındaki şüphe durumuna göre Cushing sendromu, feok-
romositoma, aldosteronoma, androjen salgılayan adenoma tanıları için daha hassas dinamik testler 
yapılmalıdır. Adrenal metastazlı hastalar eğer vasküler değilse veya feokromositoma kliniği yoksa 
rutin 24-saatlik idrar fraksiyone metanefrinlerin ve katokolominlerin ölçülmesi önerilmiyor 
Malignite için değerlendirme
Primer adreno kortikal karsinom oldukça nadirdir. Fakat diğer kanserler, özellikle akciğer kanserler, 
adrenal beze metastaz yapabilir. Kitlenin boyutu ve görüntü özellikleri tümörün malign veya benign 
olup olmadığını belirlemede yardımcı olabilir.
Boyut: Adrenal kitlenin maksimum çapı malignensi için belirleyici olabilir. 887 adrenal insidentala-
molu hastanın değerlendirildiği bir çalışmada; kitle boyutunun 4 cm’den daha fazla olması adreno-
kortikal karsinomlarları %90 sensisivite ile tespit ettiği görülürken daha düşük spesifi siteye sahip ol-
duğu bildirilmektedir. Bu nedenle, adrenal kitle boyutu, tedavi kılavuzu olarak tek parametre olarak 
kullanılmamalıdır. Özellikle, kitlenin radyolojik özellikleriyle birlikte değerlendirilmelidir. 
Radyolojik bulgular: — Malign-benign ayırımında görüntüleme yöntemlerinden elde edilen bul-
gulardan yararlanılmalıdır 
Bilgisayarlı Tomografi  (BT), Magnetik Rezonans (MR): MRI veya BT de 3 veya 5 mm’ lik kesitler 
adrenal tümörün histolojik tipini tespitinde kullanılabilir. BT adrenal bezi görüntülemede ideal bir yön-
temdir. Tomografi de kontur düzensizliği, komşu dokulara invazyon, retroperitoneal lenf nodu varlığı 
adrenal karsinom için önemli ipuçlarıdır. Tespit edilen kitlenin yağ oranı tomografi k dansiteyi belirler. 
Yağ oranı arttıkça tomografi k dansite düşer (Hounsfi eld ünitesi, HU). Benign kitlelerde yağ oranı yük-
sek, malign oluşumlarda ise yağ içeriği oldukça düşük olur; bu gerçekten yola çıkarak yapılan analizler-
de, literatürde bugüne kadar 0 HU dansitesinin altında hiç bir adrenal malignansinin rapor edilmediği 
dikkat çekmiştir. Kitlenin dansitesi ortalama 10 HÜ’den küçük ise; “adenom” olarak kabul edilir.

---