А. Низомов, Н. Алимқулов, З. Тилляходжаева табиий географик жараёнлар



Yüklə 2,53 Mb.
səhifə1/17
tarix09.10.2023
ölçüsü2,53 Mb.
#126441
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17
А.Низомов Tabiiy geografik jarayonlar - kitob -2015




ЎЗБЕКИСТОН РЕСИУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ


А.НИЗОМОВ, Н.АЛИМҚУЛОВ,
З.ТИЛЛЯХОДЖАЕВА



ТАБИИЙ ГЕОГРАФИК
ЖАРАЁНЛАР

(Ўқув қўлланма)


ТОШКЕНТ - 2015


УЎК: 911.2 (075)
КБК 26.8я73
H-S7


Н-57 А.Низомов, НАлимқулов, З.Тилляходжаева. Табннй геог-
рафик жараёнлар. (Ўқув қўлланма). -Т.: «Fan va texno-
logiya», 2015, 112 бет+8 раем.
ISBN 978-9943-4349-1-2
Ушбу ўқув кўлланма табиий географик жараёнлар, уларнинг илмий ўрганилиш
даражаси, генетик тур лари, келиб чиқшпига кура таснифлаеиши ҳақида тушунчалар
беради. Шу билан биргаликда, ушбу китобда табиий географик жараёнларнинг
тектовик қаракатлар, иқлим, сув, музликлар, гравитацион куч ҳамда антропогея омил
таъсирида шаклланипшга хос назарий аоослари очиб берилган.
Уқув қулланма география, геология, инженер лик геологияси йўналишларининг
бакалаврлари, катта илмий ходимлар ҳамда ўқитувчилар учун мўлжалланган.
***
Настояире учебное пособие дает понятие о физико-географических процессах,
истории научного исследования и классификации их по генетическому происхож-
дению. В том числе, в этом учебном пособие освещаются вопросы о их происхождении
в связи с тектоническими силами, климатическими факторами, водными потоками»
деятельностью ледников и антропогенных сил.
Книга рассчитана на специалистов-географов, преподователей ВУЗов, научных
сотрудников, магистров и бакалавров.
***
The manual gives the presents ponty about physiographic processes, their scientific
research and their classification by a genetic prozhkhozhdeoiye. Including, in this educational
a grant questions about proskhozhdny them in connection with tectonic forces, climatic
factors, water streams activity of glaciers and anthrcpogenous forces are taken up.
The book is calculated on spesalist of geographers of teachers of higher education
insitution, research associates, masters and bachelors.
Масъул мужаррнр:
А.Рақматуллаев - Самарканд давлат университета «Ландшафтшунослик ва
гидрометеорология» кафедраси доценти, г.ф.н.
Тақризчилар:
П.Баратов -Ниэомий номидаги Тошкент давлат педагопжа университета «География ва
уни ўқигаш методикаси» кафедраси профессора г.ф.н.;
Ў.Абдуназаров - М. Улугбек номидаги Узбекистан Миллий университета «Табиий
география» кафедраси доценти, г.ф.н.
Ўкуе кулланма Низаний номидаги Давлат педагогика университетининг
2014 йил 16январдаги 6-сонли царорига асосан нашр этилди.



ISBN 978-9943-4349-1-2


© «Fan va texnologiya» нашриёти, 2015.



КИРИШ
Эндоген ва экзоген кучлар таъсирида содир бўладиган
барча ҳодисаларнинг аксарият қисми табиий географик жара-
ёнлар тарзида юз беради. Демак, табиий географик жараёнлар
табиатдаги модда ва энергия алмашиниши, шакл ўзгариш-
лари ҳамда ривожланишига сабаб бўлувчи барча турдаги
ҳодисалар асосидир. Улар ташқи тузил иши, миқёси ва албатта
шаклланиши жиҳатидан турлича (карст, суффозия, сурилма,
эрозия, ботқоқланиш, шўрланиш, иккиламчи шўрланиш,
музликларнинг ҳаракати туфайли юзага келадиган жараёнлар
ва ҳоказо) тарзда ташқи муҳитга ўз таъсирларини ўтказади.
Шу тариқа уларнинг табиатдаги тутган роли хдм бир-
бирларидан фарқланади.
Табиий географик жараёнлар тог жинсларининг емири-
лиши, тоғ жинслари табиий курсаткичларининг ўзгариши,
уларнинг ётиш ҳолати, рельеф шаклланиши, ер пўстининг
тузилиши, ернинг ички қисми ўзгаришида акс этар экан, улар
билан боғлиқ равишда турли ижобий, салбий ҳолатлар юзага
келиши мумкин. Бу ҳолатлар аҳоли ҳаётининг хавфсизлиги
турли ижтимоий муаммолар, деҳқончилик, чорвачилик,
ўрмончилик, қурилиш ишлари каби масалаларда ўз аксини
топади.
Фаннинг мақсади. Табиий географик жараёнларнинг
шаклланиши, ривожланиши ва географик шароитга боғлиқ
ҳолда тарқалиши ҳақида билимлар бериш.
Фаннинг вазифалари:

  • табиий географик жараёнларни ўрганишнинг долзарб-
    лигини аниқлаш ва генетик жиҳатдан таснифлаш;

  • табиий географик жараёнларнинг турларини ўрганиш;

  • табиий географик жараёнларни ўрганишнинг илмий,
    амалий аҳамиятини тахдил этиш.



Yüklə 2,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə