Xülasə Əsaslar Tərif Epidemiologiya etiologiya Patoziologiya
Yüklə 1,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qrip infeksiyası Prolaktika
- İkinci prolaktika
Qrip infeksiyası Prolaktika • Yumurta ilə qidalanmadığı məlum olan, lakin aparılmış allerqoloji müayinə nəticəsində yumurtaya qarşı allergiyasının olduğu şübhə edilən şəxslər peyvənd aparılmazdan əvvəl allergik vəziyyətlərin müalicəsi üzrə təcrübəyə malik həkimlə məsləhətləşməlidirlər. • Qrip vaksininə qarşı keçmişdə ağır dərəcəli allergik reaksiyası olmuş şəxslərdə reaksiyanı törədən komponentdən asılı olmayaraq, peyvəndin növbəti dəfə təyini əks-göstərişdir. Anamnezdə allergiya olub-olmamasından asılı olmayaraq, bütün peyvəndlər analaksiyanın cəld aşkarlanması və müalicəsi üçün adekvat personal və vasitələrlə təchiz olunmuş şəraitdə aparılmalıdır Peyvəndin ikimərhələli şəkildə təyini və peyvəndlə yanaşı dəri sınağının qoyulmasına ehtiyac yoxdur. [43]
Hazırda 18 yaş və ondan böyük şəxslərdə həşərat orqanizmində virusun ekspressiyası sistemi və rekombinant DNT texnologiyası ilə hazırlanmış üçvalentli peyvənd mövcuddur. Digər peyvəndlərdən fərqli olaraq, bu peyvəndin istehsalı prosesində qrip virusu və ya yumurtadan istifadə edilmir. Resipiyentin yaşı, mövcud immunitetin səviyyəsi və virusun sirkulyasiya edən spesik ştammlarına dair düzgün proqnoz verilməsindən asılı olaraq peyvəndin eektivliyi fərqli ola bilər. [6]
[44]
[45]
[46]
[47]
[48]
[49] [50]
[51]
2[A]Evidence Əzələdaxili inaktivasiya olunmuş vaksin: • Dəqiq seroloji müayinə əsasında müəyyən edilmişdir ki, kontrol qrupla müqayisədə inaktivasiya olunmuş əzələdaxili peyvənd vurulmuş yetkin yaşlı sağlam şəxslərdə A və B qripi virusuna yoluxma ehtimalı əhəmiyyətli dərəcədə (13.4% və 1.7%), kliniki qrip infeksiyası isə nisbətən aşağı dərəcədə azalır. [44]
[45]
Diri inaktivasiya olunmuş intranazal vaksin: • Peyvənd aparılması zamanı ağır dərəcəli febril xəstəliklər (19%), yuxarı tənəüs yollarının febril xəstəlikləri (24%) və yuxarı tənəüs yollarının febril xəstəlikləri səbəbindən itirilmiş iş günlərinin sayında (28%) əhəmiyyətli azalma müşahidə edilir. [46]
Dəridaxili inaktivasiya olunmuş vaksin: • Dördvalentli dəridaxili peyvəndin təhlükəsizlik və immunogenliyi iki müxtəlif üçvalentli dəridaxili formulyasiyanın müqayisəsi vasitəsilə təsdiq edilmişdir. [53]
Dördvalentli dəridaxili peyvəndin eektivliyinə dair məlumatlar mövcud deyil. Əzələdaxili inaktivasiya olunmuş peyvənd ilə diri inaktivasiya olunmuş intranazal peyvəndin müqayisəsi: • İki peyvəndin müqayisə edildiyi tədqiqatlarda əkmə üsulu ilə təsdiq edilmiş qripə qarşı hər iki vaksinin bənzər eektivliyə malik olduğu müəyyən edilmişdir. [47]
Bununla belə, bir tədqiqatın nəticələri göstərmişdir ki, əkmə vasitəsilə təsdiq edilmiş B qripi virusu infeksiyasına qarşı inaktivasiya olunmuş peyvənd diri durulaşdırılmış peyvənddən daha üstündür (80% və 40% eektivlik). [48]
Ahıl yaşlı xəstələrdə peyvəndin eektivliyi: • Qripdən ölüm hallarının əksəriyyəti ahıl yaşlı xəstələrdə baş verir (65 yaş və yuxarı). [18]
[54] Sistematik icmal vasitəsilə müəyyən edilmişdir ki, ahıl yaşlı sağlam şəxslərlə müqayisədə uzunmüddətli baxım müəssisələrində yaşayan şəxslərdə peyvənd olunmanın sağlamlıqla bağlı nəticələri daha nəzərəçarpandır. [17] Ümumiləşdirilmiş koqorta tədqiqatının metaanaliz aparıldıqdan sonra nəşr olunmuş nəticələrində qeyd edilir ki, peyvənd olunmuş ahıl yaşlı şəxslərdə ölüm göstəricisi əhəmiyyətli dərəcədə azalır (1.0%, peyvənd olunmamışlarda isə 1.6%). [19] Ahıl yaşlı şəxslərdə hər il peyvənd olunma ölüm göstəricilərini yaxşılaşdırır. [55]
Yüksək dozalı vaksinasiya və qeyri-qrip mövsümündə immunitetin aşağı titrlərlə gücləndirilməsi ahıl yaşlı şəxslərdə faydalara malik ola bilər. [56]
[57]
[58]
Giyen-Barre sindromu (GBS) riski: PROFİLAKTİKA BMJ Qabaqcıl Praktika mövzusunun bu PDF sənədi ən son olaraq yenilənmiş internet variantına əsaslanır: Nov 30, 2017. BMJ Qabaqcıl Praktika mövzuları müntəzəm olaraq yenilənir və mövzuların ən son variantı buradan əldə edilə bilər bestpractice.bmj.com .Bu məzmunun istifadəsi bizim qaydalara müvaqdir İmtina. © © BMJ Publishing Group Ltd 2018. Bütün hüquqlar qorunur. 7
Qrip infeksiyası Prolaktika PROFİLAKTİKA • GBS periferik sinirlərin kəskin autoimmun pozğunluğu olaraq, həssas şəxslərdə infeksiyadan, nadir hallarda isə immunizasiyadan sonra inkişaf edir. ABŞ-da 1976-cı ilə aid donuz qripi peyvəndi (donuzdan alınmış A tipli H1N1 qripi, A/NJ/76 subtipi) ilə GBS riskinin artması arasında assosiasiya aşkar edilir. [59] Qrip vaksini ilə əlaqədar vaksinlərin arzuolunmaz təsirlərinin milli qeydiyyat sistemində qeydə alınan GBS hallarının sayı 1992-1993-cü ildə 37-dən 1993-1994-cü ildə 74- ə qalxmışdır. Bu xəstəlik hadisələrinin tədqiqi göstərmişdir ki, iki mövsümü kombinə etdikdə uyğunlaşdırılmış nisbi riskin 1.7 təşkil etməsi qripə qarşı peyvənd edilmiş bir milyon əhaliyə əlavə olaraq 1-dən azacıq artıq GBS hadisəsi düşdüyünü söyləməyə əsas verir. [60] Belə görünür ki, bu risk təbii yolla baş verən qripin təşkil etdiyi ümumi risklə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə azdır. • Anamnezdə qrip peyvəndi olunduqdan sonra 6 həftə ərzində GBS-in olması bu halın təkrar baş vermə riski olduğuna görə qrip vaksininin təyini zamanı ehtiyat tədbirini tələb edir. Bu vəziyyətlərdə peyvənd olunmanın risk və faydaları nəzərdən keçirilməlidir. [39]
Həm oseltamivir, həm də zanamivirin yoluxmadan qısa müddət sonra yoluxmuş şəxsə təyin edildikdə infeksiyanın prolaktikası üçün eektli olduğu nümayiş etdirilmişdir. [106]
Bir tədqiqatda müəyyən edilmişdir ki, mövsümi qripəbənzər xəstəlik əlamətləri olan ilkin xəstənin ailə üzvlərinə 48 saat ərzində oseltamivirin peroral və ya zanamivirin inhalyasion təyini zamanı ailədaxili təmaslar arasında simptomlarla təzahür edən qrip hallarının sayında əhəmiyyətli azalma müşahidə edilir. [106] Yoluxma baş verdikdən sonra antiviral preparatlarla müalicəvi prolaktika risk qrupları üçün nəzərdə tutulur. [112]
[113]
Metaanaliz nəticələri göstərmişdir ki, oseltamivir böyüklər arasında qrip xəstələrində kliniki simptomların aradan qalxmasınadək keçən müddətdə cüzi azaltma verir, lakin ürəkbulanma və qusma hallarının sayını artırır. [103]
8 BMJ Qabaqcıl Praktika mövzusunun bu PDF sənədi ən son olaraq yenilənmiş internet variantına əsaslanır: Nov 30, 2017. BMJ Qabaqcıl Praktika mövzuları müntəzəm olaraq yenilənir və mövzuların ən son variantı buradan əldə edilə bilər bestpractice.bmj.com .Bu məzmunun istifadəsi bizim qaydalara müvaqdir İmtina. © © BMJ Publishing Group Ltd 2018. Bütün hüquqlar qorunur.
Yüklə 1,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|