Səlcuqların Şirvanı işğal etməsinin nəticələri
Şirvanşah III Mənuçöhrün hakimiyyəti . Gürcülərin Şirvana hücumları
Hər il Səlcuq imperatorluğuna xərac ödəyən Şirvanşahlar XII əsrin
əvvəllərində İraq Səlcuq sultanlığının zəifləməsindən istifadə edib, xarici
siyasətdə dəyişiklik edərək səlcuqlaran üz döndərdi. Belə ki, Şirvanşah III
Mənuçöhr (1120—1160) hakimiyyətə gələrkən:
•
Səlcuqlara illik xəracı ödəməkdən imtina etdi.
•
Xarici siyasətdə Gürcülərlə yaxınlaşdı.
Şirvanşah III Mənuçöhr Gürcüstan çarı IV Davidin qızı, şahzadə Tamarla
evlənmişdi. Buna rəğmən
Azərbaycanın qərb torpaqlarını ələ keçirməyə çalışan
gürcü çarı IV David təcavüzkar siyasət yeridərək, tez-tez Şirvana dağıdıcı yürüşlər
edirdi. I Lakin IV Davidin ölümündən sonra Şirvana olan basqınlar dayandı.
Şirvanşahlar dövlətində sabitlik yarandı.
Şirvanşah I Axsitanın hakimiyyəti
1160-cı ildə Atabəy Şəmsəddin Eldənizin köməyi ilə hakimiyyətə gələn I Axsitan atası III Mənüçöhrdən
fərqli olaraq,
onun yeritdiyi xarici siyasətdə dəyişiklik edərək Səlcuqlarla münasibətləri bərpa etdi və
dostluq
münasibətini yaratdı.
Şirvanşah I Axistanın hakimiyyəti
(1160-1196)
dövründə:
Şirvanşahların qüdrətini artırdı.
Gürcülər, Eldənizlər və Səlcuqlarla dinc münasibətlərini qoruyub saxladı.
Dərbənd hakimliyi yenidən Şirvanşahlardan asılı vəziyyətə salındı
.
Dərbənd keçidi təmir edilərək möhkəmləndirildi.
Ölkə ərazisində çoxlu qalalar, qüllələr, sədlər tikildi
və bərpa edildi.
1175-ci ildə slavyan donanmasının hücumuna məruz
qalan Şirvanşahlar düşməni ölkədən qovdular.
1192-ci ildə Şamaxı zəlzələsindən sonra paytaxt
Bakıya köçürüldü.
I Axsitanın və varislərinin hakimiyyəti illərində
yaranmış siyasi sabitlik Şirvanşahlar dövlətində
iqtisadiyyatın, mədəniyyətin inkişafına səbəb oldu.
QEYD: 1175-ci ildə slavyan donanması Şirvana hücum
edərkən bu zaman gürcülər Şirvanşahlara hərbi kömək etmişdilər.
Şirvanşah I Axsitanın dostluq münasibətləri saxladığı dövlətlər
XI-XII əsrlərdə Şirvanşahlar dövlətinə hücum etmiş qüvvələr
Gürcüstan çarlığı
Atabəylər dövləti
Səlcuq sultanlığı
1066-cı il
Şirvanşahlar səlcuqlardan asılı
vəziyyətə düşdü
Səlcuqlar Azərbaycanın işğalını başa
çatdırdılar
Şirvanşahlar səlcuqlara tabe
oldu
I Fəribürz şah titulundan məhrum
edildi
Şirvanşah I Axsitan Bakı limanında, Oqtay
Sadıxzadənin rəsm əsəri (Azərbaycan Tarix Muzeyi)
a) Şirvanşahlar dövlətinin
gümüş pulu dirhəm. X—
XI əsrlər. b) Mənuçöhr
dövrünə aid mis pul
a)
b)
Şirvanşah hökmdarları XI-XII əsrlərdə
Şirvanşah III Mənuçöhrdən miras qalmış Bakı qalası
Mərdəkandakı Dördkünc və Dairəviqalalar I Axsitanın hakimiyyəti dövründə inşa edilmişdir. Qız qalası isə
I Axsitanın zamanında əsaslı bərpa olunaraq müdafiə qurğusuna çevrilmişdi.
I Fəribürz (1063-1096)
III Mənüçöhr (1120-1160)
I Axistan (1160-1196)
•
Şirvanşahlar
səlcuqlara tabe oldu
•
Şirvanşahlar
səlcuqlardan
asılı
vəziyyətə düşdü
•
Bütün
Azərbaycan
torpaqlarının
Böyük Səlcuq imperatorluğunun
tərkibinə qatılması prosesi başa çatdı
•
Şirvanşahlar
səlcuqlarla
ittifaqdan
çıxaraq onlardan üz döndərdi
•
Şirvanlar Gürcüstan çarlığı ilə
yaxınlaşdı
•
Gürcü çarı IV David Şirvana dağıdıcı
yürüşlər etdi
•
Şirvanşahların
qüdrətini
artırdı
Şirvanşahlar dövləti qüvvətləndi,
•
Dərbənd hakimliyi asılı vəziyyətə düşdü
•
Səlcuqlar, Atabəylər və Gürcü çarlığı ilə
dostluq münasibətlərii quruldu
•
Slavyan donanması darmadağın edildi
Şirvanşahlar
dövləti
Slavyanlar
Gürcülər
Səlcuqlar
Qıpçaqlar