1453
Cahanşahın İran İraqını, Qərbi İranı və Şərqi İranın bir hissəsini ələ keçirməsi
1457
Cahanşahın Şahruxun oğlunu məğlub edərək Cürcanı və Xorasanı tutması
1458
Cahanşahın Teymurilərin mərkəzi Herat şəhərini tutması
1459
Cahanşahla Teymuri hökmdarı Əbu Səid arasında Herat barışığı imzalanması. Herat barışığına
əsasən Teymurilər Qaraqoyunlu dövlətindən vassal asılılığına düşdü və təzminat ödəməli oldu
1465
Cahanşah tərəfindən Təbrizdə “Göy məscid”in inşa edlməsi
1467
Muş döyüşü. Döyüş qaraqoyunluların məğlubiyyəti ilə nəticələndi, Cahanşah döyüşdə öldürüldü və
Bağdada qədər olan ərazilər ağqoyunluların əlinə keçdi
1468
Ağqoyunlu Uzun Həsənin Cənubi Azərbaycanı və Qarabağı ələ kecirməsi. Qaraqoyunlu dövlətinin
süqut etməsi
***
1370-1388
Ağqoyunlu tayfalarının siyasi birliyinin başçısı Pəhləvan bəyin hakimiyyəti.
1394-1434
Qara Yuluq Osman bəyin hakimiyyəti Ağqoyunlu bəyliyinin əsasını qoyulması
1453 16 yanvar
Uzun Həsənin Diyarbəkrdə ....................... qüvvələrini məğlub etməsi
1453-1478
Uzun Həsənin hakimiyyəti.
1461
Osmanlıların Trabzonu fəth etməsi.
1468
Uzun Həsənin Cənubi Azərbaycanı və Qarabağı ələ kecirməsi. Ağqoyunlu dövlətinin əsasının
qoyulması
1468-1501/1503
Ağqoyunlu dövlətinin mövcud olması
1468
Teymuri hökmdarı Əbu Səidin Ağqoyunlulara qarşı müharibəyə başlaması
1468-1469
Teymuri Əbu Səidin Azərbaycana hücumu. Uzun Həsənin Teymuri Əbu Səidin qoşunlarını məğlub
etməsi
1472-1473
Ağqoyunlu-Osmanlı müharibəsi
1473 1 avqust
Malatiya döyüşü. Ağqoyunluların osmanlıları məğlub etməsi
1473 11 avqust
Otluqbeli döyüşü. Osmanlıların ağqoyunluları məğlub etməsi
1474 aprel
Venetsiya diplomatı İosaft Barbaronu Ağqoyunlu sarayına gəlməsi
1474 may
Uzun Həsənin böyük oğlu Uğurlu Məhəmmədin Şirazda mərkəzi hakimiyyətə qarşı qiyam
qaldırması
1474-1477
Uzun Həsənin Gürcüstana yürüş etməsi. Tiflis də daxil omaqla Şərqi Gürcüstan Ağqoyunlu
dövlətinin hakimiyyəti altına düşdü
1478-1490
Sultan Yaqubun hakimiyyəti.
1483
Sultan Yaqub tərəfindən Təbrizdə “Həşt-behşit” saray kompleksinin inşa edilməsi
1490-1492
Baysunqurun hakimiyyəti
1492-1497
Rüstəm Mirzənin hakimiyyəti
1497 əvvəlləri
Gödək Əhmədin Təbrizə gələrək Ağqoyunlu dövlətində hakimiyyəti ələ alması.
1497
Ağqoyunlu dövlətində ikihakimiyyətliliyin yaranması
1497-1501
Yaqub Mirzənin hakimiyyəti
1497-1503
Murad Mirzənin hakimiyyəti
1500
Əbhər sazişi. Ağqoyunlu dövləti şahzadə Murad Mirzə ilə Əlvənd Mirzə arasında iki yerə bölündü,
bütün
1501
Şərur döyüşü. İsmayil Mirzənin başçılığı ilə qızılbaşların Ağqoyunlu Əlvənd Mirzəni məğlub
edərək Ağqoyunluların birinci qolunu süquta uğratması
1503
Almaqulağı döyüşü. İsmayil Mirzənin başçılığı ilə qızılbaşların Ağqoyunlu Murad Mirzəni məğlub
edərək Ağqoyunluların ikinci qolunu və Ağqoyunlu dövlətinisüquta uğratması
AZƏRBAYCAN SƏFƏVİLƏR DÖVLƏTİ
Səfəvilər dövlətinin yaranması və imperatorluğa vevrilməsi
Səfəvilərin Ərdəbil hakimliyi dövrü
XIII əsrdə Ərdəbildə kəndliləri və sənətkarları birləşdirən Sufi dərviş ordeni yarandı. Dərviş ordeni — el-el,
oba-oba gəzib İslamın şiə (İslamda məzhəb) təriqətini təbliğ edən ruhani təşkilatıdır. Səfəvi sülaləsinin yüksəlişi
monqol ağalığı dövrünə təsadüf edir.
Ordenin yaradıcısı Azərbaycanın qədim türk nəsillərindən olan Şeyx Səfiəddin idi. Özlərinə inamı artıran Səfəvi
şeyxləri mövqelərini getdikcə gücləndirirdilər. Səfəvi sufi dərviş təriqəti ilk vaxtlar əsasən Ərdəbil və onun ətraf
yerlərində yayılır və bu yerlərin əhalisi Səfəvilərin müridləri sayılırdılar. Səfəvilər müxtəlif vədlərlə xalq kütlələrini
öz tərəfinə çəkməklə, hakimiyyət uğrunda mübarizəsini gücləndirdilər.
XV əsrin ortalarından etibarən Səfəvilər daha fəal siyasət yeritməyə başladılar. Xalq təfəkkürü yenə də
coşqun gərginlik içərisində çırpınırdı. Şiə ideyaları yenidən ortaya çıxmışdı: xalq həsrətində olduğu xilaskar —
Mehdi, yaxud İmam intizarı ilə yaşayırdı. Kiçik Asiyada güclü təşviqat aparılırdı. Dərviş dəstələri ölkəni gəzib
dolaşır, əhalini həyəcana salırdı. Bu dövrdə Səfəvi təriqətinin başçısı Şeyx Cüneydin başçılığı ilə Səfəvilər Şirvan
və Dağıstana yürüşlər etməyə başladılar. Lakin ilk yürüş uğuesuzluqla nəticələndi. Səfəvilər məğlub olaraq Ərdəbilə
qayıtdılar. Şeyx Cüneyddən sonra onun yerinə oğlu Şeyx Heydər (1460-1488) keçdi.
Şeyx Heydər hakimiyyətə gəldikdən sonra:
•
Səfəvilərin Ərdəbil hakimliyinin sərhədlərini genişləndirdi.
•
Ağqoyunlularla münasibəti daha da möhkəmlətmək üçün dayısı Uzun
Həsənin qızı Aləmşah xatunla evləndi. Uzun Həsən onu böyük təntənə
ilə Ərdəbildə taxta oturtdu.
•
Səfəvi tərəfdarları başlarına imamların şərəfinə 12 qırmızı zolaqlı çalma
qoyurdular. Ona görə onlara qızılbaşlar da deyirdilər.
Uzun Həsənin vəfatından sonra Ağqoyunlu taxtına çıxan Yaqub padşah (Yaqub
Mirzə) da Səfəvilərlə müttəfiqlik və qohumluq münasibətlərini davam etdirdi. Şeyx
Şah İsmayıl
(1501-1524)
1502-1524-cü illərdə
Səfəvilər dövlətinin
bayrağı
Səfəvilər dövlətinin
gerbi
Şeyx Səfi