Tck tanitim semineri notlari

Hapis cezaları

MADDE 46. - (1) Hapis cezaları şunlardır:

a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası.

b) Müebbet hapis cezası.

c) Süreli hapis cezası.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası

MADDE 47. - (1) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası hükümlünün hayatı boyunca devam eder, kanun ve tüzükte belirtilen sıkı güvenlik rejimine göre çektirilir.³⁷

Müebbet hapis cezası

MADDE 48. - (1) Müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca devam eder.

Süreli hapis cezası

MADDE 49. - (1) Süreli hapis cezası, kanunda aksi belirtilmeyen hâllerde bir aydan az, yirmi yıldan fazla olamaz.

(2) Hükmedilen bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezasıdır.³⁸

Yaptırımlar

Ceza hukuku yaptırımlarıyla güdülen amaç suç işlenmesinin önlenmesi, toplumun korunması ve kişinin ıslah edilmesidir. Yeni sistemde yaptırımlar cezalar ve güvenlik tedbirleri olarak ikiye ayrılmıştır.

Suçların cürüm ve kabahat ayırımı kabul edilmeyince, bu ayırıma dayalı olan cezaların farklı gruplandırılmasına da ihtiyaç kalmamıştır. Bunun sonucu olarak 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile, 765 sayılı Türk Ceza Kanununda kabul edilen cezalar sistemi önemli ölçüde değiştirilmiştir.

Cezalarsa bu sistem içerisinde hapis cezası ve adli para cezası olarak ikiye ayrılmaktadır (m. 45).

Hapis cezaları da, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, müebbet hapis cezası ve süreli hapis cezası olarak üçe ayrılmaktadır.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ve müebbet hapis cezası hükümlünün hayatı boyunca devam eder. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının, müebbet hapis cezasından temel farkı infaz rejiminin sıkı güvenlik rejimine tabi tutulmuş olmasıdır. Buna ilişkin hükümler 5275 sayılı Ceza ve Tedbirlerin İnfazına Dair Kanunda yer almaktadır.

Ölüm cezasının kaldırılmış olması ,suçla ihlal edilen hukuki değer ve tehlike boyutu göz önünde tutularak müebbet hapis cezası yanında ne suretle infaz edileceğinin ilgili kanun ve tüzükte gösterileceği, sıkı güvenlik rejimine göre çektirilecek,ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngörülmüştür.

Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 25. maddesi,

a) Hükümlü, tek kişilik odada barındırılır.

b) Hükümlüye, günde bir saat açık havaya çıkma ve spor yapma hakkı tanınır.

c) Risk ve güvenlik gerekleri ile iyileştirme ve eğitim çalışmalarında gösterdiği gayret ve iyi hâle göre; hükümlünün, açık havaya çıkma ve spor yapma süresi uzatılabileceği gibi kendisi ile aynı ünitede kalan hükümlülerle temasta bulunmasına sınırlı olarak izin verilebilir.

d) Hükümlü, yaşadığı yerin olanak verdiği ve idare kurulunun uygun göreceği bir sanat veya meslek etkinliğini yürütebilir.

e) Hükümlü, kurum idare kurulunun uygun gördüğü hâllerde ve onbeş günde bir kez olmak üzere (f) bendinde gösterilen kişilere, süresi on dakikayı geçmemek üzere telefon edebilir.

f) Hükümlüyü; eşi, altsoy ve üstsoyu, kardeşleri ve vasisi, belirlenen gün, saat ve koşullar içerisinde onbeş günlük aralıklarla ve günde bir saati geçmemek üzere ziyaret edebilirler.

g) Hükümlü hiçbir suretle ceza infaz kurumu dışında çalıştırılamaz ve kendisine izin verilmez.

h) Hükümlü, kurum iç yönetmeliğinde belirtilenlerin dışında herhangi bir spor ve iyileştirme faaliyetine katılamaz.

ı) Hükümlünün cezasının infazına, hiçbir surette ara verilemez. Hükümlü hakkında uygulanacak tüm sağlık tedbirleri, tıbbî tetkik ve zorunluluklar hariç ceza infaz kurumlarında, mümkün olmadığı takdirde tam teşekküllü Devlet ya da üniversite hastanelerinin tek kişilik ve yüksek güvenlikli mahkûm koğuşlarında uygulanır.

Şeklindeki düzenleme ile sıkı güvenlik rejiminin nelerden ibaret olduğunu belirtmiştir.

Aynı yasanın 107. maddesine göre;Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını iyi hâlli olarak çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler (birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis, cezasına mahkumiyet, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile birlikte müebbet hapis cezasına mahkumiyet ,ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile birlikte hapis cezasına mahkumiyet,mükerirlik,örgütlü suçlardan mahkumiyet gibi hallerde bu süre değişmektedir).

Müebbet hapis cezası hükümlünün hayatı boyunca (ölünceye kadar) devam eder.İnfaz tarzı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ve infaz tüzüğünde gösterilecektir. Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 107. maddesine göre,yirmidört yıl infazdan sonra şartları mevcutsa hükümlü salıverilebilir (birden fazla müebbet hapis cezasına mahkumiyet, müebbet hapis cezası ile birlikte hapis cezasına mahkumiyet,mükerirlik, gibi hallerde bu süre değişmektedir).Zaman aşımı ağırlaştırılmış müebbet hapis ile müebbet hapis bakımından aynı şekilde düzenlenmiştir.

Hapis cezaları arasında, sadece infaz süresi ve infaz koşulları bakımından bir ayırım öngörülmüştür.Bunlar arasında, cezanın amacı veya hak yoksunluğu bakımından herhangi bir ayırım öngörülmemiştir.

Süreli hapis cezası bakımından önem taşıyan şey bir yıl ve daha az süreli hürriyeti bağlayıcı cezalarının kısa süreli hapis cezası olarak kabul edilmesidir. Kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezalar için, başka bir tedbire çevrilmesi, erteleme, uzlaşma gibi kurumlara yer verilmiştir. Ceza Muhakemesi Kanununda da bazı kurumlar öngörülmüştür. Yani kısa süreli hapis cezaları için seçenek yaptırımlar öngörülmüştür. Bu seçenek yaptırımlardan bir kısmı yürürlükteki 647 Cezaların İnfazı Hakkında Kanunda bulunmaktadır. Ancak burada daha işleyen ve daha çeşitlendirilmiş bir seçenek yaptırımlar sistemi öngörülmüştür.

Süreli hapis cezasının, kanunda aksi belirtilmeyen hâllerde alt sınırı bir ay ve üst sınırı yirmi yıldır (m.49/1).

Kanunda, hükmedilen bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezası olarak kabul edilmiştir (m.49/2).

Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 107. maddesine göre,Hapis cezasının 2/3’ünü iyi halli olarak çekenler talepleri olmasa bile salıverilirler