T. C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı

17 
 
olduğumuz halde Allah yolunda neden savaşmayalım?’ dediler. Kendilerine 
savaş yazılınca, içlerinden pek azı hariç, geri dönüp kaçtılar. Allah zalimleri 
bilir.”
77
        
Ayetten  anlaşılan  o  ki  Musa’dan  sonra  İsrailoğulları’nın  seçkin  kişileri 
peygamberlerine başvurdular ve ondan komutası altında “Allah yolunda” savaşacakları 
bir  hükümdar  tayin  etmesini  istediler.  Peygamberleri  de  onların  bu  tekliflerinde  ciddi 
olup olmadıklarını anlamak için “Ya size savaş yazılır da savaşmazsanız?” diye sordu. 
İsrailoğulları  yurtlarından  çıkarılıp  çocuklarından  uzaklaştırıldıkları  için  savaşmakta 
ısrar  ettiler  ve  “Allah  yolunda  neden  savaşmayalım”  dediler.  Kendilerine  savaş 
yazılınca, içlerinden pek azı hariç, geri dönüp kaçtılar. 
Kur’an,  bu  Kıssası’nın  meydana  geldiği  zamanı  belirtmemiştir.  Yukarıdaki 
ayetten bu olayın Hz. Musa’dan sonra gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Olayın olduğu yılı 
kesin  olarak  belirtmek  mümkün  olmasa  da  dönem  olarak  bu  kıssanın  M.Ö.  1000 
yıllarında gerçekleştiği söylenmiştir. İsrailoğulları, Mısır ve Filistin arasındaki bölgede 
yaşayan  Amâlika
78
  Arapları’nın  kendilerine  yaptıkları  zillet  ve  sıkıntılar  yüzünden 
peygamberlerinden hükümdar göndermesini istemişlerdir.
79
      
İsrailoğulları’nın  kendilerine  bir  hükümdar  göndermesini  istedikleri 
peygamberin  adı  ayette  zikredilmediği  için  o  peygamberin  hangi  peygamber  olduğu 
hususu  müfessirler  arasında  ihtilaf  konusu  olmuştur.  Taberi’nin  tefsirinde  yer  alan 
bilgiye  göre  Vehb  b.  Münebbih  bu  peygamberin  Eşmoyil  (İsmail),  Süddi  Şem’un, 
                                                           
77
 Bakara, 2/246; Tezimizdeki bütün Kur’an ayetlerinin tercümesinde Hayreddin Karaman ve diğerlerinin 
hazırladığı  “Kur’ân-ı  Kerîm  ve  Açıklamalı  Meâli”  ile  Süleyman  Ateş’in  “Kur’ân-ı  Kerîm  ve  Yüce 
Meâli”nden yararlandık. 
78
  Amâlika  (Amalekliler)  Eski  Ahid’de  şahıs  ve  kavim  adı  olarak  zikredilip  Yahudi  milletinin  ezeli 
düşmanı olarak tanıtılır. Tevrat’a göre topluluğun atası Hz. İshak’ın torunu Elifaz’ın cariyesi Timna’dan 
doğan oğlu Amalek’tir. Dünyanın en eski milleti olup ana yurdu Akabe körfezi ile Lut gölü arasında yer 
alan  Edom  ülkesidir.  Milattan  önce  XI.  Yüzyılın  son  çeyreğinde  İsrail  Devleti’nin  kurulması  üzerine 
İsrailoğulları’nı devamlı surette taciz etmişlerdir. Bkz. Sargon Erdem,  “Amâlika”, DİA, Türkiye Diyanet 
Vakfı Yayınları,  İstanbul 1989, c. 2, s. 556-557. 
79
 Yiğit, a.g.e., s. 499. 

---

18 
 
Katade  Yuşa  b.  Nûn  olduğunu  söylemişlerdir.
80
  İbn  Kesîr
 
de  Katade’den  rivayetle  bu 
kişinin Yuşa b. Nûn olduğunu söylemiştir.
81
  
Râzî
 
tefsirinde,  âlimlerden  bazılarının  bu  peygamberin  Yuşa  b.  Nun  olduğunu 
iddia  ettiklerini  ve  ayetteki  “Musa’dan  sonra…”  tabirini  de  buna  delil  getirdiklerini 
aktarmıştır. Ancak Râzî bu görüşü zayıf bularak söyle itiraz etmiştir: 
“Bu peygamberin ve bu topluluğun kim olduğu ancak, ya mütevatir haberle 
bilinir  veya  haber-i  vahidle  bilinir.  Bu  konuda  mütevatir  bir  haber  mevcut 
değildir.  Haber-i  vahid  ise  zan  ifade  eder.  ‘Musa’dan  sonra…’  tabiri  o 
peygamberin  Hz.  Musa’dan  sonra  olduğunu  gösterebileceği  gibi,  herhangi 
bir zaman sonra gelebileceğini de gösterir.”
82
 
Kitab-ı  Mukaddes’e  göre  bu  peygamber  Hâkimlerin  sonuncusu  olan 
Samuel’dir.
83
  Kitab-ı  Mukaddes’ten  üç  farklı  Samuel  tespit  edildiği  için  bunun 
diğerleriyle  karıştırılmaması  gerekir.  Kitab-ı  Mukaddes’ten  tespit  edilen  üç  farklı 
Samuel  şunlardır:  “Shiloh’da  rahip-peygamber  olan  Samuel  (I.  Samuel  1/1-4),  Zuph 
toprağından yerel “kâhin” olan Samuel (I. Samuel 9/1-10), kral atayıp kral indiren son 
hâkim olan Ramah Samuel  (I. Samuel 7/3-8,22; 10/17-25)”
84
dir.  
Kitab-ı  Mukaddes’e  göre  Samuel’in  babası  Elkana,  annesi  ise  Hanna’dır.
85
 
Elkana karısı Hannay’la birleşir. Zamanı gelince Hanna gebe kalır ve bir erkek çocuğu 
doğurur.  Hanna:  “Onu  Rab’den  diledim.”  diyerek  adını  Samuel
86
  koyar.
87
  Samuel 
sütten kesildikten sonra  onu Rab’be  adar.
88
  Küçük  Samuel  Kâhin  Eli’nin  gözetiminde 
Rab’bin hizmetinde kalır.
89
 Samuel büyürken Rab onunla birlikte olur.
90
  
                                                           
80
  Ebu  Cafer  Muhammed  b.  Cerîr,  et-Taberî  (ö.  310  H.),  Câmiu’l-Beyân  fî  Te’vili’l-Kur’an,  Tahk.: 
Ahmed Muhammed Şâkir, 1. Baskı, Müessetü’r-Risale, Beyrut 1420/2000, V/293. 
81
  Ebu’l-Fidâ  İsmail,  İbn  Kesîr,  Tefsiru’l-Kur’anı’l-Azîm,  Tahk.:  Sâmi  b.  Muhammed  b.  Selamet,  2. 
Baskı, Dar’u Tayyibe, 1420/1999, I/664. 
82
 Râzî, a.g.e. ,VI/502. 
83
 Kitab-ı Mukaddes, I. Samuel, Giriş, s.284. 
84
 Nevin Reda “The Qur’anic talut (Saul) and the Rise of the Ancient Israelite Monarchy” Çev.: Mustafa 
Şentürk,  Kur’an’ın  Tâlût’u  ve  Antik  Yahûdî  Krallığının  Yükselişi,  Hitit  Üniversitesi  İlahiyat  Fakültesi 
Dergisi, 2010/1, c. 9, Sayı: 17. s. 213. 
85
 Kitab-ı Mukaddes, I. Samuel, 1/1-2. 
86
 “Samuel” “Tanrı duyar” anlamına gelir.  Kitab-ı Mukaddes, I. Samuel, 1/20’nin dipnotu. 
87
 Kitab-ı Mukaddes, I. Samuel, 1/20. 
88
 Kitab-ı Mukaddes, I. Samuel, 1/24-28. 
89
 Kitab-ı Mukaddes, I. Samuel, 2/11. 

---