T c cumhurđyet üNĐversđtesđ EĞĐTĐm bđLĐmlerđ enstđTÜSÜ
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tablo 2. Işıkların Renk Kalitesi Işık kaynağı Mavi Işık Yeşil Işık
- 2.2. IŞIK VE RENK
- Resim 7.
- 2.2.1. Çıkarıcı Renk Sentezi
- Şekil 18.
- 2.2.2. Toplamsal Renk Sentezi
25 Tablo 2. Işıkların Renk Kalitesi Işık kaynağı Mavi Işık Yeşil Işık Kırmızı ışık Gün Işığı %33 %34 %33 Berrak Flaş Lambası %26 %34 %40 Fhotoflood %21 %34 %45 Normal Ev Lambası %11 %34 %55 2.2. IŞIK VE RENK Renk oluşumu ışığa bağlıdır. Eğer önceden düşünüldüğü gibi renk yalnızca nesneye bağlı olsaydı, ışık farklılaşmalarına göre nesnenin renginde değişim meydana gelmezdi. Bilinmektedir ki, nesneler farklı aydınlatmalarda çok ayrı görünümler kazanmaktadır. Işık, bir enerji kaynağından gözümüze gelen ışının elektromanyetik dalgalara dönüşmüş halidir. Bizim için önemli olan beyaz ışık, aynı zamanda insanın görme boyutları içinde kalan bölümü de oluşturur. Çağdaş bilimin açıklamalarına göre, elektromanyetik dalgalardan meydana gelen renklerin farklılaşmaları, bu dalga boylarının ve titreşimlerinin değişik olmasından doğar. Yani her renk farklı dalga boylarında titreşimleri bize göndermektedir (Temizsoylu, 1987: 10). Görünür spektrumun dalga boyu, koyu mor halinde aşağı yukarı 400 nm.’den, koyu kırmızı halinde aşağı yukarı 700 nm.’e kadar uzanır. Đnsan gözü en fazla 550- 600 nm.’ye yani sarı-yeşil ışığa karşı duyarlıdır (Akıncı, 2004:6). 26 Resim 7. Newton’un Prizma Deneyi Bu olay 17. Yüzyılda René Descartes ve Sir Đsaac Newton, Prizma Deneyi’nde, bir odayı kararttıktan sonra güneş ışığını yani beyaz ışığı ince bir delikten odaya yansıtmıştır. Bu ışığı saydam bir prizmadan geçirip bir ekran üzerine düşürmüştür. Ekran üzerine düşen ışığın artık beyaz olmayıp gökkuşağında görülebilen yedi renk ışığa ayrıldığı görülür (Çağlarca, 1986:5,6). Bu olaya “spektrum (tayf)” denir. Işığın, genellikle beyaz ışığın kırılma sırasında bir spektrum halinde yani kendini oluşturan tayf renklerine ayrılarak yayılmasına “renklere ayrılma” denir. Bu yedi renk: kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert ve mor’dur. (Resim 7) 27 Şekil 17. Görünür Spektrum Grafiği Görünür ışınların meydana getirdiği spektrum bütün elektromanyetik spektrumun sadece bir kısmını oluşturur. Görülemeyen başka radyasyonlar da bulunmaktadır. Dolayısıyla bu yedi renkten oluşan görünür kısma “görünür spektrum” adı verilir ve bu renkler bu dalga boyundaki ışınların insan gözü üzerinde uyandırdığı sübjektif etkilerdir (Gökgöz, 1977:28). (Şekil 17) Beyaz ışığın yedi ayrı renge ayrılmasının sebebinin, beyaz ışığı oluşturan değişik dalga boyundaki diğer renk ışınların değişik miktarlarda kırılmaları olduğunda değinilmişti. Beyaz ışığın bu şekilde renklere ayrılması az çok bütün saydam cisimlerde meydana gelir. 28 Tablo 3. Renklerin Dalga Boyu ve Titreşim Değerleri Renk Dalga boyu Saniyedeki Titreşim Sayısı Kırmızı 720-610 400-470 milyar Turuncu 610-590 470-520 milyar Sarı 590-570 520-590 milyar Yeşil 550-510 590-650 milyar Mavi 480-450 650-700 milyar Çivit mavi 450-430 700-760 milyar Mor 430-380 760-800 milyar Yukarıda isimlendirilmiş olan renklerden kırmızı, insanın görebildiği en uzun elektromanyetik dalga boyunda (780nm.) olan bir renktir. Kırmızıdan uzun dalga boyu olup da görülemeyen ışıklara “kızılötesi ışıklar” (infrared ışıklar) denir. Görülebilen en kısa dalga boyundaki ışık ise mordur (380nm.). Mordan daha kısa dalga boyuna sahip olan ışıklara ise “morötesi ışıklar” (ultraviyole ışıklar) denir (Akıncı, 2004:8). (Tablo 3) Renk oluşturmada başlıca iki yöntem vardır. Bunlardan birincisi toplamsal, diğeri ise çıkarımsal renk sentezidir. 2.2.1. Çıkarıcı Renk Sentezi Beyaz ışık; kırmızı, mavi ve yeşil ışığın toplamından meydana gelmektedir. Çıkarma yöntemi, beyaz ışıktan belli ışınları çıkarmak demektir. Beyaz ışıktaki temel üç renkten biri çıkarıldığında diğer ikisinin karışımı yeni bir renk oluşturur. Kırmızı çıkarıldığında, mavi ve yeşil dalga boyları cyan (mavi-yeşil.) rengini oluşturur. Yeşil çıkarıldığında, kırmızı ve mavi dalga boyları magenta (mavili kırmızı ya da kırmızılı mor) ortaya çıkarır ve mavi çıkarıldığında, kırmızı ve yeşil dalga boyları sarıyı verir. Cyan, magenta ve sarı ara ışık renkleridir (Çağlarca, 1998:9). 29 Şekil 18. Çıkarıcı Renk Sentezleri Đki çıkarıcı renkte filtre üst üste konduğu zaman beyaz ışıktan iki ana toplamsal ışık çıkmış olur. Örneğin, magenta ve cyan filtreler üst üste konulduğu zaman beyaz ışıktan kırmızı ve yeşil dalga çıkar, geriye sadece mavi kalır. Üç çıkartıcı filtre üst üste konulacak olursa, beyaz ışıkta mevcut olan üç ana toplamsal renk tamamen çıkarılmış olur ve geriye sadece nötral yoğunluk kalır. Nötral yoğunluk, beyazdan kömür siyaha kadar uzanan gri rengin çeşitli tonlarıdır (Gökgöz, 1977:32). (Şekil 18) Dalga boyları, eklemeli renkleri oluşturmak için eşit olmayan oranlarda birleştirilebilirler. Đki birim yeşil ve bir birim kırmızının sonucu sarı-yeşil; iki birim kırmızı ve bir birim yeşilin karışımı turuncudur. Kahverengi ışık, bir birim mavi, bir birim yeşil ve dört birim kırmızının karışımından elde edilebilir. Görülebilir spektrumda olmayan kırmızı ve morları da kapsayan bütün renk özleri, farklı oranlarda eklenmiş ana renklerin karışımı ile ışık içinde görülebilirler (Holtzschue, 2009:13). 2.2.2. Toplamsal Renk Sentezi Đnsanın görme boyutları içine düşen ve beyaz ışığın ayrıştırılmasıyla elde edilen renkler, aynı zamanda tekrar birleştirildiklerinde beyaz ışığa dönüştürülebilirler. Bu üç ana rengin, yani mavi, kırmızı ve yeşilin değişik oranlarda birbirine ilavesiyle beyaz rengin elde edilmesi sistemine “Toplamsal Sentez” denir. (Şekil 19) Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|