T c cumhurđyet üNĐversđtesđ EĞĐTĐm bđLĐmlerđ enstđTÜSÜ
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şekil 4.
- 2.1.1.4.Işığın Kırılması Şekil 6.
- Tablo 1. Renklerin Kırılma Đndisi Renkler Kırılma Đndisi
- 2.1.1.5. Işığın Emilmesi
- 2.1.2. Işığın Nitelikleri 2.1.2.1. Işığın Aydınlatma ve Aydınlanma Şiddeti
9 Pürüzlü yüzeylerden yansımalar; kağıt, kumaş, duvar vb. düzgün yapıda olmayan yüzeylerden olan yansımalardır. Pürüzlü yüzeylerden yansımalarda, gelen ışığın bir bölümü yüzey tarafından emilirken, kalanı da değişik yönlere düzgün olmayan bir biçimde dağılır (Sözen, 2003:5). (Şekil 4) Şekil 4. Işığın Pürüzlü Yüzeyden Yansıması 2.1.1.3.Işığın Yayılması Şekil 5. Işığın Yayılması Işık, yalnızca saydam veya yarı saydam gibi geçirgen ortamlarda yayılır. Buna karşın geçirgen olmayan ortamlarda kesintiye uğramaktadır. Đster doğal olsun isterse yapay bir kaynaktan çıksın, ışık daima düz bir çizgi üzerinde dalgalar halinde yol almaktadır(Sözen, 2003:5). (Şekil 5) 10 2.1.1.4.Işığın Kırılması Şekil 6. Işığın Kırılması Işığı geçiren, yani saydam bir cisme çarpan ışıkların bir kısmı yansır ve bir kısmı da cismin içine girip, geldiği doğrultudan biraz saparak yoluna devam eder. Işığın bu şekilde yol değiştirmesine “ışığın kırılması ”denir (Ceyhan, 1998:9). (Şekil 6) Işığın havadan suya, cama veya başka maddelere girerken geliş doğrultusundan biraz saparak başka bir doğrultuda yoluna devam etmesiyle oluşan bu iki doğrultu arasındaki farka “kırılma indisi” denir (Ceyhan, 1998:9). Sapma büyüklüğü; ışığın geliş açısına, ortamın ışık kırma katsayısına ve ışığın dalga boyuna bağlıdır. Örneğin, kısa dalga boyuna sahip olan mor ışık, kırmızı ışıktan daha fazla kırılmaktadır (Sözen, 2003:5). Işığın herhangi bir maddeye girerken nasıl kırıldığını bilmek için, yalnızca o maddenin kırılma indisini bilmemiz yeterlidir. Suyun kırılma indisi 1.33 ve camın kırılma indisi camın bileşenine bağlı olarak 1.5-1.9’dur. Adi camların çoğunun kırılma indisi 1.5’dan biraz büyüktür (Gökgöz, 1977:26). Işık saydam bir prizmadan geçirildiğinde yapısını oluşturan ana renk dalga boylarına ayrılmasının nedeni ise, her dalga boyunun kırılma indisinin farklı oluşudur. Merceklerin yapımında kullanılan crown camında ana renklerin kırılma indisleri ise şöyledir(Ceylan, 1998:10) (Tablo:1): 11 Tablo 1. Renklerin Kırılma Đndisi Renkler Kırılma Đndisi Mor 1.532 Mavi 1.528 Yeşil 1.519 Sarı 1.517 Turuncu 1.514 Kırmızı 1.513 2.1.1.5. Işığın Emilmesi Işığın bir miktarı, üzerine düştüğü yüzey tarafından emilir. Bu emilmenin miktarı, koyu renkli nesnelerde özellikle de siyah olanlarda daha fazla olmaktadır (Sözen, 2003:6). 2.1.2. Işığın Nitelikleri 2.1.2.1. Işığın Aydınlatma ve Aydınlanma Şiddeti Türlü ışık kaynaklarının ışık verme şiddetleri birbirine eşit değildir. Işık kaynaklarının şiddeti eskiden “mum” denilen bir birimle ölçülmekte idi. Işık şiddeti birimi olarak kullanılan mum 2,2 cm. çapında ve saatte 7,8 gr. yanan bir ispermeçet mumunun 1 verdiği ışık şiddeti kadardı. 1948 yılından bu yana metre sistemini kabul etmiş yerlerde ışık şiddeti birimi olarak 9. Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansında, Uluslararası Aydınlatma Komisyonu(CĐE) teklifiyle “Kandela” veya “yeni mum” deyimi kullanılmaktadır. Yeni mum, platinin erime sıcaklığında bulunan (1769 o C veya 2042 o K’de) 5 mm 2’ lik bir deliğin arkasındaki toryum oksidin verdiği ışığın şiddeti olarak tanımlanır. Yeni mum, mumdan çok az küçüktür. Aydınlatma 1 Đspermeçet mumu, ispermeçet balinasından elde edilir. 12 birim olarak mum-metre veya lüks kullanılabilir. Bu birim, bir mum şiddetindeki ışık kaynağından 1m uzaklıkta olan 1m 2 yüzeyi orta noktadan dik olarak aydınlatma miktarıdır. Işık ne kadar dar bir yüzeye düşerse aydınlatma o kadar fazla, aksi taktirde ise o kadar az olur. Işık kaynağından uzaklaştıkça aydınlatmanın şiddeti azalır. ( Şekil 7) Aydınlatma şiddeti cismin ışık kaynağına uzaklığının karesi ile ters orantılıdır (Ceyhan, 1998:10). Şekil 7. Işığın Aydınlatma Şiddeti Üzerine ışık düşen bütün cisimler aydınlanmaktadır. Cisimlerin aydınlanma şiddeti cismin ışık düşen yüzeyinin büyüklüğüne ve ışık kaynağına olan uzaklığıyla ışık kaynağının şiddetine bağlıdır. Işık ne kadar dar bir yüzeye düşerse aydınlanma o kadar fazla, aksi taktirde ise o kadar az olur. Ayrıca bir ışık kaynağından uzaklaştıkça aydınlanma şiddeti azalır. (Gökgöz, 1977:27) (Şekil 8). Şekil 8. Aydınlanma Şiddeti Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|