T. C. Ankara üNİversitesi BİLİmsel araştirma projesi kesin raporu

Çizelge 3.1 Kullanılan kimyasal maddeler, temin edildikleri firma ve saflık dereceleri (devamı)

Metanol	Merck	> % 99,5
N,N-Dimetilformamit (DMF)	Fluka	> % 99,8
Petrol eteri	Merck	% 99
Potasyum hidrojen ftalat	Merck	% 99,9
Potasyum klorür	Merck	% 99,9
Sodyum bikarbonat	Merck	% 99,9
Sodyum hidroksit	Merck	Yüksek saflıkta
Tetrabutil amonyum hidroksit (metanoldeki % 25’lik çözeltisi) (TBAH)	Fluka
Tetrabutilamonyum tetrafloroborat (TBATFB)	Fluka, Aldrich	% 99
Toluen	Merck	% 99
Trietilamin	Merck	% 99

3.5 Kullanılan çözeltiler

3.5.1 Destek elektrolit stok çözeltilerinin hazırlanması

Susuz ortam çalışmalarında destek elektrolit olarak 0,10 M tetrabutilamonyum tetrafloroborat (TBATFB) çözeltisi kullanıldı. Bu amaçla, tetrabutilamonyum tetrafloroborattan gerekli miktarda tartım alınarak çözelti hacmi 500,0 mL olacak şekilde çözücü ilave edildi. Çözücü olarak N,N-dimetilformamit ve asetonitril kullanıldı.Sulu ortam çalışmalarında ise, pH 1,81 - 11,98 arasında kullanılabilen Britton-Robinson (BR) tamponu destek elektrolit ortamı olarak kullanıldı. Bu tampon hazırlanırken 2,29 mL asetik asit, 2,69 mL % 85’lik fosforik asit ve 2,472 g borik asit karıştırılıp su ile hacmi litreye tamamlandı. Hazırlanan BR tamponuna uygun hacimlerde 0,20 M NaOH ilave edilerek istenilen pH’a sahip çözeltiler elde edildi (Otto 1951). İncelenen maddeler suda çözünmediği için hacimce % 70 etanol - % 30 su ortamında çalışıldı.

3.5.2 İncelenen Schiff bazıların çözeltilerinin hazırlanması

Susuz ortam deneylerinde kullanılmak amacıyla, her bir maddeden uygun miktarda tartımlar alındı ve 0,10 M tetrabutilamonyum tetrafloroboratın destek elektrolit çözeltisinde çözülerek 25,0 mL 5,0  10^-3 M’lık çözeltiler hazırlandı. Sulu ortam çalışmalarında kullanılmak üzere incelenen Schiff bazı türevlerinin (L³, L⁴, L⁵) çözeltileri, hacimce % 70 etanol- % 30 su içerecek şekilde BR tamponu ortamında 25,0 mL 1,0  10^-3 M olarak hazırlandı. Bu amaçla, maddelerden gerekli tartımlar alınarak önce bir miktar etanolde çözünmeleri sağlandı ve hacimce % 70 etanol olacak şekilde etanol ilave edildi. Daha sonra hacmi BR tamponu ile 25,0 mL’ye tamamlandı.

Dönüşümlü voltametri, doğrusal taramalı voltametri, diferansiyel puls voltametrisi, kare dalga voltametrisi, kronokulometri, kronoamperometri ve ultramikro elektrot tekniği ile dönüşümlü voltametri deneyleri maddelerin destek elektrolitlerde hazırlanmış stok çözeltilerinden alınan 5,0 mL’lik çözeltilerinde yapıldı.

Susuz ve sulu ortamlarda, incelenen maddelerin nicel analizinin yapılıp yapılamayacağını incelemek amacıyla, incelenen Schiff bazıların stok çözeltilerinden gerekli hacimler alınarak ilgili destek elektrolit çözeltisi ile 25,0 mL’ye seyreltilip 1,0  10^-5 - 5,0  10^-3 M derişim aralığında bir seri çözelti hazırlandı ve dönüşümlü voltametri, diferansiyel puls voltametrisi ve kare dalga voltametri çalışmaları yapıldı.

3.5.3 Standart referans ferrosen, kobaltesen ve ferrisiyanür çözeltilerinin hazırlanması

Susuz ortam çalışmalarında, standart referans madde olarak, belli bir indirgenme potansiyeline sahip ferrosen ve kobaltesenin 0,10 M tetrabutilamonyum tetrafloroborat/N,N-dimetilformamit ortamında hazırlanan 25,0 mL 5,0  10^-3 M’lık stok çözeltileri hazırlandı. Ferrosen çözeltileri Pt mikroelektrotla, kobaltesen çözeltileri asılı cıva elektrotla yapılan çalışmalarda standart referans çözeltisi olarak kullanıldı.

Ayrıca, 5,0  10^-3 M ferrosen çözeltisi, Pt mikroelektrotta yapılan çalışmalara ait difüzyon katsayısı ve aktarılan elektron sayılarının hesaplanması için de kullanıldı.

Sulu ortam çalışmalarında, standart referans madde olarak, belli bir indirgenme potansiyeline sahip ferrisiyanürün, 0,10 M KNO₃ ortamında hazırlanan 25,0 mL 5,0  10^-3 M’lık stok çözeltileri hazırlandı.

3.5.4 Sabit potansiyelli kulometri (BE) çalışmalarında kullanılan çözeltilerin hazırlanması

Hem susuz ortam hem de sulu ortam bulk elektroliz deneylerinde kullanmak üzere her bir Schiff bazı için çeşitli uygun tartımlar (yaklaşık 0,01- 0,5 g aralığında) alınarak 0,10 M tetrabutilamonyum tetrafloroborat/DMF ve hacimce % 70 etanol- % 30 su (BR tamponu) ortamında çözüldü ve bulk elektroliz yapıldı.

3.6 Dönüşümlü Voltametri Deneylerinin Yapılışı

İncelenen maddelerin sulu ve susuz ortamlarda gerçekleştirilen dönüşümlü voltametri deneyleri için Bölüm III’de belirtilen elektrokimyasal hücrelere, deneyde kullanılacak çalışma elektrodu, referans elektrot ve karşıt elektrot yerleştirilerek üçlü elektrot sistemi oluşturuldu. Hem sulu hem de susuz ortam dönüşümlü voltametri deneylerinde, çalışmada kullanılan destek elektrolit-çözücü sistemi için potansiyel penceresini belirlemek amacıyla, hücreye destek elektrolit çözeltileri kondu. Çözeltiden 10 dakika argon veya azot gazı geçirilerek ortamdan oksijenin uzaklaşması sağlandıktan sonra farklı potansiyel aralıklarında dönüşümlü voltamogramları alındı. Akımın pratik olarak çok düşük olduğu ve değişmediği potansiyel aralığı, potansiyel penceresi olarak belirlendi.

Maddelerin voltamogramlarına tarama hızının etkisini incelemek amacıyla, deney çözeltilerinin, farklı tarama hızlarında ve her tarama hızı çalışmasından önce çözeltiden belirli bir süre argon veya azot gazı geçirilerek voltamogramları alındı. Ayrıca, aynı çözeltiler kullanılarak çoklu voltamogramları da elde edildi.