SeyiD ƏZİM Şİrvani seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

                                            
332 
HACIAĞABƏY OĞLU ƏLİYƏ  
Qitə 
Əla, ƏIİ boy, eyki nəvalın şükrün  
Zikr etməyə acizdü zəbanım yoxdur.  
Birbülbiili-xoştəranəyəm aləmdə,  
Səd heyf ki, tazə gülsitanım yoxdur.  
Tiri-qəmə mən nişanəyəra zira kim,  
Bir kİpriyi ox, qədi kəmanım yoxdur.  
Yoxdur meyi-gülrəng, kötıül qanə dönüb,  
Hərçənd bədəndə hiç qanım yoxdur.  
Sövdagərİ-hiyleyİ-kəmaləm, əmma  
Sərmayeyi-sudü həm ziyanım yoxdur,  
Məlum-şərifivüzdü kim, xəlq kimi  
Kəsb eyləməyə mənitn dükanım yoxdur.  
Ey dəftəri-izzii cah, bir dəftər olur  
Yazsam ki, ogər filan-fılanım yoxdur.  
Söz nıüxtəsəri budur ki, var bir atım,  
Tədbirin elə, arpa-samanım yoxdur.  
At qaldı samansız, neçə giin sobr elədirn,  
Səbr eyləməyə dəxi təvanım yoxdur.  
Qurbanın olum, bunıın sərəncamı üçün  
Səndən qcyri bir kəsə gümanım yoxdur. 
  

---

                                            
333 
FƏRƏC BƏY AĞÄ BƏY OĞLUNA 
Qəsidə 
Ey səfasəy kim, sücudi-dorin  
Fərzdir əhli-alomə çün Həcc.  
Çakori-dövlətin bəni-Abbas,  
Bəndeyi-xidmətin bəni-Xəzrəc.  
Etməyən vəsfi-şövkətin uikən,  
Getməyən rahi-xidmətin əvəc.  
Qeyr özün yüz sənə təşəbbeh edə  
Haşəlillah ki, rast oisun kəc.  
Şövqi-didari-mətbəxindəndir- 
Ki, qəbul etdi narə yanmağı gəc.  
"Hovlə beytiş-şərifikə füqəra  
La yətufunə sailən min fəcc"
*
.  
Çeşmeyi-cudo lütftivüz mənbə,  
Qülzümi-lütfə səffüvüz məxrəc.  
Agəh ol, ey nocib həmsayə- 
Ki, mənə üz veribdi "üsrü hərəc".  
Gərçi yəxdan xahişimdi mənim,  
Şerdən qeyri yoxdu bir agənc.  
Nə o seyyid monom ki, xüms alam,  
Qapımı kəsdirə güruhi-xələc.  
Nə unum var bu il, nə bir buğdam,  
Sahiba, az qalıb dağılmağa dəc.  
Hatifi-qeyb müjdə verdi mənə,  
Key olan gövhəri-kəlamə mərəc!  
Buğda fikrində hiç qəm çokmə- 
Ki, Fərəcdən olur ümidi-fərəc.  
Ol Fərac xan ki, hiç xanzadə  
Görməyibdir belə ülüvv dərəc.  
Nəslü bin-nəsl zati-valası  
Lütfü çudü səxayədir mədrəç.  
Kəbeyi-arzuyə Seyyid üçün  
Astanından özgə yox mənə 
                                                          
*
 
Sənin şərafətli evin kasıbların pənahıdır, dilənçini qapıdan naümid qaytarmazlar. 
  

---

                                            
334 
ƏLİ ƏSĞƏR BƏYƏ 
Şamaxı bəylərindən şikayət  
Qəsidə 
Əli Əsğər bəy, əyä okbəri-ərbabi-kəmal,  
Əzəmi-əhli-kərəm, əkrəmi-əshabi--nəval. 
Sənsən ol ayineyi-həqqnümayi-əzəli- 
Ki, olur səndən əyan surəti-keyfiyyəti-hal. 
Ərzi-halım eşit, ey sərvəri-fərxəndəliqa!  
Çünki hal ohlisən, əhvalıma qal, eyləmə qal. 
Neçə müddətdi ki, el qoydu dəbistanə məni,  
Pir vəqtimdə olub məşğələ dərsi-ətfal. 
Ayda on iki manat kosdi çilenlor donluq- 
Ki, hər ayda çatar. ey Seyyidi-pakizə-xisal. 
Baxıban zahiri-ohvalına ol əşxasın,  
Təməi-xam ilə biz do elədik özgə xəyal. 
O, çilenlər ki, olar var idi tacir sinfı,  
Hər nə yazmışdı isə doftərə, verdi fılhal. 
Leyk bəy dəstəsinin saxtə oldu kan,  
Oldu pul vermok işi onlara bir əmri-məhal. 
Hərçi səy eyiədi bu əmrə rəisi-məclis,  
Gəlmədi məclisə bir parə ləimü möhtal. 
Zahirən gərçi Ədil bəy də çalışdı, amma,  
Onda çox nüktə var, ol rəmzi bilir əhli-kəmal. 
Eyləyib əldə bəhanə bunu Sultan Məhmud- 
Ki, verib Hacı Əli Əkbərə həq dövlətü mal. 

---

                                            
335 
O gorakdir verə bu əmrdə üç yüz miıı otuz, 
Yoxsa bu uşkola əmri başa gctməz bir sal. 
Yenə könlündəkini yaxşıdı bıı zahir eder,  
Bilmirəm heyf ki, Nemət bəy edibdir nə xəyal? 
Hamıdan Hacı Ömər bəy, gərək o pul versin,  
Kondi var, torpağı var, əmrino tabcdü mahal. 
Həsənin çünki yox idi qərəzində vermək, 
O1  zartıan oldu bəhanə ona da Molla Cəlal. 
Hər zaman surini kim, göydə çalar İsrafil 
O1 zaman hasil Ümid bəydən olur "ma fil-bal". 
Barəkəllah ki, mordanə imiş Ağa Qədir,  
Nə ki yazmışdı o gün dtiftərə, ctdi irsal. 
Barəkəllah, Ağa bay zadeyi-Haci Aşur,  
Hamıdan verdi əzəl, qalmadı boynunda vebal. 
İstədim həcv eləyim diin bu bəy dostəsini,  
Bir nəfər yari-müvafiq dedi; Ey tuti-misal... 
Onları eyləmə həcv, üzriəri var olarm,  
Öyrənib almağa məcmuəsi bunlar məhü sal. 
Almağa öyrənən, adətdü ki, vermək bilmez,  
Hiç olur təndir ağacdan, dəxi gərdun abdal? 
Bunların var idi Şirvanda bir sərxcyli,  
O idi silsiləcünbani-ümurati-cəlal. 
Zübdeyi-əhli-kərəm, adı kinıi nəfsi Kərim,  
Əhli-Şirvanı bilirdi özünə əhlü əyal. 

---

                                            
336 
Hatəmi-saniyi-dünya ki, dəmi-cudində  
Yox idi sail üçün hacəti-izhari-süal. 
Çünki ol yoxdu Şəmaxidə, odur bais kim,  
Bunlar eylər özünü hər biri bir şəxs xoyal. 
Hanı ol şəxslori adını qoymıışdu çüen,  
Pul yazanda eləyən bir-birinə istccal? 
Hanı ol arşın ilə ay işığın ölçənlər,  
Hanı ol özlorini eyləyən əyanə misal? 
Sahiba, ofv elə bu tul kəlamımdır kim,  
Ürəyim qüssəvü möhnətdən olub malamal. 
İndi üç aydı ki, eldən dəxi yoxdur imdad,  
Qalınışam guşeyi-möhnətdə pərişan-əhval. 
Yoxdu bir şəxs məni-xəstəyə səndən məhrəm,  
Sən də insafə gəlib eyloməsən hal sual. 
Bir demirsən neçə müddətdi ki, bu Seyyidi-zar,  
Qalıb avarovü sərgəştə, giriftari-malal. 
Ramazanda nə yedi xuni-ciyərdən qeyri,  
Ya ki indi nə yeyir nisfdi mahi-Şəvval? 
Tut yedim bər gecə mon Hacı Ələkbər bəydən,  
Nə yesin söylə görək evdə qalan əhlü əyal? 
Seyyidəm, leyk nə ol seyyidi-sahibmənbər – 
Ki, mənimçün edələr cəm təridü əfsal. 

---