Şəbəkələrdə dini tolerantlığın innovativ təbliği. Elektron kitab n 14 (79- 2016)
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- "Ey ata, ey ana, biz müttəhimik"
- BİZ MÜTTƏHİMİK
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Əli Şəriəti "Ey ata, ey ana, biz müttəhimik"
6 olduğunu zənn edirlər. Bu sayaq çərçivədə yaşayan insanın qarşısına elə bir problem çıxmır ki, həmin şəxs məsuliyyət hiss edə bilsin. O, öz dini işləri ilə məşğuldur. Onu əhatə edənlərin də əksəriyyəti dindardır. Onlar dini məclislər keçirir, namaz qılıb dua oxuyur, müxtəlif dini ayinlər icra edirlər. Bu etiqadlı ailələr arvadlı-kişili, oğullu-qızlı öz dini vəzifələrini bilir və həmin vəzifələrə əməl edirlər. Ona görə də bu insanlar bir çox problemlərdən azad olurlar. Bu kiçik cəmiyyətlərdə özünü, yolunu, sözünü və düşüncə tərzini dəyişmək üçün hər hansı təcavüz yoxdursa, bu cəmiyyətlər sakit və xoşbəxt həyat sürürlər. Onlar xüsusi bir fəzada nəfəs alır və zərrəcə iztirab çəkmirlər. Amma, mənim də aid olduğum bir qrup insan başqa mədəniyyətlər və düşüncələrlə tanış olub əsrə bağlandıqlarından, digər ictimai-siyasi fikirlərdən təsirlənir və başqa bir aləmdə yaşayırlar. Ənənəvi dini ayinlərə, zahirən və ya həqiqətən, bağlı insanlar mənim bu günkü düşüncələrimə irad tuturlar. Mənə elə gəlir ki, onlar öz tənqidlərində ifrata varır, ən xırda şeyləri də bağışlamırlar. Məsələn: nə üçün qalstuk vurursan? Nə üçün saqqalını qırxırsan? Nə üçün Peyğəmbərin və Əlinin adını çəkəndə salavat demirsən? Nə üçün tribunaya çıxırsan?.. Nə üçün, nə üçün, nə üçün? Doğrudanmı, onların ictimai mühitinin və dininin ən mühüm problem və çətinliyi bu xırdalıqlardır?! www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Əli Şəriəti "Ey ata, ey ana, biz müttəhimik"
7 Uyğun ictimai təbəqəyə mənsub yazıçılar həmin bu iradlardan yazır, böyükləri isə bu
iradları söhbətlərinin əsas mövzusuna çevirirlər. Onların nəzərincə, bu xırdalıqlara qarşı mübarizə aparmaqla dini qorumaq olar. Əlbəttə ki, onların danışmağa haqqı var, bunu inkar etmirəm. Onların məhəlləsində İslam var, vilayət etiqadları düzgündür, dini vəzifələrə əməl olunur, məzhəbi mərasimlər keçirilir, rövzə oxunur! Amma mənim kimi düşünən insanların varlığı onların rahat həyatını təlatümə gətirir. Bəli, İranda və ya Avropada təhsil almış, dünya mədəniyyəti ilə tanış olan, insani şəxsiyyətə qarşı yönəlmiş ideoloji məktəbləri tanıyan, eyni zamanda öz dininə sadiq qalaraq bu dini təcavüzlərdən qorumaq istəyən - mənim də mənsub olduğum - ictimai təbəqə böyük çətinliklə üzbəüzdür.
Xahiş edirəm, tünd sözlərimdə və kəskin tənqidlərimdə bir acılıq varsa, məni bağışlayın. Əlbəttə ki, bu sözlərdə həqiqət görürsünüzsə! Həvəsləndirmək və əsassız da olsa, tərif etmək şirin, həqiqət isə acıdır. Gəlin, dərdləri gizlədib özümüzü aldatmaq əvəzinə, xəstəliklərin üstünə düşüb, açıq şəkildə deyək: «Qandakı xərçəngin qol-budağı beyin və qəlbin dərinliklərinədək şaxələnib və inkişaf edib. Fürsət az, faciə isə ağır!» www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Əli Şəriəti "Ey ata, ey ana, biz müttəhimik"
8 Ənənəvi məzhəbi mühitlərdə bir şəxs dinin əsaslarına inanıb göstərişlərinə əməl etsə, İslamdan, şiəlikdən danışsa, cəmiyyətin diqqətini cəlb edir. Onun əlini öpür, yaşayışını təmin edir, hörmətini saxlayır, ruhani alim kimi qəbul edirlər. Bu insan din vasitəsi ilə həm hörmət, həm də sərvət qazanır. Amma mənim bağlı olduğum ictimai mühitdə münasibət tamam başqadır. Bu mühitdə bir alim, bir tələbə, bir tərcüməçi, bir yazıçı, bir filosof, bir sosioloq dinə etiqad edirsə, bu inam həmin şəxs üçün zəiflik və nöqsan hesab olunur. Yaşadığımız mühitdə namaz qılıb dua edən və əlavə ibadətlər yerinə yetirən şəxs həm hörmət qazanır, həm də maddi cəhətdən təmin olunur. Əksinə, günün elmlərindən xəbərdar, ideoloji məktəblər və əsrin mədəniyyəti ilə tanış, dini və məzhəbi etiqadı olan müsəlman əksər imtiyazlardan məhrumdur. Onun elmi səviyyəsini inkar edə bilməsələr də, əxlaqında və şəxsiyyətində nöqsanlar tapırlar. Onu ittiham edəcəklər ki, məzhəbin və xalqın xeyrini qoyub, onların zərərinə işləyir! Avropadan gələn təhsilli müsəlman müasir və inqilabi ziyalı kimi tanınmaq üçün nə edəcəyini yaxşı bilir. Onun şəxsiyyətinin qorunmasında digər ziyalılar da məsuldur. Əgər o, Jan Pol Sartrdan tərcümə etsə, cəmiyyətdə dünyəvi bir sima kimi tanınacaq. Həmin şəxs dini bir əsər yazsa, cəmiyyət bu əsəri məzhəbi cəhətdən etibarlı hesab etməyəcək. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Əli Şəriəti "Ey ata, ey ana, biz müttəhimik"
9 Onun kitabı oxunmayacaq, sözü eşidilməyəcək, şəxsiyyətinə «günahkar»lıq ünvanlanacaq. Cəmiyyətimizdə qərb atmosferinin hakim olduğu ziyalı dairələr də var. Qərbdən qayıtmış təhsilli insanı etiqadlı olduğu üçün bu dairələr də qəbul etmir. Onun etiqadı köhnəpərəstlik hesab olunur. Bu cür ziyalılardan biri mənim haqqımda mətbuatda belə yazmışdı: «O (yəni mən), alim də olsa, beynindəki məzhəb xəstəliyi onun təfəkkürünü iflic edib. İlkin tərbiyəsi onu qədim dini səviyyədə saxlayıb». Nə üçün belə olur? Mən burada - axşamkı məclisdə bir alim, bir yazıçı, bir sosioloq, bir natiq kimi danışmaq fikrində deyiləm. Mən, mənim özümü dindarlıqda ittiham edən ziyalı təbəqənin adından danışmağı faydalı hesab edirəm. Mən həmin təbəqənin adından, məhz öz dinimi sevdiyim üçün, sizə etiraz edib, ittihamlar irəli sürəcəyəm. Mən, bütün ömrümü tələbə və müəllimlikdə keçirmiş, həmin ziyalı
təbəqənin mühitində yaşamışam. Onların sözlərini yaxşı başa düşür, şəxsi çalarlarını tanıyıram. Mənsub olduğum bu təbəqə ilə çiyin-çiyinə bütün təhsil mərhələlərini pillə-pillə adlamışam. Şəhər və kənd fəqirliyini yaşamış insanlarla gecə-gündüz ünsiyyətdə olmuşam. Düz 18 yaşımdan müəllimlik etmişəm. Bütün ömrüm elmin təhsil və tədrisinə sərf olunub. Həm dini mərkəzdə,
Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|