prezident seçkilərində səslər ştatların sayına görə hesablanır və hər ştat
nümayəndəliyinin bir səs hüququ vardır. Bu halda yetərsayın olması üçün
hərəsi bir, ya bir neçə nümayəndə ilə təmsil olunan ştatlardan üçdə ikisinin
iştirakı və bütün ştatların səs əksəriyyəti zəruridir. Əgər prezident seçmək
üçün çağırılan Nümayəndələr Palatası qabaqdan gələn mart ayının dördünə
qədər prezident seçə bilməzsə, vitse-prezidentin ölümü və ya konstitusiya
ilə müəyyən edilən digər iqtidarsızhq hallannda olduğu kimi prezident
vəzifələrini icra edir'. Əgər vitse-prezidentlik üçün ən çox səs alan şəxsin
topladığı səs miqdarı bütün təyinatlı seçicilərin yandan çoxunu təşkil edirsə,
o, vitse-prezident olur^. Əgər heç kim belə bir səs əksəriyyəti əldə etməzsə,
siyahıdakı ən çox səs toplayan iki şəxsdən biri, senat tərəfindən
vitse-prezident seçilir. Bu zaman yetərsayın olması üçün bütün senatorların
üçdə ikisinin iştirakı, vitse-prezident seçilmək üçünsə bütün senatorlann
mütləq səs əksəriyyəti zəruridir. Ancaq Konstitusiya baxımından Birləşmiş
Ştatlar Prezidenti vəzifəsinə seçilə bilməsi mümkün olmayan heç kəs,
vitse-prezident də seçilə bilməz.
XIII
dəyişiklik
Bölmə 1. Birləşmiş Ştatlarda və ya onların yurisdiksiyasına daxil olan
hər hansı bir yerdə nə köləlik, nə də törədilmiş cinayətə görə cəza təşkil
etməyincə - məcburi iş vardır.
Bölmə 2. Konqresin müvafiq qanun çıxararaq bu maddənin həyata
keçirilməsini təmin etmək hüququ vardır.
XIV
dəyişiklik
Bölmə 1. Birləşmiş Ştatlarda doğulmuş, vətəndaşlığa girmiş və onların
yurisdiksiyasına tabe olan hər bir şəxs Birləşmiş Ştatların və sakini olduğu
ştatın vətəndaşıdır. Heç bir ştat. Birləşmiş Ştatlar və-
1.1978-ci ildə qüvvəyə minmişdir
2.1804-cü ildə qüvvəyə
minmişdir
503
təndaşlannm imtiyaz və toxunulmazlıqlarını məhdudlaşdıran qanunlar verə
və ya tətbiq edə bilməz; heç bir ştat qanuni prosedurasız, heç kimi
həyatından, azadlığından və ya xüsusi mülkündən məhrum edə və öz
yurisdiksiyasmda olan hər hansı bir şəxsin qanuni təminatlarından hamıyla
bərabər şəkildə faydalanmasına mane ola bilməz.
Bölmə 2. Nümayəndələr, hər ştatın öz əhalisinin sayına proporsional
olaraq, vergi tutulmayan hindulardan başqa, bütün sakinlərinin sayı nəzərə
alınmaqla bölünür. Ancaq, Birləşmiş Ştatların prezident və
vitse-prezidentini seçəcək nümayəndələrin, konqres təmsilçilərinin, ştatın
icra, məhkəmə, yaxud qanunverici orqanlan üzvlərinin seçkiləri zamanı, hər
hansı bir ştatın kişi sakinlərindən 21 yaşına çatmış və Birləşmiş Ştatların
vətəndaşı olan şəxsin səs hüququ tanınmazsa, yaxud üsyanda iştirakına və
ya başqa cinayətinə, yaxud digər səbəbə görə səsvermə hüququ
məhdudlaşdırılanlarm sayı həmin ştatın iyirmi bir yaşına çatmış bütün
vətəndaşlarının sayından çıxarılır və bu ştatın konqresdə təmsili, qalan
bütün əhalinin nisbətinə görə olur.
Bölmə 3. Konqres üzvü, yaxud Birləşmiş Ştatların vəzifəli şəxsi və ya
bir ştatın qanunverici məclis üzvü, yaxud vəzifəli şəxsi olaraq Birləşmiş
Ştatların Konstitusiyasına sadiq qalacağına and içdiyi halda bu
konstitusiyaya qarşı üsyan və ya qiyamda iştirak edən, Birləşmiş Ştatların
düşmənlərini müdafiə və onlara yardım edən heç bir şəxs, konqresdə senator
və ya nümayəndə ola, yaxud prezident və ya vitse-prezident seçkilərində
seçici seçilə ya da Birləşmiş Ştatlarda və ya ştatlardan birində hərbi və ya
mülki vəzifə tuta bilməz. Ancaq konqres, özünün hər iki palatasının üçdə iki
səs çoxluğu ilə bu məhdudiyyəti ləğv edə bilər.
Bölmə 4. Birləşmiş Ştatların qanunda təsbit edilən dövlət borcunun, 0
cümlədən üsyan və ya qiyamın yatırılmasındakı xidmətə görə ödənən
pensiya və ya mükafatlar üzrə borcların hüquqiliyinə şübhə gətirilə bilməz.
Ancaq nə Birləşmiş Ştatlar, nə də hər hansı
1. XX və XXV dəyişikliklərə
bax
2.1865-
Cİ
ildə qəbul
edilmişdir
504
bir şatat Birləşmiş Ştatlara qarşı üsyan və ya qiyama ya yardım üçün alınmış
borclara görə öhdəliklərini, ya da hər hansı bir qulun itirilməsi, yaxud azad
edilməsi ilə bağlı təzminat tələblərini yerinə yetirməyə borelu deyildir;
bütün bu borclar, öhdəliklər və tələblər qanuna zidd və etibarsızdır.
Bölmə 5. Konqresin müvafiq qanunlar çıxararaq bu maddənin
tətbiqini
təmin etmək hüququ vardır.
XV
dəyişiklik
(3 fevral 1870-ci il)
Bölmə 1. Birləşmiş Ştatlar və ya hər hansı bir ştat tərəfindən. Birləşmiş
Ştatlar vətəndaşlarının səsvermə hüququ, irqinə, dərisinin rənginə və ya
öncəki köləliyinin şərtlərinə görə ləğv edilə və ya məhdudlaşdırıla bilməz.
Bölmə 2. Konqresin müvafiq qanunlar çıxararaq bu maddənin tətbiqini
təmin etmək səlahiyyəti vardır.
XVI
dəyişiklik
(3 fevral 19I3-CÜ il)
Konqresin, mənbəyindən ştatlar arasında bərabər olmasından, əhalinin
nə cür siyahıya alınması, yaxud hesablanmasından asılı olmayaraq bütün
gəlirlər üzrə vergi qoymaq və tutmaq hüququ vardır.
XVII
dəyişiklik
(8 aprel 1913-cü il)
Birləşmiş Ştatların Senatı, hər ştatdan iki senator olmaqla, bu ştatın
vətəndaşları tərəfindən altı illik müddət üçün seçilir. Hər se- natonın bir səsi
vardır. Hər ştatın seçiciləri, ştatın qanunverici məclisinin daha çoxsaylı
palatasının seçiciləri üçün qoyulan tələblərə cavab verməlidir.
Senatda hər hansı bir ştatın nümayəndəliyində boş yer yaranarsa, bu yeri
doldurmaq üçün, həmin ştatın icra hakimiyyətini yeni
505