S. M. SəIimov h e. d prof. C.İ. Süleymanov h e. n dos. İ. D. Səlimov
Yüklə 3,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bölmə 5.
- I. XXdəyişikliyə bax (bu dəyişikliyə görə yanvarın üçü toplanır)
- 1. Bill-qanıtn layihəsi 489
Senat digər vəzifəli şəxslərini seçməklə yanaşı, vitse-prezidentin olmadığı və ya vitse-prezidentin Birləşmiş Ştatlar Prezidenti vəzifəsini icra etdiyi hallarda müvəqqəti (rrotemrore) bir sədrini də seçir. İmpiçment qaydasında qaldırılan işlərə baxmaq hüququ yalnız Senata məxsusdur. Bu məqsədlə toplanarkən, senatorlar and içirlər və ya təntənəli vəd verirlər. Əgər müttəhim. Birləşmiş Ştatlar Pre- zidentidirsə. Ali Məhkəmənin sədri senata sədrlik edir. Heç kim, səs vermədə iştirak edən senatorlardan üçdə ikisinin razılığı olmadan məhkum edilə bilməz. İmpiçment hallannda cəza vəzifədən kənarlaşdırmayla və Birləşmiş Ştatlarda xüsusi imtiyaz və ya etimad tələb edən, yaxud qazanc gətirən işlərdən məhrum etmə ilə məhdudlaşdırılır. Ancaq Senat tərəfindən məhkum olunan şəxs buna baxmayaraq, qanunla nəzərdə tutulan qaydada təqsirləndirilir, istintaqa cəlb edilir, məhkəmə tərəfindən cəzalandırılır.
ştatın qanunverici orqanı tərəfindən müəyyən edilir:ancaq konqres istənilən vaxt, öz verdiyi qanunla senatorların seçilmə yeri istisna olmaqla, senata seçkilərin keçirilmə vaxtı və qaydasını müəyyən edə və dəyişdirə bilər. Konqres, ən azı ildə bir dəfə, qanunla başqa gün göstərilməyin- cə (dekabrın ilk bazar ertəsi)' toplanır. Bölmə 5. Hər
palata üzvlərinin seçilib-seçilmədiklərini, səlahiyyətlərini və seçilə bilmə xüsusiyyətlərini özü müəyyən edir. Palataların işləməsi üçün tələb olunan əksəriyyət təmin edilə bilmədikdə, üzvlər, yetərsay olmadan da toplantını başqa bir günə keçirə və hər palata, gəlməyən üzvlərinin iştirakını təmin etmək üçün sanksiyalar müəyyən edə bilər.
Hər palata, reqlamentini özü müəyyən edə, davranış qaydasını pozmuş üzvlərini cəzalandıra və üçdə iki səs çoxluğu ilə bir üzvü öz tərkibindən çıxara bilər. Hər palata öz iclaslannm protokollarını tutur və vaxtaşırı olaraq, gizli qalmasını münasib bildikləri bölmələr istisna olmaqla, dərc
488
edir; Hər iki palata üzvlərinin bu ya digər məsələ ilə bağlı verdikləri “lehinə” və “əleyhinə” səsləri, səsvermədə iştirak edən üzvlərin beşdə birinin tələbi ilə protokola köçürülür. Konqresin toplantısı zamanı palatalardan heç biri, öz iclaslarını digərinin razılığı olmadan üç gündən artıq təxirə sala və hər iki palatanın toplandığı yerdən başqa bir yerdə toplana bilməz. Bölmə 6. Senatorlar öz nümayəndələr, xidmətləri müqabilində, qanunla müəyyən ediləcək və Birləşmiş Ştatlar xəzinəsindən ödəniləcək bir təzminat alırlar. Onlar bütün halda üzvü olduqları palatanın toplantısı zamanı və ya iclaslara gəlib-gedərkən - ictimai qaydanı pozma, vətənə xəyanət və ağır cinayətlər istisna olmaqla, heç bir səbəbə görə həbs edilə, palatalarda çıxışlarına və debatlarda iştirakına görə heç bir yerdə sorğuya çəkilə bilməzlər. Heç bir senator və nümayəndə, seçilmiş olduğu dövr ərzində Birləşmiş Ştatlar Hakimiyyəti hüdudlarmdakı təsis edilmiş və ya məvacibləri bu dövrdə artırılmış olan hər hansı bir dövlət vəzifəsinə təyin edilə bilməz; belə bir dövlət vəzifəsində olan heç bir şəxs də vəzifədə olduğu müddətdə palata üzvü ola bilməz. Bölmə 7. Vergilərin tutulmasına dair bütün billər'. Nümayəndələr Palatasından çıxır. Ancaq senat, digər qanun layihələrində olduğu kimi, dəyişikliklər təklif edə və ya billərlə razılaşa bilər. Hər bili. Senat və Nümayəndələr palatasından keçib qanun olmazdan öncə. Birləşmiş Ştatlar Prezidentinə təqdim olunur; əgər prezident bəyənirsə, billi imzalayır, əks halda isə, öz etirazlarıyla birlikdə billi, onu təklif edən palataya geri göndərir, palata isə bu etirazlan bütün təfərrüatı ilə protokollara köçürür. Əgər ikinci baxılmadan sonra palatanın üçdə ikisi billin lehinə səs verərsə, bili prezidentin etirazlarıyla birlikdə digər palataya göndərilir. Bu palatada da bili üçdə iki səs çoxluğu ilə bəyənilirsə, qanun ofur. Bu kimi hallarda hər iki palatanın üzvləri yalnız “lehinə” və “əleyhinə” səs verir və billin lehinə olanlarla əleyhdarlarının adları, səsləri ilə birlikdə, üzvü olduqları palatanın protokolunda qeyd edilir. Əgər bili prezidentə təqdimindən sonrakı on gün ərzində (bazar günləri 1. Bill-qanıtn layihəsi 489 nəzərə alınmır) prezident tərəfindən geri qaytarılmazsa, imzalanmış sayılaraq qanun qüvvəsinə minir. Yalnız konqresin tətilə getməsi üzündən bili geri göndərilməmişsə, o, qanun ola bilməz. Senatın və Nümayəndələr palatasının razılığını zənıri edən (tətilə getmə haqqında qərarlar istisna olmaqla) hər bir qərar, qəmamə və ya aktların qüvvəyə minə bilməsi üçün onlar Birləşmiş Ştatlar Prezidentinə təqdim olumnalı və prezident tərəfindən təsdiqlənməlidir; əgər prezident təsdiqləməzsə, həmin aktlar bili üçün nəzərdə tutulan qayda və məhdudiyyətlər çərçivəsində senat və nümayəndələr palatasının üçdə iki səs çoxluğu ilə yenidən qəbul edilə bilər. Bölmə 8. Konqresin aşağıdakı hüquqları vardır: Birləşmiş Ştatların birgə müdafiəsini və ümumi rifahını təmin etmək üçün vergilər, xəraclar; rüsumlar və aksizlər qoymaq və toplamaq; həm də bu zaman bütün xəraclar, rüsumlar və aksizlər ölkənin hər yerində vahid olmalıdır; Birləşmiş Ştatlar adından kredit almaq; Xarici dövlətlərlə, ştatların öz aralarında və hindu qəbilələrilə ticarəti tənzimləmək; Birləşmiş Ştatların hər yerində vətəndaşlığa qəbul etmənin vahid normalarını müəyyən etmək və iflasla bağlı vahid qanun etmək; Sikkə kəsmək, xarici pula nisbətdə milli pulun dəyərini tənzimləmək və pulun çəki və ölçü standartlarını müəyyən etmək; Birləşmiş Ştatların tədavüldə olan pulunu və qiymətli kağızlarını saxtalaşdırmağa görə cəza tədbirləri müəyyən etmək; Poçt xidməti və poçt yollanm təşkil etmək; Müəllif və ixtiraçılarm, öz əsər və kəşfləri üzərində müstəsna sahibliyini müəyyən müddətə təmin edərək elmin və faydalı sənətlərin inkişafını təşviq etmək; Ali Məhkəməyə tabe olan aşağı məhkəmələr təsis etmək; dəniz quldurluğunu, açıq dənizdə törədilən ağır cinayətləri və millətlər hüququna qarşı cinayətləri müəyyən etmək və cəzalandırmaq; Müharibə elan etmək, düşmən ticarət gəmilərinin təqib və zəb- tinə və təzyiqgöstərici tədbirlərə dair şəhadətnamə vermək və dənizdə ələ keçirilən qənimətlərlə bağlı normalar müəyyən etmək; 490 Yüklə 3,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|