S. M. SəIimov h e. d prof. C.İ. Süleymanov h e. n dos. İ. D. Səlimov



Yüklə 3,65 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə158/165
tarix15.03.2018
ölçüsü3,65 Mb.
#32610
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   165

3.

 

Kilsə  və  istənilən  digər  işlər  üzrə  məhkəmə  komissiyalarının 



fəaliyyət göstərməsi qanımasuzluqdur. 

4.

 



Parlamentin müəyyən etdiyindən kənar, kral xəzinəsinə, parlamentin 

razılığı  olmadan  və  ya  hər  hansı  digər  formada  verginin  toplanması, 

qanunsuzdur. 

5.

 



Krala  xahişlə  müraciət  etmək  təbəələrin  hüququdur  və  belə  xahişə 

görə onların saxlanılması və ya təqib edilməsi qanunsuzdur. 

6.

 

Krallıq  daxilində  dinc  dövrdə,  parlamentin  razılığı  olmadan  daimi 



ordunun toplanması və saxlanılması, qanunsuzdur. 

7.

 



Protestant 

təriqətindən 

olan 

təbbəələr, 



onların 

müvafiq 


vəziyyətlərindən  asılı  olaraq,  qanunun  müəyyən  etdiyi  kimi  silah  gəzdirə 

bilərlər. 

8.

 

Parlament üzvlərinin seçkiləri azad olmalıdır. 



9.

 

Söz  azadlığı,  müzakirə,  bütün  parlamentdə  baş  verənlərin  hamısı 



parlamentdən savayı təqib olunmaq və ya hər hansı bir məhkəmədə və ya 

başqa yerdə baxılmaq predmeti də bilməz. 

10.

 

Böyük məbləğdə girov (cinayət işlərinə dair saxlanılan şəxslərdən) 



tələb  etməyə,  böyük  məbləğdə  cərimə  təyin  etməyə  və  ya  qəddar  və 

qeyri-adi eəzalar verməyə icazə verilmir. 

11.

 

Siyahıya daxil edilən və növbə ilə məhkəməyə çağırılan insanların 



talehini xəyanət işləri üzrə cinayətlərdə həll etməli olan andh iclasçı azad 

torpaq sahibi olmalıdır. 

12.

 

Hər  hansı  bir  tutalacaq  cərimədən  və  ya  müsadirədən  güzəşt 



edilməsi barədə məhkəməyə qədər (məhkum edilənə qədər) vəd verilməsi, 

qanunsuzdur və həqiqətə müvafiq deyil. 

13.

 

Qanunların  qorunması,  möhkəmləndirilməsi  və  daha  da 



yaxşılaşdırılması  və  istənilən  hər  hansı  bir  sui-istifadənin  qarşısının 

alınması üçün parlament tez-tez çağırılmalıdır. 



1701-ci  ii  iyulun  12-də  daha  bir  sənəd  “Təşkil  olunmayana  dair 

akt”  kral  hakimiyyətini  məhdudlaşdırmağa  yönəlmişdi.  Aktın  önəmli 

cəhətləri kontrassiqnatura və hakimlərin dəyişiməməsi prinsiplərinin təsbit 

edilməsi  idi.  Kontrassiqnatura,  hökumətin  fəaliyyətinə  görə  kralı 

məsuliyyətdən  azad  edir  və  onu  hökumət  üzvlərinə  verirdi.  Hakimlərin 

dəyişidirilməsi  prinsipi  isə  seçki  vaxtından  əvvəl  onların dəyişdirilməsini 

krala qadağan edirdi. 



485 


AMERİKA BİRLƏŞMİŞ 

ŞTATLARININ KONSTİTUSİYASI 

(1

7

 oktyabr 1787-ci il) 



Biz,  Birləşmiş  Ştatlar  xalqı,  daha  mükəmməl  bir  ittifaq  yaratmaq'., 

ədalət  mühakiməsini  bərqərar  etmək,  daxili  asayişi  qorumaq,  birgə 

müdafiəni təmin etmək, ümumi rifah səviyyəsini qaldırmaq, biz və bizdən 

sonrakı nəsillərdən ötrü_azadlıq nemətlərini təminat altına almaq məqsədilə 

Amerika Birləşmiş Ştatları üçün bu konstitusiyanı bəyan və təsis edirik. 

I maddə 

(legistativ rover-qaınınverici hakimiyyət) 

Bölmə  1.  Burada  bütün  qanunvericilik  səlahiyyətləri  senat  və 

nümayəndələr palatasından ibarət Birləşmiş Ştatlar konqresinə verilmişdir. 



Bölmə 2.  Nümayəndələr palatası, hər ştatın əhalisi tərəfindən iki ildə 

bir  dəfə  seçilən  üzvlərdən  ibarətdir  və  hər  ştatdakı  seçicilər  onun 

qanunverici  orqanının  (legislaturasınm)  ən  çoxsaylı  məclisini  seçən 

seçicilər üçün müəyyən edilmiş tələblərə cavab verməlidir. Heç kim, iyirmi 

beş yaşına çatmamışsa, yeddi il Birləşmiş Ştatların vətəndaşı olmamışsa və 

seçildiyi zaman, onu seçən ştatın sakini deyilsə, nümayəndə ola bilməz. 

Həm nümayəndələr, həm də vasitəsiz vergilər, bu ittifaqa daxil olacaq 

bütün ştatların öz əhalisi nisbətində bölünür. Bu tənasüb bir neçə müddət 

xidmət  etməli  olanları  da  daxil  etmək,  vergi  ödəməyən  hinduları  isə 

çıxmaqla bütün azad əhaliyə yerdə qalanların beşdə üçünü əlavə etməklə 

müəyyən  olunuf.  İlk  əhali  sayımı.  Birləşmiş  Ştatlar  Konqresinin  ilk 

toplantısından keçən üç il ərzində olacaq və sonra hər on ildən bir, qanunla 

müəyyən edilən qaydada, təkrarlanacaqdır. Nümayəndələrin sayı, hər otuz 

min nəfərə bir nü- 



1.

 

Bundan əvvəl konfederasiya olub 

2.

 

XIV və XV dəyişikliklərə bax 

486 


mayəndədən  artıq  olmamaq  və  hər  ştatın  ən  azı  bir  nümayəndəsi  olmaq 

şərtilə hesablanır və ilk əhali sayımı keçirilincəyə qədər Nyu-Hempşirin üç, 

Massaçusetsin  səkkiz,  Roy-Aylendin  və  Provi-  dens  Plantasiyasının  bir, 

Konnektikutun beş, Hyu-Yorkıın altı, Hyu-Cersinin dörd. Pensilvaniyanın 

səkkiz. Delaverin bir, Merilendin altı. Virciniyanın on. Şimali Korolinanm 

beş. Cənubi Korolina- nm beş və Cörciyanın üç nümayəndə seçmək hüququ 

olacaqdır. 

Hər hansı bir ştatın nümayəndəliyində vakansiya yarandığı zaman, bu 

ştatın icra orqanı əmrlə seçkilər təyin edərək həmin vakansiyanı doldurur. 

Nümayəndələr  palatası  öz  sədrini  və  digər  vəzifəli  şəxsləri  seçir. 

İmpiçment'. (təqsirləndirmə) səlahiyyəti yalnız bu palataya məxsusdur. 

Bölmə 3. Birləşmiş Ştatlar Senatı, hər ştatdan iki senator olmaqla (ştatın 

qanunverici  orqanı  tərəfindən)^  altı  illik  bir  müddət  üçün  seçilən 

senatorlardan ibarətdir; hər senatorun bir səsi vardır. 

İlk seçkilərdən sonra senat, toplanan kimi, üç-imkan daxilində bərabər 

qmpa bölünür. Senatorlardan birinci qrup ikinci ilin tamamında, ikinci qrup 

dördüncü  ilin  tamamında,  üçüncü  qrup  isə  altıncı  ilin  tamamında 

senatorluqdan çıxır və bu yolla hər iki ildən bir senatın üçdə biri seçkilərlə 

yenilənir; ancaq hər hansı bir ştatın qanunverici orqanı tətildə olan zaman, 

senat  üzvlüyündə  istefa  və  ya  digər  səbəb  üzündən  vakansiya  yaranarsa, 

qanunverici  orqanın  gələcək  toplantısına  qədər  bu  ştatın  icra  orqanı 

tərəfindən,  boşalan  yeri  doldurmaq  üçün  müvəqqəti  təyinatlar  həyata 

keçirilə biləf. 

Heç  bir  şəxs  otuz  yaşma  çatmamışsa,  doqquz  il  Birləşmiş  Ştatların 

vətəndaşı  olmamışsa  və  seçilən  zaman  onu  seçən  ştaim  sakini  deyilsə, 

senator əla bilməz. 

Birləşmiş Ştatların vitse-prezidenti senatın sədridir, ancaq səsvermədə, 

səslər yalnız bərabər bölündükdə iştirak edə bilər. 

1  .İmpiçment-dövlətin  vəzifəli  şəxslərinin  xəyanət  və  digər  ağır  cinayətləri 

üzrə parlament məhkəməsi icraatı. Bu zaman niimayəndələr palatası ittiham irəli 

sürür, senat isə məhkəmə rolunda çıxış edir. 

2.

 

XVIIdəyişikliyə  bax.  (Senatorları  daha  qanunverici  orqan  deyil,  əhali 

seçir) 

3.

 

XVII dəyişikliyə bax. 

487 



Yüklə 3,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   165




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə