S. M. SəIimov h e. d prof. C.İ. Süleymanov h e. n dos. İ. D. Səlimov
Yüklə 3,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- I .virvtriul-andhlar məhkaməsi 496
Konqres seçicilərin seçiləcəyi vaxtı və onların səs verəcəkləri günü Birləşmiş Ştatların hər yerində vahid olmaqla müəyyən edə bilər. Doğulduğu gündən Birləşmiş Ştatların vətəndaşı olmayan və ya bu konstitusiyanın qəbulu tarixində Birləşmiş Ştatların vətəndaşı olmayan heç kim prezident vəzifəsinə seçilə bilmədiyi kimi, otuz beş yaşına çatmamış və Birləşmiş Ştatlarda on dörd il fasiləsiz yaşamamış şəxs də həmin vəzifəyə seçilə bilməz. Prezidentin vəzifədən kənarlaşdırılması, ölümü və ya istefası, yaxud öz səlahİ3'yət və vəzifələrini həyata keçirmək iqtidarsızhğı halında bu səlahİ3q>^ət və vəzifələr vitse-prezidentə keçir, həm Prezidentin, həm də vitse-prezidentin vəzifədən kənarlaşdırılması, ölümləri, istefaları, yaxud iqtidarsızhqlan hallannda, konqres, prezident sifətilə fəaliyyət göstərəcək vəzifəli şəxsi müəyyən edən qanun verir; həmin vəzifəli şəxs, iqtidarsızhq səbəbi aradan qalxmayınca və ya yeni bir prezident seçilməyincə, prezident vəzifəsini icra edir. Prezident, müəyyən olunmuş müddətlərdə, xidmətləri müqabilində haqq alır ki, bu haqqın da miqdan, seçilmiş olduğu dövr ərzində nə azaldıla nə da artırıla bilər;yenə həmin dövr ərzində Prezident Birləşmiş Ştatlardan və ya başqa bir ştatdan heç bir təxsisat ala bilməz. Prezident, vəzifəsinə başlamazdan qabaq aşağıdakı məzmunda and içir və ya təntənəli söz vəd edir: “Mən, Birləşmiş Ştatlar Prezidenti vəzifəsini vicdanla yerinə yetirəcəyimə və Birləşmiş Ştatlar Konstitusiyasını var qüvvəmlə qoruyacağıma, müdafiə edəcəyimə və pozmayacağıma təntənəli and içirəm (söz verirəm)”. Bölmə 2. Prezident, Birləşmiş Ştatlar ordusu və hərbi dəniz donanmasının və Birləşmiş Ştatlarda həqiqi xidmətə çağırılarsa, bütün ştatların milis qüvvələrinin Baş komandanıdır; prezident, icra departamentlərindən hər birinin başında duran vəzifəli şəxsdən, hər hansı bir məsələ üzrə öz vəzifə borcu ilə bağlı yazılı rəy tələb edə bilər; prezidentin Birləşmiş Ştatlara qarşı törədilmiş cinayətlərinə görə, impiçment üzrə işlər istisna olmaqla, bağışlamaq və çıxarılan hökmlərin icrasını təxirə salmaq hüququ vardır. Prezidentin, Senatın tövsiyə və razılığı ilə və səsvermədə iştirak edən senatorların üçdə ikisi tərəfindən bəyənilməklə, beynəlxalq 494 müqavilələr bağlamaq hüququ vardır. Senatın tövsiyə və razılığı ilə prezident, səfirləri, səlahiyyətli elçiləri və konsulları. Ali Məhkəmənin hakimlərini və təyinatları barədə bu konstitusiya ilə başqa qayda nəzərdə tutulmamış olan və vəzifələri sonra qanunla müəyyən ediləcək Birləşmiş Ştatların bütün digər məmurlarını təyin edir. Ancaq konqres aşağı vəzifəli məmurlardan lazım bildiklərinin təyin olunmasım qanunla prezidentin şəxsən özünə, hakimlərə və ya departament başçılarına həvalə edə bilər. Senat tətildə olduğu zaman boşalan bütün yerlərə prezidentin məmur təyin etmə hüququ vardır, ancaq bu məmurların səlahiyyət müddəti senatın tətildən sonrakı ilk sessiyası qurtarana qədərdir. Bölmə 3. Prezident, vaxtaşırı olaraq, ittifaqın ştatları haqqında konqresə məlumat verir, zəruri və faydalı saydığı tədbirləri ona təklif edir; prezident fövqəladə hallarda, hər iki palatanı və ya birini təcili olaraq toplantıya çağıra, palatalar arasında, tətilə getmə müddətilə bağlı fikir ayrılığı yarandıqda isə tətili özünün müvafiq sandığı tarixə keçirə bilər; o, səfirləri və digər səlahiyyətli elçiləri qəbul edir, qanunlara düzgün riayət olunub-olunmadığına nəzarət yetirir və Birləşmiş Ştatların bütün məmurlarını vəzifəyə təsdiq edir. Bölmə 4. Prezident, vitse-prezident və Birləşmiş Ştatların bütün rəsmi vəzifəli şəxsləri, vətənə xəyanət, rüşvətxorluq və ya digər ağır cinayətlər və xətalar səbəbiylə, impiçment qaydasında, məhkum edildikdə vəzifələrindən kənarlaşdırılır. III Maddə '
Bölmə 1. Birləşmiş Ştatların məhkəmə səlahiyyəti bir Ali Məhkəməyə və konqresin vaxtaşırı təsis edə biləcəyi aşağı məhkəmələrə verilmişdir. Həm Ali Məhkəmənin, həm də aşağı məhkəmələrin hakimləri təmiz işlədikləri müddətdə öz vəzifələrini saxlayırlar və xidmətləri müqabilində, müəyyən olunmuş müddətlərdə, vəzifədə olduqları dövrdə azaldılmayan bir haqq alırlar. 495 Bölmə 2. Məhkəmə səlahiyyəti bu konstitusiyanın, Birləşmiş Ştatlar qanunlarının, bağlanmış və ya bağlanılacaq müqavilələrin hökmləri əsasında qaldırılacaq bütün hüquq və ədalət işlərini, səfirlər, digər səlahiyyətli elçilər və konsullarla bağlı bütün işləri; ad- miralhq və dəniz hüququ ilə bağlı bütün işləri; Birləşmiş Ştatların tərəf olacağı mübahisələri; iki və ya daha artıq şatat arasında, bir ştat ilə başqa bir ştatın vətəndaşları arasında, müxtəlif ştatların vətəndaşları arasında, müxtəlif ştatların verdiyi torpaqların iddiasında olan eyni ştat vətəndaşları arasında, habelə bir ştat və ya bu ştatın vətəndaşları ilə xarici dövlətlər və bu dövlətlərin vətəndaşları, yaxud təbəələri arasında yaranacaq mübahisəli işləri əhatə edir. Səfirlər, digər səlahiyyətli elçilər və konsullarla bağlı bütün işlərdə, habelə bir ştatın tərəf olacağı bütün işlərdə Ali Məhkəmə birinci instansiya məhkəməsidir. Yuxanda sadalanan bütün digər mübahisələrdə, konqresin müəyyən edəcəyi qayda və istisnalar müvafiq surətdə, Ali Məhkəmə de-yure və de-fakto apelyasiya məhkəməsidir. İmpiçment qaydasında işlər istisna olmaqla, bütün cinayətlərin mühakiməsi jüri' tərəfindən və bu cinayətlərin törədilmiş olduğu ştatda həyata keçirilir; lakin cinayət ştatların heç birində baş verməmişsə, işə, konqresin qanunla müəyyən edəcəyi yerdə və ya yerlərdə baxılır.
düşmənləri tərəfmə keçmək, düşmənə kömək və xidmət etmək vətənə xayanətdir. Açıq məhkəmə iclasında aşkar bir əməl haqqında iki şəxsin şahidliyi və ya təqsirləndirilən şəxsin öz etirafı olmayınca, heç kim vətənə xəyanətdə günahlandırıla bilməz. Konqresin, vətənə xəyanətə görə cəza müəyyən etmək hüququ vardır, ancaq vətənə xəyanət üstə veriləcək heç bir cəza, məhkumun nəslindən olanların mülki hüquqlarından məhrum edilməsinə və ya onun sağlığında əmlakının müsadirəsinə səbəb ola bilməz.
Yüklə 3,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|