53
Kərbəlanın tanınmayan şəhidləri
Biz, adətən, 10-12 Kərbəla şəhidinin adını eşidirik. İl boyu minbər əhli Həbib ibn Məzahir, Müslim ibn
Ovsəcə, Büreyr ibn Xəzir, Nafe ibn Hilal, Hürr və bir neçə başqa nəfərin adını çəkir. Amma sizdən Nəim ibn
Əcəlan, Malik ibn Kahil haqqında soruşsam onları tanımazsınız.
Əgər Kərbəlanın bu tanınmayan şəhidləri mənim kimilərdən soruşsalar ki, Kərbəla tarixindən danışdığınız
vaxt nə üçün bizdən bir söz demədiniz, heç bir cavabım olmaz, xəcalət çəkərəm.
Qanlı aşura savaşının başlanması
Savaşa düşmən başladı. İlk addımı Ömər Səd atdı. O otuz minlik qoşuna dedi: “Şahid olun ki, silaha ilk əl
aparan mən oldum.” Sonra kamana bir ox qoydu və imamın hərəminə doğru atdı. Başqalarına dedi: “Siz də
mənim kimi edin.”1 Savaş oxlarla başladı. Səhabələrdən bir hissəsi meydanda qılınc çalmamış qanına qəltan
oldu. Sonra üzbəüz savaş başladı. Kərbəlanın bu gününün (aşura) şiə və sünni rəvayətlərinə əsasən kəramət və
möcüzə baxımından çox böyük bir həqiqəti vardır. İmamın və səhabələrinin bütün xütbələri höccəti
tamamlayırdı. Amma bundan əlavə, Allah-təala imamdan və onun yoldaşlarından kəramətlər göstərirdi. Təbəri,
Xarəzmi və İbn-Əsir nəql edirlər ki, imam Hüseyn xeymələrin arxasında kiçik bir xəndək qazılmasını əmr etdi.
Bu işdə məqsəd düşmənin arxadan ehtimal olunan hücumunun qarşısını almaq idi. Sonra həmin xəndəkə bir
miqdar çör-çöp töküb, od vurdular. Bu vaxt kimsə fəryad çəkdi: “Ey Hüseyn hardasan?” Səhabələrdən biri nə
istədiyini soruşdu. O dedi: “Ey Hüseyn! Cəhənnəm oduna müjdə ver!” Həzrət buyurdu: “Yalan deyirsən, mən
bağışlayan və mehriban Rəbbimin hüzuruna daxil olacağam. Sən kimsən?” Həmin şəxs dedi: “Mən Abdullah
ibn Hovzəyəm.” İmam buyurdu: “Pərvərdigara, onu oda çək!” İmamın nifrinindən dərhal sonra elə bir hadisə
baş verdi ki, ətrafdakılar yerində donub qaldı. Qəfildən bu şəxsin atının ayağı büdrədi, atın üstündən aşıb,
çaladakı oda düşdü nəfəsi kəsildi.2 Ömər Sədin qoşununun xəbər aparanlarından birinə sual verdilər: “Bu
hadisəni öz gözlərinləmi gördün?” O dedi: “İki gözüm dünya və axirətdə kor olsun, əgər özüm görməmişəmsə
və imamın nifrinini özüm eşitməmişəmsə!”
Digər bir şəxs fəryad çəkdi: “Ey Hüseyn, ilan qarnı tək dalğalanan Fərat çayını görürsənmi? Amma bil ki,
Allahın qəzəb oduna daxil olanadək səni və yoldaşlarını o suyun bir damlasını dadmağa qoymayacam!” Həzrət
əlini qaldırıb ərz etdi: “Pərvərdigara! Bizi susuzluqla hədələyən bu şəxsi təşnə buyur!” Hadisəni danışan şəxs
deyir: “Həmin an bu şəxs “əl-ətəş, əl-ətəş” deyə fəryad çəkməyə başladı. Ona nə qədər su içirirdilərsə, bir o
qədər teşnəliyi güclənirdi. Bu şəxs fəryad çəkə-çəkə dünyasını dəyişdi.”
Bütün bunlar Allahın höccəti, dəlilidir. Xalq bilməliydi ki, haqq bütünlüklə Hüseynin (ə) vücudundadır və
ona qarşı dayananlar bütün vücudları ilə batildir.
Üzbəüz savaş başladı. Seyyidül qura Büreyr meydana çıxdı. Ənəs ibn Qə`l
adlı bir şəxs onunla üzbəüz gəlib
dedi: “Büreyr! Yadındadırmı, bir gün deyirdin ki, Osman batildir? Bil ki, mən Osmanın dinindəyəm.” Büreyr
buyurdu: “Mən də Əlinin dinindəyəm. Çıx meydana, mübahilə edək. (Haqsıza Allahdan cəza istəyək). Əlimizi
göyə qaldıraq və deyək ki, Pərvərdigara, hansımız haqlıyıqsa, haqsız olanı öldürsün. Sən çox güclüsən və mən
qoca bir kişiyəm.” Ənəs dedi: “Yaxşı təklifdir.” Ətrafa toplananlar da bu təklifi bəyəndi. Hər ikisi əllərini göyə
açıb mübahilə duası oxudular. İki şəxs arasında savaş başladı. Öncə Ənəs şiddətli zərbə endirdi. Amma bu
zərbə Büreyrə bir o qədər də təsir göstərmədi. Amma Büreyrin endirdiyi zərbə Ənəsin həyatına son qoydu!
Ətrafda təkbir səsi ucaldı. Həqiqət göz önündə idi.3 Əgər Ömər Səd qoşununun zərrəcə dini olsaydı, bu
hadisədən sonra savaşdan əl çəkər və haqsız olduğunu etiraf edərdi. Amma imam Hüseynin (ə) aşura günü
1
“Bihar”, c. 45, s. 12
2
“Bihar”, c. 45, s. 13
3
“Məqtəle-müqərrəm”, s. 249-250
54
buyurduğu xütbə onları daha dəqiq tanıtdırır: “Sizin qarınlarınız və bədənləriniz haramla dolub. Ona görə də nə
nəsihət dinləyirsiniz, nə məntiq qəbul edirsiniz və nə də Quranı saya salırsınız. Sizin fikir-zikriniz dünyanızdır.”
Namaz Aşura dərsidir.
Döyüş son həddə şiddətlənmişdi. İmamın yoldaşları meydana çıxır, bir neçə nəfəri öldürür və özləri də
şəhadətə çatırdılar. İmam onların cənazəsini götürüb xeyməyə aparırdı.
Qəfildən böyük səhabə Əbu Səmamə Saidi dedi: “Ağa! Biz də tezliklə əzizlərimizə qovuşarıq. Sizinlə
birlikdə daha bir namaz qılmaq istəyirik.” İmam göyə baxıb buyurdu: “Elə namazın vaxtıdır. Sən namazı yada
saldın, Allah səni namaz qılanlardan qərar versin.” İmam bu sözləri elə bir şəxsə deyirdi ki, həmin şəxs bir
saatdan sonra şəhid olacaqdı! O, Həbib ibn Məzahirlə bir cərgədə dayanmış şəxsiyyət idi! Doğrudan da,
namazqılan dərəcəsi çox uca bir məqamdır. Məhz bu səbəbdən əziz təbliğçilərimiz və ruhani qardaşlarımız
aşura günü günorta əzadarları namaza dəvət edirlər. Yəni hamı imam Hüseynə (ə) iqtida etsin!
Son namaz
İmam Hüseyn (ə) aşura günü qorxu namazı qıldı. Bu namazda bir neçə nəfər öndə dayanıb, hücumun
qarşısını alırdı. Bir neçə nəfərsə imamın arxasında namaz qılırdı. Arxada dayananlar birinci rəkət qılındıqdan
sonra ikinci rəkəti özləri sürətlə qılır və qabaqda sipər dayananları əvəz edirdilər ki, onlar ikinci rəkətdə imama
qoşula bilsin. İmam Hüseyndən (ə) sonrakı bütün imamlar cədlərinə (peyğəmbərə) verdikləri salamda deyirlər:
“Əşhədu ənnəkə qəd əqəmtəs-səlatə.” İmam Hüseyn (ə) üçün əzəmət sayılan birinci iş onun namazıdır!
Günorta namazı başa çatdı və savaş son dərəcə şiddətləndi. Bir neçə nəfər də namaz qıldığı halda şəhid oldu.
Səid ibn Abdullah Hənəfi yerə yıxıldığı vaxt imam ona yaxınlaşdı. Bu şəxs qılınc yaralarından əlavə 13 oxa tuş
gəlmişdi. O, gözlərini açıb imama ərz etdi: “Ey peyğəmbər (s) övladı! Əhdimə vəfa etdimmi?” İmam buyurdu:
“Bəli.”
Son şəhid səhabə
Səhabələrdən birinin (Səid ibn Əmr ibn Əbu-Mətanın) bədəninə xeyli zərbə vurulmuşdu. O huşsuz halda
yerə sərilmişdi. Düşmən onun şəhid olduğunu güman etdi. O ayıldığı vaxt imam Hüseynin (ə) öldürüldüyündən
danışılırdı. Qılıncla oxu qarət olunmuş səhabə çəkməsindəki bıçaqla düşmənə doğru hücum edib neçə nəfəri
yaraladı və şəhid oldu.
Müsibət zikri
Bəni-Haşim imama vəfadarlığını göstərdi. Əli ibn Hüseyn, Qasim ibn Həsən, Ali-Əqil, Ovn ibn Abdullah
ibn Cəfər, Məhəmməd ibn Abdullah ibn Cəfər və başqa haşimilər öz imamları qarşısında İslamı layiqincə
müdafiə etdilər. İmam Həsənin (ə) on bir yaşlı oğlu Abdullah imam Hüseyn (ə) qətlgahda qaldığı vaxt əmisini
görüb, özünü ona çatdırdı. Həmin vaxt düşmən imamı qılıncla vurmaq istəyirdi. Bu nazənin körpə fəryad çəkdi:
“Ey pis qadının oğlu, əmimi öldürmək istəyirsən?” Qılınc qalxıb endi və körpəni yaraladı. Onun qolu
bədənindən sallanmış vəziyyətdə qaldı. O özünü əmisinin ağuşuna atdı. İmam onu atası Həsənlə görüşlə