O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti

        4

. Jamoalar musobaqasi bilan bog’liq bo’lgan o’yinlarini o’tkazish paytda o’yin 

natijalarini ishtirok  etayotgan barcha o’quvchilar jamoasi yoki tegishli shaxslar 

tomonidan nazorat qilish ta`minlangan bo’lishi kerak. Musobaqa natijalari ochiq, aniq va 

adolatli  baholanib  borilishi talab qilinadi. Hisoblashdagi xato,  hisobni o’zini to`g`ri 

baholashdagi  tushunmovchilik,  g’oliblar haqida adolatsiz xulosalar chiqarishga olib 

keladi  va o’z navbatida o’yin ishtirokchilarida norozilik paydo qiladi. Ayniqsa IV –III 

sinf o’quvchilari bilan o’yinlar o’tkazishda bu narsa tez-tez sezilib turadi.  Ular 

---

 

54 

hakamlarning  qayerda noto’g’ri  xulosa chiqarganliklarini yaxshi ajratadilar va 

adolatsizlikni keskinlik bilan qoralaydilar.  

Agar  bunday adolatsizlikni bolalar sezib 

qolsalar,  u holda yaxshi taassurotlar bilan bir qatorda ularga ko`ngilsiz  fikr-

mulohazalarsalar ham saqlanib qoladi.  

5. Agar har bir o`quvchi o`yinda faol ishtirkq etsalar,  shu paytdagina o`yin 

qiziqarli o`tadi. Bola o`yinda o`z navbatini kutib qolsa u o`yinda bolaning qiziqishi 

susayadi.  

6.  Agar darsda yoki sinfdan tashqari ishlarda bir necha o`yin o`tkazilayotgan 

bo`lsa,  matematik mazmuniga ko`ra osonroq, so`ngra  qiyinroq  mashq  navbatlanib 

turmog`i  lozim,  shunimg bilan birgalikda juda yengil va ancha sodda o`yinlarni 

mashg`ulot oxirida o`tkazish maqul bo`ladi. 

7. Agar  bir necha mashg’ulotlarda  fikrlar  ta’sirining  o’xshashligi  bilan  bog’liq  

bo’lgan  o’yinlar  o’tkazilayotgan   bo’lsa u  holda  soddadan  murrakabga,  konkretdan  

abstraktga   qarab  borishdan  iborat  matematik  prinsipga  amal qilish  kerak , bu  

qoidani  ayniqsa  mantiqiy mazmundagi  o’yinlarni o’tkazishda  amal qilish  kerak .  

8. Harakatli  o’yinlar  harakatsiz  o’yinlar  bilan almashinib  tuzulishi  kerak.  

          9. Matematikadan  darsda  yoki darsdan keyin  o’tkaziladigan  o’yin  aniq meyorga  

ega bo’lishi kerak. Agar meyoridan oshirilib yuborilsa bu holda bolalarni o`yindan 

boshqa hech narsani ko`rmasligiga olib kelishi mumkin.  

          10.  O`tkaziladigan har bir o`yin bilish ahamiyatiga ega. Shu sababli undan aqliy 

vazifani birnchi o`ringa ko`tarib aqliy faoliyatdan taqqoslash analiz , sintez, mulohaza va 

aqliy hulosalar chiqarishda foydalanish kerak. U holda ular kichiq yoshdagi maktab 

o`quvchilarida faqat mantiqiy fikrlashni rivojlantiribgina olmasdan balki, to`g`ri, aniq 

qisqa nutq qilishga ham o`rgatadi. Bolalar didaktik o`yinlarda belgilar,  tushunchalar 

orasidagi bog`lanish va aloqalarni zarur bo`lgan holda terminlarni tog`ri so`zlar bilan 

ko`rsatib bera olsinlar.